| Περίληψη |
Τα αλκαλικά εγκαύματα του κερατοειδούς αποτελούν κλινικό πρόβλημα που θέτει σε κίνδυνο την ανατομική ακεραιότητα του οφθαλμού, δεδομένου ότι προκαλούν εξέλκωση και τήξη του κερατοειδούς με πιθανότητα διάτρησης, ανάλογα με την ουσία και τη σοβαρότητα του εγκαύματος, και κατά συνέπεια απώλεια όρασης μέχρι και ολοσχερή τύφλωση. Οι ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου, είναι ένας από τους παράγοντες εκείνους που συντείνουν στη διαδικασία τήξης του κερατοειδούς μετά από αλκαλικό έγκαυμα. Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι η μελέτη της αποτελεσματικότητας της δεσφερριοξαμίνης, ψευδαργυρο-δεσφερριοξαμίνης και της γαλλιο-δεσφερριοξαμίνης, ουσιών με αποδεδειγμένη ανασταλτική δράση στις ελεύθερες ρίζες, στην προστασία του κερατοειδούς από τήξη μετά από αλκαλικό έγκαυμα. Γιά το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε μοντέλο αλκαλικού εγκαύματος κερατοειδούς με καυστική σόδα σε πενήντα συνολικά κονίκλους σε δύο πειράματα διαρκείας 28 ημερών το καθένα. Στο πρώτο πείραμα (είκοσι κόνικλοι) χορηγήθηκε τοπικά ψευδαργυρο-δεσφερριοξαμίνη σε 10 κονίκλους και φυσιολογικός ορός (έκδοχο) σε άλλους 10 (ομάδα ελέγχου). Στο δεύτερο πείραμα (τριάντα κόνικλοι) χορηγήθηκαν τοπικά δεσφερριοξαμίνη (10 κόνικλοι), γαλλιοδεσφερριοξαμίνη (10 κόνικλοι) και φυσιολογικός ορός (10 κόνικλοι, ομάδα ελέγχου). Η τοπική χορήγηση της θεραπείας και στα δύο πειράματα, με μορφή ενστάλλαξης σταγόνων στον κερατοειδή, έγινε με συχνότητα μιας σταγόνας ανά δίωρο επί δωδεκαώρου καθημερινά κατά τη διάρκεια των 28 ημερών. Γιά την αξιολόγηση της χορηγούμενης θεραπείας οι κόνικλοι εξετάζονταν κλινικά στη σχισμοειδή λυχνία δύο φορές την εβδομάδα και μελετήθηκαν οι εξής παράμετροι στον κερατοειδή: βαθμός εξέλκωσης , εμβαδόν έλκους, εμβαδόν επιθηλιακού ελλείματος και έκταση των νεοαγγειώσεων. Επίσης, κατά το τέλος του κάθε πειράματος και αφού οι κόνικλοι θυσιάστηκαν, αφαιρέθηκε ο κερατοειδής για ιστοπαθολογική μελέτη. Σε τρίτο πείραμα (πέντε κόνικλοι), μελετήθηκε η τοξικότητα της δεσφερριοξαμίνης με τη χορήγησή της τοπικά σε υγιείς οφθαλμούς με συχνότητα μίας σταγόνας ανά μισή ώρα επί δωδεκαώρου καθημερινά για μια εβδομάδα. Στους ετερόπλευρους οφθαλμούς των πέντε αυτών κονίκλων χορηγήθηκε φυσιολογικός ορός με την ίδια συχνότητα (ομάδα ελέγχου). Γιά την αξιολόγηση της τοξικότητας, οι κόνικλοι εξετάσθηκαν κλινικά στη σχισμοειδή λυχνία πριν την έναρξη και μετά τη λήξη της θεραπείας, και αναζητήθηκαν σημεία τοξικότητας, όπως στικτή κερατίτιδα, ερεθισμός του επιπεφυκότος και καταρράκτης. Επίσης, για τη μελέτη της τοξικότητας στον αμφιβληστροειδή έγινε ηλεκτροαμφιβληστροειδογράφημα πριν την έναρξη και μετά τη λήξη της θεραπείας, και μετά το τέλος της μελέτης και αφού θυσιάστηκαν οι κόνικλοι, αφαιρέθηκαν οι οφθαλμοί γιά ιστοπαθολογική εξέταση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η δεσφερριοξαμίνη και η ψευδαργυρο-δεσφερριοξαμίνη μείωσαν σημαντικά την εξέλκωση και τήξη του κερατοειδούς στο μοντέλο του αλκαλικού εγκαύματος, ενώ αντίθετα η γαλλιοδεσφερριοξαμίνη δεν έδειξε στατιστικά σημαντική διαφορά από την ομάδα ελέγχου. Καμμία από τις χορηγηθείσες ουσίες δεν είχε στατιστικά σημαντική δράση στη μείωση της έκτασης της νεοαγγείωσης και του εμβαδού του επιθηλιακού ελλείμματος, εκτός της δεσφερριοξαμίνης που είχε κάποια θετικά σημεία στην επιθηλιοποίηση. Η μελέτη της τοξικότητας έδειξε ότι η τοπική χορήγηση της δεσφερριοξαμίνης δεν είχε τοξική δράση στους οφθαλμούς των κονίκλων, όπως προκύπτει τόσο από την κλινική εξέταση και το ηλεκτροαμφιβληστροειδογράφημα, όσο και από την ιστοπαθολογική εξέταση. Από την εργασία αυτή προκύπτει ότι η ανασταλτική δράση στις ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου της δεσφερριοξαμίνης και της ψευδαργυρο-δεσφερριοξαμίνης, προστάτεψε τον κερατοειδή των κονίκλων, μειώνοντας την εξέλκωση και τήξη του μετά από αλκαλικό έγκαυμα. Η μη θετική δράση σε άλλες παραμέτρους (νεοαγγείωση, επιθηλιοποίηση) αποδίδεταιι στο γεγονός ότι η αιτία της φλεγμονής που προκαλείται μετά το έγκαυμα είναι πολυπαραγοντική, και ο έλεγχος ενός μόνο παράγοντα, όπως οι ελεύθερες ρίζες δεν επαρκεί γιά να αναστρέψει τα αποτελέσματα αυτής της φλεγμονής. Επομένως, οι ουσίες αυτές μπορούν να παίξουν συμπληρωματικό ρόλο στην αντιμετώπιση του αλκαλικού εγκαύματος στον κερατοειδή.
|
Συλλογές
