Your browser does not support JavaScript!

Αρχική    Συλλογές    Σχολή/Τμήμα    Φιλοσοφική Σχολή    Τμήμα Φιλολογίας    Διδακτορικές διατριβές  

Διδακτορικές διατριβές

Τρέχουσα Εγγραφή: 7 από 59

Πίσω στα Αποτελέσματα Προηγούμενη σελίδα
Επόμενη σελίδα
Προσθήκη στο καλάθι
[Προσθήκη στο καλάθι]
Κωδικός Πόρου 000463077
Τίτλος Forensic narratives and narrativity in athenian courts / Roberta Dainotto.
Άλλος τίτλος Δικανικές αφηγήσεις και αφηγηματικότητα στα αθηναϊκά δικαστήρια
Συγγραφέας Dainotto, Roberta
Σύμβουλος διατριβής Σπαθάρας Δήμος
Επιλέξτε τιμή Αποστολάκης Κώστας
Wohl Victoria
Βολονάκη Ελένη
Παναγιωτάκης Στέλιος
Πετράκη Ζαχαρούλα
Webb Ruth
Περίληψη H παρούσα διατριβή εξετάζει τις δικανικές αφηγήσεις και την αφηγηματικότητα στα αθηναϊκά δικαστήρια. Η διατριβή προσεγγίζει τον ρόλο της αφήγησης στους δικανικούς λόγους των αττικών ρητόρων, αναδεικνύοντας τους τρόπους με τους οποίους οι αφηγήσεις συμβάλλουν στην επιχειρηματολογία των ομιλητών. H παρούσα μελέτη φιλοδοξεί να ανταποκριθεί σε ένα desideratum στην μελέτη της αρχαίας ρητορείας, καθώς, με λίγες εξαιρέσεις, το υπό εξέταση αντικείμενο παραμένει ουσιαστικά ανεξερεύνητο. Σημείο εκκίνησης της διατριβής είναι η σύγκριση της δικανικής πρακτικής στην κλασική Αθήνα και σύγχρονων δικονομικών συστημάτων υπό το πρίσμα των μελετών του κινήματος "Law and literature”, το οποίο αναδεικνύει επικαλύψεις του δικαίου και της λογοτεχνίας τόσο στην δικαστική πρακτική όσο και στην λογοτεχνική μυθοπλασία. Τα συμπεράσματα μελετητών που ανήκουν στο εν λόγω κίνημα είναι χρήσιμα για την μελέτη της δικανικής ρητορείας, ιδίως εφόσον οι δικανικοί λόγοι συχνά περιλαμβάνουν συνεχείς, κάποτε εκτενείς αφηγήσεις. Υπό το πρίσμα αυτών των ερευνών, η διατριβή προωθεί μια ολιστική εξέταση των δικανικών λόγων επιχειρώντας να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα σε νομικές και λογοτεχνικές προσεγγίσεις, εστιάζοντας στην αμοιβαιότητα αυτών των δύο πεδίων. Αυτό καθίσταται επίσης δυνατό από την ‘ανοικτή’ φύση του νομικού συστήματος της κλασικής Αθήνας, η οποία καθιστά δυνατή μιαν ευρύτερη νοηματική πλαισίωση των περιστατικών και της νομικής υπόστασης της εκάστοτε υπόθεσης. Η διατριβή εξετάζει δικανικές αφηγήσεις που έχουν συνταχθεί για ένα ευρύ φάσμα υποθέσεων, τόσο ιδιωτικών όσο και δημόσιων. Προσεγγίζει δικανικές ιστορίες που αφορούν στον οίκο και τις οικογενειακές υποχρεώσεις, την ιδιότητα του Αθηναίου πολίτη και την σχέση της με το κοινωνικό status και αφηγήσεις που αφορούν στο λειτουργικό σύστημα της κλασικής Αθήνας με ιδιαίτερη έμφαση στις αξίες που το περιβάλλουν. Στο πρώτο κεφάλαιο αναλύονται υποθέσεις που αφορούν την ιθαγένεια και την ιδιότητα του Αθηναίου πολίτη. Υποστηρίζεται ότι οι δικανικές αφηγήσεις δείχνουν πως η συγκρότηση της ιδιότητας του Αθηναίου πολίτη δεν είναι σταθερή και αμετάβλητη, αλλά ρευστή. Οι αφηγήσεις των λόγων που μελετώνται στο κεφάλαιο αυτό χαρακτηρίζονται από μια διπολική παρουσίαση των προσώπων που πολιτογραφούνται Αθηναίοι χωρίς να έχουν γεννηθεί από Αθηναίος γονείς και των προσώπων που είναι ‘αυτόχθονες’ Αθηναίοι. Όπως προκύπτει από την μελέτη του σχετικού υλικού, οι αφηγήσεις συμβάλλουν στην επαναδιαπραγμάτευση της ιδιότητας του Αθηναίου πολίτη μέσω διαμεσολάβημένων νοηματοδοτήσεων των κανονιστικών αντιλήψεων της αθηναϊκής κοινωνίας. Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται οι αφηγήσεις των λόγων Ὑπερ Φορμίωνος και Κατὰ Στεφάνου Α΄, δύο λόγους που επικεντρώνονται στην πολιτογράφηση των αλλοδαπών και τη διαφορετική ερμηνεία της από τους αντιδίκους. Μελετάται επίσης η εκτενής αφήγηση του Πρὸς Εὐβουλίδην, ενός λόγου που συνετέθη μετά την διαψήφισιν του 346/5 και, επομένως, εστιάζει στις δραματικές επιπτώσεις της αφαίρεσης της ιδιότητας του Αθηναίου πολίτη. Εξετάζεται επίσης η εκτενέστατη αφήγηση του λόγου Κατὰ Νεαίρας, η οποία αφορά σε μια ξένη, πρώην εταίρα, που κατηγορείται ότι συγκατοικεί παράνομα με τον Στέφανο, σφετεριζόμενη τα προνόμια της αθηναϊκής πολιτείας και εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό την ιδιότητα του Αθηναίου πολίτη σε τέκνα που υποτίθεται ότι της ανήκουν. Όπως προκύπτει από την μελέτη των λόγων αυτών, οι δικανικές αφηγήσεις συμβάλλουν καταλυτικά στην σκιαγράφηση των χαρακτήρων. Το δεύτερο κεφάλαιο επικεντρώνεται σε λόγους που εκφωνήθηκαν για κληρονομικές υποθέσεις και αναδεικνύει την σημασία των αφηγήσεων για την σημασιοδότηση του κανονιστικού πλαισίου που ρύθμιζε της σχέσεις των μελών του οίκου. Και εδώ, οι αφηγήσεις χαρακτηρίζονται από την χρήση αντιστικτικής σκιαγράφησης των χαρακτήρων. Ωστόσο, οι ομιλητές των λόγων αυτών αντιμετωπίζουν και την πρόσθετη δυσκολία ότι αντίδικοί τους είναι πρόσωπα τα οποία ανήκουν στην οικογένειά τους, δηλαδή πρόσωπα με τα οποία δεν θα έπρεπε να έρχονται σε ρήξη. Οι δικανικές αφηγήσεις στους λόγους που εξετάζονται εδώ, όλοι από την γραφίδα του Ισαίου, πλαισιώνουν τις νομικές υποθέσεις με αναφορές στους κανόνες που διέπουν την λειτουργία του οίκου και σε αποκλίσεις από τους κανόνες αυτούς. Η ανάλυση των αφηγήσεων δείχνει την ευελιξία με την οποία οι ομιλητές πραγματεύονται τις προβλέψεις του κληρονομικού δικαίου και επαναδιαπραγματεύονται την σημασία της ἀγχιστείας. Δύο από τους λόγους που εξετάζονται στο κεφάλαιο αυτό αφορούν σε υποθέσεις υιοθεσίας. Ο πρώτος (Περὶ τοῦ Ἀ πολλοδώρου κλήρου), αφορά σε υπεράσπιση μιας υιοθεσίας που δεν έχει ολοκληρωθεί νομικά. Ως εκ τούτου, η αφήγηση αναδεικνύει την υπέρτερη σημασία του συναισθηματικού δεσμού ανάμεσα στον διαθέτη και τον κληρονόμο έναντι των σχέσεων ἀγχιστείας. Ο δεύτερος λόγος που μελετάται, ο Περὶ τοῦ Ἀστυφίλου κλήρου, αφορά σε κατηγορία εναντίον ενός γιου που υποτίθεται ότι υιοθέτησε ο θανών. Η αφήγηση του λόγου συμβάλλει στην αμφισβήτηση της νομιμότητας της υιοθεσίας και μετέρχεται την αντιστικτική σκιαγράφηση των χαρακτήρων για να αναδειχθεί η μη τήρηση των κανόνων της ἀγχιστείας. Η μελέτη των λόγων αυτών αναδεικνύει συγκριτικά πώς οι δικανικές αφηγήσεις προσαρμόζουν την ερμηνεία του νόμου στις ανάγκες τους εκάστοτε διαδίκου επιχειρώντας διαφορετικές νοηματοδοτήσεις του αξιακού συστήματος που περιβάλλει τον οίκο. Η τελευταία υπόθεση που συζητείται στο κεφάλαιο αφορά σε καταγγελία που στρέφεται ενάντια σε δύο άτομα που γεννήθηκαν στο πλαίσιο μιας εξωσυζυγικής σχέση. Ο ομιλητής του Περὶ Φιλοκτήμονος κλήρου αντιπαραβάλλει το αξιακό σύστημα που διέπει τις ευυπόληπτες αθηναϊκές οικογένειας με τις σχέσεις που συνάπτουν οι εταίρες, προϊόν των οποίων είναι νόθα τέκνα. Η αφήγηση του λόγου είναι συνεπώς εγκατασπαρμένη με στερεότυπα που περιβάλλουν την πορνεία και τους κινδύνους που εγκυμονεί για τον οίκο και την αθηναϊκή κοινωνία. Οι αφηγήσεις στους λόγους που εξετάζονται στο παρόν κεφάλαιο έχουν ‘βιογραφικό’ χαρακτήρα, ωστόσο η βιογράφηση των πρσώπων βασίζεται σε προσεκτικά επιλεγμένες λεπτομέρειες μέσω των οποίων προβάλλονται στους διαδίκους αξιακές αντιλήψεις για τον οίκο. Το τρίτο κεφάλαιο εξετάζει αφηγήσεις που σχετίζονται με της λειτουργίες στην κλασική Αθήνα και τις αξίες της δημοκρατικής ιδεολογίας που αφορούν στην ανάληψη δημόσιων δαπανών. Ο πρώτος λόγος που εξετάζεται είναι ο Πρὸς Λεπτίνην του Δημοσθένη, στον οποίο ο ομιλητής υπερασπίζεται τη διατήρηση της ἀτελείας χρησιμοποιώντας παραδείγματα (exempla) προσωπικοτήτων του παρελθόντος που συνέβαλαν στην ευημερία της πόλης. Επίσης, όπως υποστηρίζεται, οι αφηγήσεις του λόγου παρουσίαζουν ενίοτε συγγένεια με τροπικότητες της επιδεικτικής ρητορείας οι οποίες ενισχύουν την εξιδανικευμένη παρουσίαση της πόλης που επιχειρεί ο Δημοσθένης. Εξετάζεται επίσης ο Πρὸς Πολυκλέα λόγος, ο οποίος αφορά στην ανάληψη μιας τριηραρχίας. Ο ομιλητής κατηγορεί έναν τριήραρχο για την απροθυμία του να αναλάβει τα βάρη μιας τριηραρχίας και με μια εκτενή αφήγηση υπερασπίζεται την αφοσίωσή του στην πόλη έναντι του απρόθυμου αντιπάλου του. Παρά το γεγονός ότι οι δύο αυτοί λόγοι είναι διαφορετικοί ως προς τις στοχεύσεις τους και την ίδια τους την φύση, με τις αφηγήσεις τους αναδεικνύουν την χρήση ιδεολογικών όρων που σχετίζονται με τις δημόσιες δαπάνες. Το κεφάλαιο συνεπώς συζητά εκτενώς την έννοια της φιλοτιμίας και της χάριτος και τις τριβές που προκαλούσε η προβολή μελών της ελίτ στο πλαίσιο τους ανταγωνισμού τους για την διεκδίκηση τιμών. Οι λόγοι που εξετάζονται στην διατριβή αντιπροσωπεύουν μικρό μέρος του corpus των δικανικών λόγων. Ωστόσο, επί τη βάσει αυτού του αντιπροσωπευτικού δείγματος επιχειρείται ο εντοπισμός θεματικών ομοιοτήτων και κοινών χαρακτηριστικών στις αφηγήσεις. Συνεπώς, στην διατριβή συζητούνται με επαρκή συνέπεια κομβικά ζητήματα της αφηγηματικότητας των λόγων, όπως η διαχείριση του χρόνου, η ενάργεια, αλλά και η χρήση κανονιστικών αντιλήψεων μέσω των οποίων οι ομιλητές επιχειρούν την νοηματική πλαισίωση των υποθέσεών τους αντιμετωπίζοντάς έτσι και τις νομικές αδυναμίες της επιχειρηματολογίας τους. Επίσης, η διατριβή εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους οι αφηγήσεις ενισχύουν την προσπάθεια των ομιλητών να κινητοποιήσουν τα ακροατήριά τους συναισθηματικά και κυρίως να σκιαγραφήσουν κατά τον πλέον συμφέροντα τρόπο την προσωπικότητά τους και την προσωπικότητα των αντιδίκων τους.
Φυσική περιγραφή vi, 329 σ. ; 30 εκ.
Γλώσσα Αγγλικά
Θέμα Aθηναϊκό δίκαιο
Characterisation
Citizenship
Civic status
Enargeia
Inheritance
Liturgy
Narratives
Narrativity
Naturalisation
Oratory
Temporality
Αφηγηματικότητα
Διαχείριση του χρόνου
Δικανική αφήγηση
Εναργεια
Ιθαγένεια
Κληρονομικό Δίκαιο
Κοινωνικό στάτους
Λειτουργίες
Ρητορική
Σκιαγράφηση χαρακτήρων
Ημερομηνία έκδοσης 2023.
Συλλογή   Σχολή/Τμήμα--Φιλοσοφική Σχολή--Τμήμα Φιλολογίας --Διδακτορικές διατριβές
  Τύπος Εργασίας--Διδακτορικές διατριβές
Μόνιμη Σύνδεση https://elocus.lib.uoc.gr//dlib/8/d/1/metadata-dlib-1709708569-356591-20054.tkl Bookmark and Share
Εμφανίσεις 6

Ψηφιακά τεκμήρια
No preview available

Δεν έχετε δικαιώματα για να δείτε το έγγραφο.
Δεν θα είναι διαθέσιμο έως: 2027-02-11