| Περίληψη |
Αντικείμενο της παρούσας εργασίας ήταν η σύνθεση οπτικά ενεργών γ-αμινοξέων και δι- και τετρα-αμινών. Τα γ-αμινοξέα εμφανίζουν βιολογική δραστικότητα είτε μόνα τους, είτε ως συστατικά πολυπλόκων μορίων. Το γ-αμινοβουτυρικό οξύ, το περισσότερο μελετημένο γ-αμινοξύ, είναι ένας νευροδιαβιβαστής και η σύνθεση αναλόγων του αποτελεί αφετηρία για την καταπολέμηση μιας σειράς ασθενειών. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στις υπάρχουσες στη βιβλιογραφία συνθέσεις γ-αμινοξέων (α-, β-, γ- υποκατεστημένων), καθώς και των υδροξυ-γ-αμινοξέων και α,β-ακόρεστων γ-αμινοξέων. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναφέρονται οι μελέτες που έχουν γίνει πάνω στις διαμορφώσεις των γ-πεπτιδίων και οι οποίες παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Τα γ-πεπτίδια εμφανίζουν σταθερές διαμορφώσεις τόσο σε πολικό όσο και σε μη πολικό περιβάλλον, ακόμα και όταν αποτελούνται από 4 μονομερή, γεγονός που δεν παρατηρείται στα πεπτίδια των α-αμινοξέων. Αυτή η ανακάλυψη, ανοίγει το δρόμο για τη σύνθεση μη υδρολυόμενων πεπτιδίων και πρωτεϊνών που θα έχουν βελτιωμένη βιολογική δράση. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη αναφορά στα δ-αμινοξέα, ενώσεις που έχουν παρόμοιες συνθετικές οδούς με τα γ-αμινοξέα. Η σύνθεση του προστατευμένου γ-αμινο-πεντανικού οξέος έγινε από πρώτη ύλη το γλουταμινικό οξύ με τροποποίηση της α-καρβοξυλομάδας. Η συνθετική πορεία περιγράφεται στο κεφάλαιο 5. Ο παραπάνω τρόπος οδηγεί στη σύνθεση ενός μόνο γ-αμινοξέος. Έτσι, μελετήθηκε γενική πορεία σύνθεσης γ-αμινοξέων από φυσικά α-αμινοξέα. Το α-αμινοξύ μετατρέπεται στη Ν-προστατευμένη α-αμινοαλδεΰδη, η οποία μέσω αντίδρασης Wittig με το κατάλληλο υλίδιο, μετατρέπεται σε ένα Ν-προστατευμένο α,β-ακόρεστο αμινοεστέρα. Το προστατευμένο γ-αμινοξύ προκύπτει μετά από καταλυτική υδρογόνωση. Η παραπάνω πορεία μελετήθηκε ως προς τη φύση της πλευρικής αλυσίδας του α-αμινοξέος, τη φύση της προστατευτικής ομάδας της αμινομάδας και τέλος τη φύση του υλιδίου. Η οπτική καθαρότητα των προϊόντων ελέγχθηκε και βρέθηκε ότι δεν παρατηρείται ρακεμίωση. Συνδυάζοντας την ανόρθωση του διπλού δεσμού με την απομάκρυνση της προστατευτικής ομάδας της αμινομάδας ή του καρβοξυλίου, μπορούμε να επιτύχουμε τη σύνθεση του Ν- ή του C-προστατευμένου γ-αμινοξέος σε μία διαδικασία δύο σταδίων με μια πολύ ικανοποιητική απόδοση. Οι συνθετικές πορείες της παραπάνω μεθόδου περιγράφονται στο κεφάλαιο 6. Η μέθοδος που προαναφέρθηκε μπορεί να βρει εφαρμογή στη σύνθεση οπτικά ενεργών δι- και τετρα- αμινών, ενώσεων που έχουν απομονωθεί από θαλάσσιους οργανισμούς και που εμφανίζουν αξιόλογη βιολογική δράση. Επίσης, με τη χρήση καταλλήλου υλιδίου, μπορεί να προκύψουν προστατευμένα ε-αμινοξέα. Αυτές οι συνθετικές πορείες αναφέρονται στα κεφάλαια 7 και 8.
|
Ανάπτυξη μεθοδολογίας σύνθεσης οπτικά ενεργών γ-αμινοξέων και δι- και τετρα- αμινών
