| Περίληψη |
ΕΙΣΑΓΩΓΗ:Η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία πραγματεύεται τις στάσεις και τις αντιλήψεις, που έχουν σχηματιστεί στον εγχώριο γενικό ενήλικο πληθυσμό της Κρήτης, για το εμβόλιο κατά της νόσου-COVID-19.Για το εν λόγω εμβόλιο γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια, την τελευταία διετία, από επιστήμονες και υπευθύνους χάραξης πολιτικών υγείας, να υπερισχύσει η αποτελεσματικότητα του έναντι θεωριών συνομωσίας και αντιεμβολιαστικών κινημάτων, προκειμένου να αντιμετωπιστεί, να αναχαιτιστεί η μεταδοτικότητα της νόσου, να μειωθεί η βαριά νόσηση ή ακόμα και ο θάνατος και εν τέλει να εκλείψει ο νοσογόνος αυτός παράγοντας σε τοπικό, εθνικό και σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΣΚΟΠΟΣ-ΣΤΟΧΟΣ:Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να συγκεντρώσει, να καταγράψει, να συγκρίνει, μέσα από τις απαντήσεις των συμμετεχόντων σε αυτήν, να αναλύσει, να αποπειραθεί να ερμηνεύσει και να αποδώσει, ως συμπεράσματα, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, όλα εκείνα τα δεδομένα, που ενδέχεται να βοηθήσουν στην αποκωδικοποίηση και την κατανόηση της τρέχουσας διαμορφωθείσας και διαρκώς μεταβληθείσας κατάστασης, η οποία διαμορφώνει στάσεις και αντιλήψεις, αναφορικά με το θέμα των εμβολιασμών κατά του κορονοϊού́-COVID-19. Ειδικότερα στόχευσε, μέσα από τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων, τα οποία προέκυψαν, από τη σύγκριση των απαντήσεων του δείγματος της μελέτης αυτής, να αναδείξει και να προβάλει τις στάσεις και τις αντιλήψεις που επικρατούν στον Κρητικό πληθυσμό, αναφορικά με το εμβόλιο κατά της νόσου-COVID-19, καθώς και να «ανιχνεύσει» πιθανούς προγνωστικούς παράγοντες ή μεταβλητές κινδύνου, που ενδέχεται να διαμορφώνουν ή να επηρεάζουν αυτές. Επιμέρους και παράλληλος στόχος της αυτής μελέτης αποτέλεσε ακόμα και η αναζήτηση τυχόν διαφοροποιήσεων σε στάσεις και αντιλήψεις του πληθυσμού, κατά των εμβολίων της νόσου-COVID-19, ανάλογα με τα δημογραφικά και χαρακτηριστικά υγείας του πληθυσμού ενδιαφέροντος.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Πληθυσμό ενδιαφέροντος αποφασίστηκε να αποτελέσει ο ενήλικος πληθυσμός που επισκέφτηκε κατά το χρονικό διάστημα Ιούνιου και Ιουλίου του 2021 την πρωτοβάθμια δομή υγείας, που είχε συγκροτηθεί και λειτουργούσε, ως εμβολιαστικό κέντρο στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, είτε ως υποψήφιος προς εμβολιασμό, είτε ως συνοδός υποψήφιων προς εμβολιασμό, που δήλωσε όμως ότι είτε δεν έχει ακόμα εμβολιαστεί, ή ακόμα επισκέφτηκε αυτήν τη δομή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σαν απλός επισκέπτης, κατά τον άνω χρόνο. Το σύνολο λοιπόν του πληθυσμού της μελέτης ανήλθε στα 365 ενήλικα άτομα και συγκεκριμένα σε 148 άτομα, που δήλωσαν ότι δεν είχαν εμβολιαστεί ακόμα, και σε 217 άτομα τα οποία είχαν λάβει την πρώτη ή τη δεύτερη δόλάβουν. Για την εκπόνηση της εν λόγω μελέτης σημειώνεται ότι εξασφαλίστηκε σχετική άδεια από την 7η ΥΠΕ Κρήτης.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Το σύνολο λοιπόν του πληθυσμού της μελέτης ανήλθε στα 365 ενήλικα άτομα και συγκεκριμένα σε 148 άτομα, που δήλωσαν ότι δεν είχαν εμβολιαστεί ακόμα, και σε 217 άτομα τα οποία είχαν λάβει την πρώτη ή τη δεύτερη δόση εμβολίου ή επρόκειτο να τη λάβουν.
Βάση συλλογής των δεδομένων αποτέλεσαν δύο σταθμισμένα και δομημένα ερωτηματολόγια, δημιουργοί των οποίων υπήρξαν η καθηγήτρια κ. Ιωάννα Τσιλιγιάννη και η Άννα Μανιδάκη, Κοινωνική λειτουργός, και τα οποία συντάχθηκαν χρησιμοποιώντας ως βάση την βιβλιογραφία, την θεωρία της προγραμματισμένης συμπεριφοράς(ΤΡΒ), αλλά και των αναγκών, σε σχέση με το τι έχει παρατηρηθεί στην επικαιρότητα και τα οποία αφενός ελέγχθηκαν πιλοτικά για κατανόηση και εφαρμοστηκότητα σε 20 άτομα πριν τη χρήση ,
αφετέρου συμμετέχοντες στην έρευνα κλήθηκαν να συμπληρώσουν. Συγκεκριμένα στο ερωτηματολόγιο που αναφερόταν σε άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί (προ εμβολιασμού) ενυπήρχαν 49 συνολικά ερωτήσεις, ενώ το ερωτηματολόγιο που αναφερόταν σε εμβολιασμένα άτομα (μετά εμβολιασμού) συμπεριελάμβανε συνολικά 53 ερωτήσεις προς συμπλήρωση. Και στα δύο ερωτηματολόγια οι ερωτήσεις, που κλήθηκαν να συμπληρώσουν οι συμμετέχοντες ουσιαστικά κινήθηκαν σε τρείς άξονες: α) σε ερωτήσεις καταγραφής των δημογραφικών στοιχείων (φύλο, ηλικία, επίπεδο εκπαίδευση, επίπεδο εισοδήματος),βi) σε ερωτήσεις για τις στάσεις και τις απόψεις των συμμετεχόντων, οι οποίες προσπάθησαν να «ανιχνεύσουν» την πρόθεση του εκάστοτε συμμετέχοντα για εμβολιασμό, καθώς και τον βαθμό επηρεασμού της βούλησης του από παραμέτρους που αφορούν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, τις πρωτοποριακές τεχνικές κατασκευής του, τις τυχόν μεμονωμένες παρενέργειες, που έχουν σημειωθεί σε εμβολιασμένα άτομα, το λόγο ή μη εμβολιασμού, βii)σε ερωτήσεις, διαβαθμισμένες με πενταβάθμια με κλίμακα Likert, για τις στάσεις και τις απόψεις των συμμετεχόντων απέναντι σε κάποιες υποθέσεις, οι οποίες αφορούσαν παραμέτρους είτε του εμβολίου αυτού καθ’ αυτού (πχ ασφάλεια του εμβολίου, χρησιμότητα του, φυσική ανοσία≠εμβολιαστικής ανοσίας, παρενέργειες εμβολίου κτλ.),είτε του ίδιου του εμβολιαστικού κινήματος(πχ. Διαχείριση εμβολιαστικής πολιτικής από ειδικούς, δυσπιστία στην πολιτική εξουσία, αποδοχή αντιεμβολιαστικών θεωριών κτλ.),και γ) σε ερωτήσεις συμφωνίας ή διαφωνίας, αναφορικά με την καθιέρωση της υποχρεωτικότητας ή μη του εμβολιασμού σε όλο τον γενικό πληθυσμό, της και της απόρριψης των εμβολίων, ως μέσο αντιμετώπισης του νοσογόνου αυτού παράγοντα, καθώς και των διαφόρων πηγών άντλησης της ενημέρωσης του εκάστοτε συμμετέχοντα για το θέμα των εμβολίων. Η μόνη επιπλέον διάσταση που προστέθηκε στο ερωτηματολόγιο που απευθυνόταν της συμπλήρωση στον εμβολιασμένο πληθυσμό ήταν εκείνη των ερωτήσεων που αφορούσε την ύπαρξη παρενεργειών, μετά τη λήψη της δόσης του εμβολίου.
Η παρούσα μελέτη ήταν συγχρονική-παρατήρησης και όπως αναφέρθηκε χρησιμοποίησε δειγματοληψία ευκολίας για την συλλογή των δεδομένων της. Στο στάδιο της στατιστικής ανάλυσης επισημαίνεται ότι εκτός από τις ποσοτικές μεταβλητές ενυπήρχαν και ποιοτικές μεταβλητές. Για τη συσχέτιση των μεταβλητών χρησιμοποιήθηκε ο έλεγχος χ2 του Pearson’s. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις απαιτήθηκε να υπολογιστεί η βαθμολογία από τα αθροίσματα των επιμέρους ερωτήσεων-δηλώσεων και η διαφορά μεταξύ εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων ελέγχθηκε με τον t-test για ανεξάρτητα δείγματα. Το στατιστικό πρόγραμμα IBM SPSS Statistics 24.0 χρησιμοποιήθηκε για την στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων και το α=0,05 τέθηκε ως όριο σημαντικότητας, ενώ το διάστημα εμπιστοσύνης τέθηκε στο 95%, το όριο σφάλματος στο 5% και η ισχύς της μελέτης στο 80%.
Σαν βασικά αποτελέσματα της μελέτης προέκυψαν ότι: 1.Στο σύνολο του πληθυσμού μελέτης οι γυναίκες είχαν μεγαλύτερη συμμετοχή με ποσοστό 57,2%, ενώ οι περισσότερες δήλωσαν ανεμβολίαστες, με ποσοστό 64,8%. 2. Οι κυριότεροι φόβοι που φάνηκε να αντιμετωπίζουν και οι δύο υπό-πληθυσμοί, αλλά κατά κύριο λόγο η ομάδα των ανεμβολίαστων, ήταν οι παρενέργειες, η αναποτελεσματικότητα και οι νέες τεχνικές-ο σύντομος χρόνος παρασκευής και κυκλοφορίας του εμβολίου. 3. Οι πηγές ενημέρωσης των συμμετεχόντων για την πανδημία, το εμβόλιο και την εμβολιαστική εκστρατεία, δεν διαφοροποιήθηκαν ανάμεσα σε εμβολισμένους και ανεμβολίαστους, με τα επιστημονικά περιοδικά και το διαδίκτυο να βρίσκονται στις πρώτες θέσεις. Η δυσπιστία στο πολιτικό σύστημα φάνηκε να επηρεάζει αρνητικά και τους δύο υπό-πληθυσμούς, κάτι που δεν συνέβη αντίστοιχα στην υπόθεση της διαχείρισης της πανδημίας από τους ειδικούς. Οι επιδράσεις της πολιτικής, θρησκευτικής ηγεσίας και των ΜΜΕ διαφοροποιήθηκαν μεταξύ εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων. Συγκεκριμένα οι εμβολιασμένοι είχαν θετική αντίδραση στο θέμα της ενδεχόμενης επιρροής των από τη στάση που διατηρεί ο πολιτικός και θρησκευτικός κόσμος, απέναντι στην πανδημία, ενώ αντίθετα οι ανεμβολίαστοι δεν είχαν την ίδια θετική αντίδραση σε αυτούς τους παράγοντες.4.Με θεωρίες συνομωσίας συμπορεύτηκε ένα συντριπτικό ποσοστό ανεμβολίαστων, ότι τάξεως του 72,4%, ενώ 5. η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού φάνηκε ότι θεωρήθηκε από ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού μελέτης πως περιορίζει τα ατομικά του δικαιώματα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Συμπερασματικά και ερμηνευτικά των ανωτέρω αποτελεσμάτων της αυτής μελέτης καταλήξαμε στο γεγονός ότι τα εμβολιασμένα άτομα αποδείχθηκαν μεν πιο θετικά προσκείμενα σε θέματα που αφορούν τα χαρακτηριστικά στοιχεία, τόσο του ίδιου του εμβολίου, όσο και του εμβολιαστικού κινήματος γενικότερα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι και εκείνοι δεν διατήρησαν αμφιβολίες για το θέμα της αποτελεσματικότητας του και για τον περιορισμό των ατομικών ελευθεριών τους, ή φόβους για τις παρενέργειες του και τον τρόπο και χρόνο κατασκευής του. Οι ανεμβολίαστοι φαίνονται πιο ένθερμοι υποστηρικτές δηλώσεων ή εικασιών, που αφορούν είτε τη μη ύπαρξη του ιού, είτε την ανεπάρκεια του εμβολίου, ως προς την αποτελεσματικότητα του, είτε ακόμα και την απόλυτη καταστρατήγηση των ατομικών δικαιωμάτων τους. Όλα τα προαναφερθέντα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι οι υγειονομικές πανδημίες αν και δεν συμβαίνουν συχνά, όταν αυτές συμβούν μπορούν να αποβούν καταστροφικές για τον άνθρωπο και να τον απομακρύνουν εντελώς από το στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης. Κρίνονται λοιπόν αναγκαίες οι παρεμβάσεις της επιστημονικής κοινότητας, σε κάθε επίπεδο, με κάθε μέσο και σε οποιονδήποτε βαθμό, προκειμένου επιτευχθεί εν τέλει η μείωση ή η εξάλειψη αρνητικών προγνωστικών παραγόντων ή μεταβλητών κινδύνου του εμβολιασμού, κατά της εν λόγω νόσου και να υιοθετηθούν άμεσα προγράμματα, σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, που θα βασίζονται σε ποιοτικές, ολιστικές και συνεχόμενες υπηρεσίες υγείας.
|
Συλλογές
