| Περίληψη |
Οι σταδιακές βελτιώσεις στην ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας οδήγησαν στην δραματική μείωση ή ακόμα και στην απάλειψη των νοητικών δυσκολιών που αντιμετώπιζαν τα παιδιά των αρχικών μελετών που μεγάλωναν σε ιδρύματα. Αντίστοιχα ωφέλη, όμως, δεν παρατηρήθηκαν στις κοινωνικές τους σχέσεις. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ιδρύματα έχουν πιθανότατα αντιμετωπίσει πολλαπλές αντίξοες συνθήκες, εχουν βιώσει πρώιμους αποχωρισμούς, παραμέληση, κακοποίηση, συγκρούσεις των γονέων τους, διάλυση της οικογένειας κλπ. με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η ομαλή ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη. Έχει διαπιστωθεί οτι τα παιδιά αυτά παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα διαταραχών τόσο στην εκδήλωση του συναισθήματός τους όσο και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Όλες όμως οι μελέτες συμφωνούν ότι η συμπεριφορά των παιδιών αυτών παρουσιάζει μεγάλη ετερογένεια. Η ετερογένεια αυτή αποδόθηκε στις ατομικές διαφορές των παιδιών ως προς τον παράγοντα της ανθεκτικότητας, ως προς τη δυνατότητά τους, δηλαδή, να ανταπεξέρχονται στις δυσκολίες και να διαχειρίζονται τις αρνητικές συναισθηματικές τους καταστάσεις. Η μελέτη της ετερογένειας αυτής, η τυπολογία, δηλαδή, της συμπεριφοράς και η σύνδεσή της με συγκεκριμένους παράγοντες είναι σημαντική τόσο για την πρόληψη όσο και για την ανίχνευση των πιθανών μηχανισμών που οδηγούν στα αρνητικά ψυχολογικά αποτελέσματα της ιδρυματικής φροντίδας. >p> Τα αποτελέσματα των σχετικών ερευνών έχουν στηριχτεί σε μονοδιάστατες συγκρίσεις των προβλημάτων συμπεριφοράς, που είχαν προκύψει απο ερωτηματολόγια ή συνεντεύξεις με ενήλικες και σπανιότατα απο φυσική παρατήρηση της συμπεριφοράς. Η φυσική παρατήρηση της συμπεριφοράς με χρονική δειγματοληψία παρέχει πληροφορία για το προφίλ της συμπεριφοράς των ατόμων και επομένως προσφέρεται για πολυμεταβλητή μεθοδολογική προσέγγιση, που επιτρέπει την μελέτη της δομής των δεδομένων της παρατηρούμενης συμπεριφοράς. Στην εργασία αυτή προτείνεται μία νέα στρατηγική στατιστικής ανάλυσης δεδομένων, που προέρχονται από παρατήρηση χρονικής δειγματοληψίας. Η προσέγγιση αυτή αξιοποιεί την πολυμεταβλητή φύση αυτών των δεδομένων τόσο για την τυπολογία της συμπεριφοράς όσο και για τη μελέτη της εγκυρότητάς τους σε σχέση με αυτά που προέρχονται από άλλες πηγές. Η στρατηγική αυτή στηρίχτηκε στην Ανάλυση Αντιστοιχιών των δεδομένων παρατήρησης και εφαρμόστηκε στα δεδομένα δύο ερευνών (μία στην προσχολική ηλικία και μία στην σχολική ηλικία). Οι έρευνες αυτές αφορούσαν την κοινωνική συμπεριφορα παιδιών που ζούσαν σε ιδρύματα στην Ελλάδα, σε σύγκριση με παιδιά που ζούσαν με τους φυσικούς τους γονείς, και περιλάμβαναν δεδομενα από παρατηρήσεις χρονικής δειγματοληψίας καθώς και από ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις .με δασκάλους, παιδαγωγούς ή γονείς. Η Ανάλυση Αντιστοιχιών δίνει τις κύριες διαστάσεις (άξονες) μιάς μήτρας δεδομένων και βασίζεται σε έναν αλγόριθμο ανάλογο αυτού της ανάλυσης σε Πρωταρχικές Συνιστώσες, όπου όμως οι αποστάσεις μεταξύ των γραμμών (παιδιών) και αυτές μεταξύ των στηλών (κατηγοριών συμπεριφοράς) της μήτρας των δεδομένων παρατήρησης ορίζονται με την χ2-απόσταση. Τα αποτελέσματα έδειξαν οτι ο κύριος άξονας της παρατηρούμενης συμπεριφοράς αφορά τον βαθμό συμμετοχής του παιδιού στην τάξη και αποτελεί έναν δείκτη του επιπέδου προσαρμογής του. Ο άξονας αυτός παρουσιάζει σημαντική εγκυρότητα σε σχέση με την βαθμολόγηση των προβλημάτων συμπεριφοράς απο τους ενήλικες. Οι πρώτοι άξονες επιτρέπουν την ταυτόχρονη απεικόνιση τόσο των παιδιών όσο και των κατηγοριών παρατηρούμενης συμπεριφοράς και τον προσδιορισμό τόσο της υποομάδας των "ανθεκτικών" παιδιών, όσο και των υποομάδων με διαφορετικού τύπου και βαθμού αποκλίνουσα συμπεριφορά. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν επίσης οτι τα προσαρμοσμένα παιδιά ήταν προσαρμοσμένα τόσο στο σχολικό περιβάλλον όσο και στο ίδρυμα. Τα παιδιά που παρουσίαζαν μεγάλη απόκλιση στη συμπεριφορά τους, εμφάνιζαν την απόκλιση αυτή και στα δύο περιβάλλοντα, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Διαπιστώθηκε ακόμη οτι τόσο η αιτία όσο και η ηλικία εισαγωγής στο ίδρυμα σχετίζονται με την ανθεκτικότητα των παιδιών. Ειδικώτερα, η ηλικία των 2-2,5 ετών είναι καθοριστική. Η εισαγωγή σε ίδρυμα μετα απο αυτή την ηλικία ή/και οι οικονομικοί λόγοι, ως αιτία εισαγωγής, αποτελούν σημαντικούς πρστατευτικούς παράγοντες.
|
Συλλογές
