Περίληψη |
Ο σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει τον ρόλο της πρώιμης διδακτικής παρέμβασης «Ανταπόκριση στη Διδασκαλία-ΑσΔ», στην ενίσχυση των δεξιοτήτων αναδυόμενου γραμματισμού σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, τα οποία ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση δυσκολιών στην εκμάθηση του γραπτού λόγου. Ειδικότερα στοχεύει να διερευνήσει τον βαθμό επίδρασης της διδακτικής παρέμβασης ΑσΔ ως προς τη μορφή (διδακτική παρέμβαση σε επίπεδο μικρoομάδας και σε εξατομικευμένο επίπεδο) και το περιεχόμενό της (διδακτική παρέμβαση «από μέσα προς τα έξω» και «από έξω προς τα μέσα») βραχυπρόθεσμα (στο τέλος της φοίτησης στο νηπιαγωγείο), μεσοπρόθεσμα (στις αρχές της φοίτησης στην Α΄ τάξη) και μακροπρόθεσμα (στο τέλος της φοίτησης στην Α΄ τάξη) σε δεξιότητες γραμματισμού, μετά τον έλεγχο ενδογενών και εξωγενών παραγόντων. Συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν πενήντα οκτώ (58) παιδιά προσχολικής ηλικίας 5;1 έως 6;1 ετών. Στην πειραματική ομάδα εντάχθηκαν τριάντα τέσσερα (34) παιδιά, τα οποία παρουσίασαν χαμηλή επίδοση (κάτω από το 25ο εκατοστημόριο) τουλάχιστον σε τέσσερις από επτά σταθμισμένες δοκιμασίες αναδυόμενου γραμματισμού που τους χορηγήθηκαν, αλλά με τυπική επίδοση στη μη λεκτική νοημοσύνη. Στην ομάδα ελέγχου εντάχθηκαν είκοσι τέσσερα (24) παιδιά, τα οποία παρουσίασαν τυπικές αλλά όχι υψηλές επιδόσεις στις αντίστοιχες δοκιμασίες αναδυόμενου γραμματισμού. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας έδειξαν ότι η διδακτική παρέμβαση ΑσΔ συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση των δεξιοτήτων αναδυόμενου γραμματισμού (φωνολογική επίγνωση, γνώση γραμμάτων, λεξιλόγιο, αντίληψη εννοιών γραπτού λόγου) των παιδιών προσχολικής ηλικίας, τα οποία ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση δυσκολιών στην εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής. Μάλιστα, οι επιδόσεις της πειραματικής ομάδας στο τέλος του νηπιαγωγείου όχι μόνο έφτασαν αλλά και ξεπέρασαν τις επιδόσεις της ομάδας ελέγχου στο κριτήριο αναγνώριση κοινού αρχικού φωνήματος, στο δεκτικό λεξιλόγιο, στο εκφραστικό λεξιλόγιο και στην αντίληψη εννοιών γραπτού λόγου. Ωστόσο, η βελτίωση στις δεξιότητες αναδυόμενου γραμματισμού στο τέλος της φοίτησης στο νηπιαγωγείο δεν διέφερε στατιστικά σημαντικά ούτε ανάλογα με τη μορφή ούτε ανάλογα με το περιεχόμενο της διδακτικής παρέμβασης, την οποία δέχτηκαν οι πειραματικές ομάδες. Επίσης, η διδακτική παρέμβαση ΑσΔ για την ενίσχυση των δεξιοτήτων αναδυόμενου γραμματισμού, διατήρησε τον βαθμό επίδρασής της μεσοπρόθεσμα, πέντε μήνες μετά την ολοκλήρωση της διδακτικής παρέμβασης, στις αρχές της φοίτησης στην Α΄ τάξη σε δεξιότητες αναδυόμενου γραμματισμού. Επιπλέον, η διδακτική παρέμβαση ΑσΔ διατήρησε την επίδρασή της μακροπρόθεσμα στο τέλος της φοίτησης στην Α΄ τάξη του δημοτικού σχολείου στην αναγνωστική αποκωδικοποίηση, στην κατανόηση, στην ευχέρεια και στα κριτήρια φωνολογικής επίγνωσης. Μόνο ως προς το κριτήριο της ορθογραφίας λέξεων βρέθηκε ότι ο μέσος όρος επίδοσης των παιδιών της ομάδας ελέγχου ήταν στατιστικά σημαντικά υψηλότερος από τον αντίστοιχο μέσο όρο επίδοσης των παιδιών της πειραματικής ομάδας. Τέλος, η διδακτική παρέμβαση ΑσΔ δεν άσκησε σημαντικά διαφορετική επίδραση ανάλογα με τη μορφή και το περιεχόμενο της διδακτικής παρέμβασης σε δεξιότητες αναδυόμενου γραμματισμού στις αρχές της φοίτησης στην Α΄ τάξη (κριτήρια φωνολογικής επίγνωσης, δεκτικό λεξιλόγιο, εκφραστικό λεξιλόγιο, αντίληψη εννοιών γραπτού λόγου, γνώση κεφαλαίων και πεζών γραμμάτων, ταχύτητα αυτόματης κατονομασίας συμβόλων) όσο και σε δεξιότητες γραπτού λόγου στις αρχές και στο τέλος της φοίτησης στην Α΄ τάξη του δημοτικού σχολείου. Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας μπορούν να χρησιμεύσουν για τον έγκυρο εντοπισμό παιδιών υψηλού κινδύνου για εμφάνιση δυσκολιών στην εκμάθηση του γραπτού λόγου και να συμβάλλουν στον σχεδιασμό προγραμμάτων πρώιμης διδακτικής παρέμβασης σε παιδιά προσχολικής ηλικίας που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση δυσκολιών στην εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής.
|