Περίληψη |
Η σταθεροποίηση του πυριτικού οξέος στη διαλυτή του μορφή
(μονομερές και διμερές, κατά κύριο λόγο), είναι ιδιαίτερης σημασίας τόσο στα βιολογικά, όσο και στα βιομηχανικά υδατικά συστήματα. Η σταθεροποίηση αυτή επιτυγχάνεται με την αναστολή του πολυμερισμού του και την αποφυγή
σχηματισμού άμορφου διοξειδίου του πυριτίου. Στον βιολογικό κόσμο, υπάρχουν οργανισμοί όπως τα διάτομα, οι οποίοι οικοδομούν περίτεχνα την σκελετική τους δομή χρησιμοποιώντας ως δομικό υλικό το SiO2, αφού
προηγουμένως το έχουν διατηρήσει διαλυτό σε αποθήκες υπέρκορων διαλυμάτων πυριτικού οξέος. Από την άλλη μεριά, η αποτροπή επικαθίσεων άμορφου διοξειδίου του πυριτίου στα βιομηχανικά συστήματα αποτελεί επιτακτική ανάγκη και σημαντική πρόκληση για την ερευνητική δραστηριότητα.
Η παρούσα ερευνητική εργασία αποτελεί τμήμα της συνεχούς
προσπάθειας στην πορεία της εύρεσης χημικών προσθέτων, (ιδανικά) φιλικών στο περιβάλλον, τα οποία φέρουν την ικανότητα παρεμπόδισης σχηματισμού του άμορφου διοξειδίου του πυριτίου. Σε αυτή την κατηγορία υπάγονται τα ουδέτερα γραμμικά πολυμερή πολυαιθυλενογλυκόλης, PEGs, τα
οποία εξετάστηκαν για την ικανότητά τους να σταθεροποιούν διαλυτές μορφές του πυριτικού οξέος.
Δύο σημαντικοί παράμετροι, οι οποίοι διερευνήθηκαν επισταμένως, είναι η επίδραση του μήκους της πολυμερικής αλυσίδας των εν λόγω προσθέτων στην παρεμποδιστική τους δράση, καθώς επίσης η εύρεση της βέλτιστης δοσολογίας τους. Για αυτόν τον λόγο δοκιμάστηκαν PEGs πληθώρας μοριακών βαρών (1.550 amu, 2.000 amu, 6.000 amu, 10.000 amu,
12.000 amu και 20.000 amu), αλλά και συγκεντρώσεων (20 ppm, 40 ppm, 60 ppm, 80 ppm, 100 ppm και 185 ppm), σε ουδέτερο pH εργασίας και σε κορεσμένα διαλύματα πυριτικού οξέος. Επίσης, κατά την διάρκεια των πειραμάτων σημειώθηκε ταυτόχρονη οπτική και ποσοτική παρακολούθηση της εξέλιξης της θολερότητας των διαλυμάτων.
Τα αποτελέσματα της έρευνας οδηγούν σε αξιόλογα συμπεράσματα. Αποδεικνύεται ότι η αύξηση του μοριακού βάρους των PEGs, και κατ’επέκταση του μήκους της γραμμικής τους αλυσίδας, συνοδεύεται από αύξηση της παρεμποδιστικής τους ικανότητας στην αντίδραση συμπύκνωσης του
πυριτικού οξέος. Ωστόσο, σημειώνεται μία τάση σταθεροποίησης της αποτελεσματικότητάς τους, μετά από κάποιο μήκος πολυμερικής αλυσίδας (136 μονάδες αιθυλενοξειδίου). Ανάλογο μοτίβο παρουσιάζει η επίδραση της δόσης των εξεταζόμενων προσθέτων, όπου για μικρές συγκεντρώσεις δεν
επιτυγχάνονται αξιόλογα ποσοστά σταθεροποίησης του πυριτικού οξέος, ενώ για μεγαλύτερες τα αποτελέσματα είναι αρκετά ικανοποιητικά με ποσοστά σταθεροποίησης ως και 74 %. Ομοίως, η αύξηση της δόσης των PEGs πέρα από κάποια τιμή (60 ppm) δεν συνεισφέρει επιπροσθέτως στην βελτίωση της
παρεμποδιστικής δράσης. Όσον αφορά στην παρακολούθηση της
θολερότητας διαφαίνεται μία τάση εξάρτησης με την παρεμποδιστική συμπεριφορά των PEGs, με υψηλές τιμές θολερότητας να συνοδεύουν τα αποδοτικότερα PEGs. Τέλος, η εξέταση των ιζημάτων σε Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σάρωσης επιβεβαιώνει την άμορφη φύση των εναποθέσεων
SiO2, ενώ ο χαρακτηρισμός τους με FT-IR αποτελεί έμμεση απόδειξη της εσωτερικής και όχι επιφανειακής παγίδευσης των PEGs στα κολλοειδή σωματίδια διοξειδίου του πυριτίου.
|