| Περίληψη |
Στην παρούσα διατριβή επιχειρείται η διερεύνηση της επίδρασης που έχει στην
ανάμνηση ο ανακατασκευαστικός τρόπος λειτουργίας της μνήμης, ο οποίος καθοδηγείται
από το σχήμα.
Σε αντίθεση με την επικρατούσα άποψη, η οποία (ακόμα και όταν προέρχεται από
την Γνωστική Θεωρία) ισχυρίζεται ότι η ανακατασκευαστική διαδικασία ανάσυρσης μπορεί
να καταλήξει μόνο σε λανθασμένη ανάμνηση, υπό μορφή σχηματικών παρεισφρήσεων (ενώ οι
ορθές αναμνήσεις είναι αποτέλεσμα αναπαραγωγικής διαδικασίας ανάσυρσης), η θέση της
παρούσας διατριβής (η οποία απορρέει από τις έννοιες της Γνωστικής Θεωρίας μνημονική
αναπαράσταση, σχήμα, προσαρμοστικότητα και οικονομία) είναι ότι η συνηθισμένη,
φυσιολογική, διαδικασία ανάσυρσης που χρησιμοποιεί το γνωστικό σύστημα στην
καθημερινή ζωή είναι ανακατασκευαστική, καθοδηγείται από το σχήμα και, ενώ τις
περισσότερες φορές καταλήγει σε ορθή ανάμνηση (προσαρμοστικότητα), άλλες φορές μπορεί
να καταλήξει και σε λανθασμένη (οικονομία). Συνοπτικά, υποστηρίζεται ότι η ανάσυρση
αποτελείται αποκλειστικά από σχηματικές παρεισφρήσεις, οι οποίες δημιουργούνται με
ανακατασκευαστική διαδικασία ανάσυρσης και ενώ, σε σύγκριση με το ερέθισμα, είναι άλλοτε
σωστές και άλλοτε λανθασμένες, σε σύγκριση με το σχήμα είναι πάντα ορθές.
Η παρούσα διατριβή, οι στόχοι της οποίας σχετίζονται με θεωρητικά και
μεθοδολογικά κενά που έχουν επισημανθεί στη βιβλιογραφία, επιχειρεί (α) να καταγράψει το
περιεχόμενο του σχήματος σκηνής, (β) να μετρήσει τη σπουδαιότητα (βαρύτητα) που έχουν
τα στοιχεία για το σχήμα σκηνής στο οποίο ανήκουν, (γ) να προβλέψει τις λανθασμένες αλλά
και τις σωστές αναμνήσεις με βάση το επίπεδο βαρύτητας στο οποίο ανήκουν, και (δ) να
κάνει κριτική αξιολόγηση και να προσπαθήσει να βελτιώσει τις μεθόδους εξέτασης που
χρησιμοποιούνται συνήθως.
Οι δύο πρώτοι στόχοι επιτεύχθηκαν με την επινόηση ενός δείκτη βαρύτητας των
στοιχείων που, μετά από μέτρηση, φάνηκε ότι αποτελούν το περιεχόμενο οκτώ σχημάτων
σκηνής (μέτρηση Baseline). Στη συνέχεια, με βάση τη βαρύτητα, διατυπώθηκαν υποθέσεις
σχετικά με τις σωστές και λανθασμένες παρεισφρήσεις στοιχείων, οι οποίες αναμένεται να
δημιουργηθούν εξαιτίας της ανακατασκευαστικής διαδικασίας ανάσυρσης που καθοδηγείται
από το σχήμα. Τέλος, σχεδιάστηκαν τρία πειράματα για να ελέγξουν τις παραπάνω υποθέσεις. Και
στα τρία χρησιμοποιείται το ίδιο υλικό (επτά σχήματα σκηνής) και η ίδια πειραματική
διαδικασία αλλά διαφορετικός τρόπος εξέτασης. Συγκεκριμένα, η αρχική εικόνα, η οποία
περιλαμβάνει στοιχεία από όλα τα επίπεδα βαρύτητας του σχήματος που ενεργοποιείται από
αυτήν, παρουσιάζεται κάτω από δύο συνθήκες (σκόπιμης και συμπτωματικής μάθησης). Η
εξέταση που ακολουθεί γίνεται με τη μέθοδο της ελεύθερης ανάκλησης (Πείραμα Ι), της
αναγνώρισης (Πείραμα ΙΙ), ή της “συναρμολόγησης” (Πείραμα ΙΙΙ). Η “συναρμολόγηση”
είναι μια μέθοδος εξέτασης που επινοήθηκε με στόχο τη βελτίωση των αδυναμιών που
ενυπάρχουν στη χρήση της μεθόδου της αναγνώρισης.
Τα ευρήματα φαίνεται να στηρίζουν την κύρια θέση της διατριβής, παρέχοντας
ενδείξεις ότι, κάτω από όλες τις μεθόδους εξέτασης, οι “σωστές” παρεισφρήσεις μπορούν να
προβλεφθούν με βάση το επίπεδο της βαρύτητας των στοιχείων του ερεθίσματος, ενώ οι
”λανθασμένες” παρεισφρήσεις, με βάση τον αριθμό των στοιχείων που περιλαμβάνονται στις
διάφορες βαρύτητες του σχήματος αλλά όχι στο ερέθισμα.
|
Συλλογές
