| Περίληψη |
Η εργασία, μελέτη περίπτωσης, αφορά εκπαιδευτική έρευνα που υλοποιήθηκε στην Α΄ τάξη ορεινού δημοτικού σχολείου με 9 κορίτσια, 8 αγόρια. Σκοπός ήταν η εφαρμογή και αξιολόγηση της διδασκαλίας και μάθησης με διερεύνηση με τους ζωντανούς οργανισμούς. Τα ερευνητικά ερωτήματα ήταν: α. πώς αντέδρασαν οι μαθητές στη νέα διδακτική προσέγγιση, εξοικειώθηκαν ή όχι με την επιστημονική εργασία; Επετεύχθησαν ή όχι συγκεκριμένοι γνωστικοί στόχοι; β. ποιες ήταν οι αντιλήψεις της εκπαιδευτικού πριν και μετά το πέρας της έρευνας; Εφαρμόστηκαν τρεις δραστηριότητες για φυτά και ζώα από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα PriSciNet. Δεδομένα συλλέχθηκαν από κλείδα παρατήρησης και συνεντεύξεις 4 μαθητών μετά από κάθε δραστηριότητα, σύμφωνα με την ερευνητική μεθοδολογία PriSciNet,, φύλλα εργασίας των μαθητών PriSciNet , φύλλα αξιολόγησης που σχεδίασε η εκπαιδευτικός-ερευνήτρια και το ημερολόγιο της εκπαιδευτικού-ερευνήτριας. Η επεξεργασία των δεδομένων από το ημερολόγιο γίνεται βάσει μοντέλου κριτικού αναστοχασμού
Ως προς το πρώτο ερευνητικό ερώτημα, διαπιστώθηκε διαφορετική ανταπόκριση των μαθητών στις διάφορες επιστημονικές δεξιότητες της διερεύνησης: Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν ικανοποιητικά στην παρατήρηση, στη λήψη μετρήσεων και στην καταγραφή δεδομένων. Ως προς τη συνεργασία, αλληλεπιδρούσαν κατά τη διάρκεια της διερευνητικής δραστηριότητας και δούλευαν ομαδικά αναπτύσσοντας πρωτοβουλία στο πλαίσιο της ομάδας. Ως προς την ανάπτυξη περιγραφών εξηγήσεων και προβλέψεων χρησιμοποιώντας στοιχεία η πλειοψηφία εργαζόταν με καθοδήγηση από την εκπαιδευτικό, ενώ λίγοι 3-5 μαθητές αξιοποιούσαν στοιχεία από τη δική τους εμπειρία. Διαπιστώθηκε αδυναμία διατύπωσης ερωτημάτων και υποθέσεων τόσο στο στάδιο του ερεθίσματος, στο σχεδιασμό και την πραγματοποίηση της διερεύνησης, των συμπερασμάτων αλλά και κατά την παρουσίαση των ομάδων. Η αδυναμία αυτή δεν σχετίζεται με το αν η δραστηριότητα ήταν δομημένη ή ανοιχτής διερεύνησης. Καμία ανταπόκριση στην οργάνωση το σχεδιασμό μιας έρευνας με αυτονομία από τους μαθητές. Ικανοποιητική ανταπόκριση στην δεξιότητα της παρουσίασης εντός της ομάδας αλλά μειωμένη στο πλαίσιο της τάξης, με αισθητή την απουσία
διευκρινιστικών ερωτήσεων, συμπλήρωσης στοιχειών ή η έκφρασης κάποιας διαφωνίας και επιχειρηματολογίας. Επίσης, δεν παρατηρήθηκε διαφοροποίηση κατά φύλο ως προς την ανταπόκριση των μαθητών. Τα παραπάνω συμφωνούν με την υπάρχουσα βιβλιογραφία ως προς τις επιστημονικές δεξιότητες που ενδείκνυται να καλλιεργούνται στο συγκεκριμένο αναπτυξιακό στάδιο. Τέλος, από τα φύλλα εργασίας των μαθητών διαπιστώθηκε επίτευξη των γνωστικών στόχων για τους περισσότερους μαθητές..
Ως προς το δεύτερο ερευνητικό ερώτημα, καθοριστικής σημασίας για τη γράφουσα ήταν η ανάληψη ρόλου εκπαιδευτικού ερευνήτριας πάνω στη διδακτική πρακτική στη διερευνητική προσέγγιση. Η χρήση του αναστοχαστικού μοντέλου αποτίμησης μιας μαθησιακής εμπειρίας DEAL (Describe-) αναδείχθηκαν ελλείψεις της εκπαιδευτικού-ερευνήτριας ως προ την εργαστηριακή μέθοδο (πείραμα, μεταβλητές) και τις ιδιαιτερότητες των ζωντανών οργανισμών ως αντικείμενο πειραματικής μελέτης. Επίσης, συμπληρώθηκε ή και μετασχηματίστηκε η αρχική αντίληψη της ως προς το τι είναι η διδασκαλία με διερεύνηση. Τα παραπάνω συνάδουν με την κονστρουκτιβιστική οπτική, σύμφωνα με την οποία το πώς μαθαίνουν οι εκπαιδευτικοί να διδάσκουν είναι μία δυναμική διαδικασία που συντελείται και μέσα από επαγγελματικές εμπειρίες. Η επιστημονική δραστηριοποίηση μέσω της ανάληψης ρόλου εκπαιδευτικού ερευνητή δημιούργησε το αίσθημα της αντίληψης του ρόλου του εκπαιδευτικού ως έναν ρόλο υπεύθυνου αναστοχαζόμενου επαγγελματία. Τα αποτελέσματα αυτής της αλλαγής ήταν καθοριστικά για την μετέπειτα διδακτική πρακτική της.
|
Διδασκαλία και μάθηση για τους ζωντανούς οργανισμούς βασισμένη στη διερεύνηση στην Α' τάξη δημοτικού σχολείου : μελέτη περίπτωση
