| Περίληψη |
Το ίδιο πείραμα επαναλήφθηκε χρησιμοποιώντας τρίχες διαφορετικών αποχρώσεων
του καστανού οι οποίες εμβαπτίστηκαν σε ίδιας συγκέντρωσης διάλυμα για ίδιο χρονικό
διάστημα. Τα αποτελέσματα μας έδειξαν ότι το χρώμα της τρίχας δεν επηρεάζει σημαντικά
την συγκέντρωση του φυτοφαρμάκου που προσδένεται σε αυτή από το περιβάλλον. Αντίθετα
ίσως να παίζουν ρόλο άλλοι παράγοντες, όπως η λιπαρότητα ή η διάμετρος της τρίχας.
Το επόμενο βήμα ήταν η μελέτη της απορρόφησης του φυτοφαρμάκου από τις τρίχες
in vivo. Χρησιμοποιήθηκαν κουνέλια και αρουραίοι. Τα κουνέλια είναι ευαίσθητα στο
diazinon ενώ οι αρουραίοι είναι ανθεκτικοί. Αυτό φαίνεται πολύ καθαρά από την διαφορά
στις LD50. Μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό από τις δόσεις που χορηγήθηκαν ανιχνεύθηκε στις
τρίχες. Η συγκέντρωση του φυτοφαρμάκου που ανιχνεύθηκε ήταν διπλάσια στις τρίχες των
αρουραίων από αυτή που ανιχνεύθηκε στις τρίχες των κουνελιών, παρόλο που στα κουνέλια
είχαν χορηγηθεί μεγαλύτερες δόσεις. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός της παρουσίας
μεγαλύτερης συγκέντρωσης των ενζύμων CYP 450 στα κουνέλια τα οποία μεταβολίζουν το
diazinon σε diazoxon, ουσία πολύ πιο δραστική από τη μητρική.
Για την ανίχνευση του methomyl χρησιμοποιήθηκε αρχικά ELISA ενώ η ταυτοποίηση
έγινε με HPLC. Παρόλο που για το methomyl πήραμε αποδεκτά αποτελέσματα με ELISA,
υπήρχε το μειονέκτημα των κρίσιμων παρεμβολών του υποστρώματος. Ήταν μάλιστα τόσο
μεγάλο το πρόβλημα που η μέθοδος εγκαταλείφθηκε για τα υπόλοιπα φυτοφάρμακα. Η
ανάλυση με GC-MS δεν ήταν εφικτή λόγω της διάσπασης του εντομοκτόνου κάτω από τις
συνθήκες της ανάλυσης.
Εκτός όμως από την επαγγελματική έκθεση υπάρχει και η έκθεση σε ουσίες μέσω της
τροφής. Μελετήθηκε η έκθεση σε ουσίες όπως τα οργανοχλωριομένα φυτοφάρμακα, τα οποία
έχουν πάψει να χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες και τα πολυχλωριομένα διφαινύλια
(PCBs), τα οποία είναι παραπροϊόντα βιομηχανικής δραστηριότητας. Μάλιστα έγινε
συγκριτική μελέτη σε πληθυσμό από την Ελλάδα, τη Ρουμανία και το Βέλγιο. Με την
ολοκλήρωση της αξιολόγησης των μεθόδων, η ανάλυση των δειγμάτων πραγματοποιήθηκε
αφού πρώτα οι τρίχες υδρολύθηκαν με υδροχλωρικό οξύ, εκχυλίστηκαν με υγρή-υγρή
εκχύλιση με μίγμα εξανίου- διχλωρομεθανίου (4:1) και καθαρίστηκαν με solid phase
extraction σε στήλη με όξινο πυρίτιο. Για την ανάλυση των δειγμάτων χρησιμοποιήθηκε
αέρια χρωματογραφία με electron capture detection (GC-ECD) και GC-MS για επιβεβαίωση.
Τα Ελληνικά δείγματα βρέθηκε να είναι τα πιο επιβαρυμένα σε οργανοχλωριομένα
εντομοκτόνα ενώ αντίθετα ανιχνεύθηκε μικρότερη ποσότητα PCBs. Τα Βελγικά δείγματα
βρέθηκε να είναι πιο επιβαρυμένα με PCBs και να περιέχουν τα λιγότερα εντομοκτόνα, ενώ
στα δείγματα από τη Ρουμανία ανιχνεύτηκαν λιγότερα εντομοκτόνα από τα ελληνικά αλλά
περισσότερα από τα Βελγικά.
Κατά τη μελέτη της εναπόθεσης του diazinon στις τρίχες, αναπτύχθηκαν τρεις
αναλυτικές μέθοδοι βασισμένες σε αέρια χρωματογραφία συνδυασμένη με ανιχνευτή NPD
και MS. Και οι τρεις μέθοδοι αποδείχτηκαν εκλεκτικές και ευαίσθητες για την ανίχνευση του
diazinon στις τρίχες, σε επίπεδα εκατοντάδων pg/mg. Με τη χορήγηση του εντομοκτόνου
diazinon λευκά κουνέλια Νέας Ζηλανδίας και λευκούς αρουραίους Sprague Dawley,
επιβεβαιώθηκε ότι το diazinon εναποτίθεται στις τρίχες όταν εισέλθει στην κυκλοφορία του
αίματος, και μάλιστα η συγκέντρωση που ανιχνεύεται στις τρίχες είναι ανάλογη με τη δόση
χορήγησης. Συγκρίνοντας τις ανιχνευόμενες συγκεντρώσεις στα δύο είδη, είναι φανερό ότι το
μεταβολικό τους προφίλ καθορίζει την ποσότητα του εντομοκτόνου που κυκλοφορεί στο αίμα
και άρα την ποσότητα που ανιχνεύεται στις τρίχες.
Τα in vitro πειράματα έδειξαν ότι το diazinon δεσμεύεται στις τρίχες και στην
περίπτωση που η έκθεση είναι εξωτερική. Μάλιστα, καθοριστικό ρόλο στην ανιχνευόμενη
συγκέντρωση στις τρίχες παίζουν η συγκέντρωση του εντομοκτόνου στο μέσο έκθεσης και ο
χρόνος έκθεσης. Το χρώμα των τριχών και κατ’ επέκταση η περιεκτικότητα τους σε μελανίνη
φαίνεται να παίζει δευτερεύοντα ρόλο στην ανιχνευόμενη συγκέντρωση. Πιο σημαντικό ρόλο
παίζουν άλλα χαρακτηριστικά των τριχών, όπως η λιπαρότητα.
Κατά τη μελέτη εναπόθεσης του methomyl στις τρίχες πειραματόζωων και της
μέτρησης των επιπέδων του με γνωστές μεθόδους, επιβεβαιώθηκε ότι είναι δυνατή η
ανίχνευση του στις τρίχες. Μάλιστα σε αυτήν τη μελέτη πραγματοποιήθηκε τμηματική
ανάλυση τριχών η οποία απέδειξε ότι το methomyl δεσμεύεται σε συγκεκριμένα σημεία στην
τρίχα, και η διάχυση του στο υπόλοιπο στέλεχος είναι περιορισμένη. Έτσι, ειδικά για τις
ανθρώπινες τρίχες είναι δυνατό να έχουμε ένα ακριβές ιστορικό έκθεσης, αν παραδεχτούμε το
γεγονός ότι η ανθρώπινη τρίχα μακραίνει περίπου ένα εκατοστό ανά μήνα.
Το κύριο συμπέρασμα της μελέτης των οργανοχλωριομένων ήταν ότι οι ουσίες
που εξετάσαμε ανιχνεύονται σε όλα τα δείγματα μας. Η επιβάρυνση φάνηκε να είναι ανάλογη
με τον τόπο κατοικίας των ανθρώπων που πήραν μέρος στη μελέτη. Τα Ελληνικά δείγματα
κατοίκων αγροτικών περιοχών με επαγγελματική έκθεση σε φυτοφάρμακα, ήταν περισσότερο
επιβαρυμένα με DDTs, και λιγότερο επιβαρυμένα με PCBs. Αντίστοιχα η επιβάρυνση με
ισομερή του εξαχλωροκυκλοεξανίου ήταν παρόμοια και στις τρεις χώρες.
Συμπερασματικά κατά τη διάρκεια της διατριβής καταρχήν αναπτύχθηκαν αναλυτικές
μέθοδοι ανίχνευσης μιας σειράς εντομοκτόνων σε δύσκολα βιολογικά δείγματα όπως οι
τρίχες, εξετάστηκε κατά πόσο η διαφορά στο μεταβολισμό επιδρά στην ανιχνευόμενη
συγκέντρωση φυτοφαρμάκου όταν η απορρόφηση γίνεται συστηματικά και εξετάστηκε κατά
πόσο επιδρά στην απορρόφηση η ποιότητα και το χρώμα της τρίχας όπως και η συγκέντρωση
των διαλυμάτων και ο χρόνος έκθεσης στο φυτοφάρμακο diazinon.
Η μελέτη έχει επεκταθεί και σε άλλες οικογένειες φυτοφαρμάκων, με σκοπό να
συσχετίσουμε τη συγκέντρωση στις τρίχες με τυχόν συμπτώματα των αγροτών τα οποία
πιθανώς να σχετίζονται με τη χρόνια έκθεση σε φυτοφάρμακα.
|
Δείκτες χρόνιας έκθεσης σε φυτοφάρμακα : μελέτη εναπόθεσης οργανοφωσφορικών, καρβαμιδικών και οργανοχλωριομένων εντομοκτόνων στις τρίχες
