Your browser does not support JavaScript!

Αρχική    Συλλογές    Τύπος Εργασίας    Διδακτορικές διατριβές  

Διδακτορικές διατριβές

Τρέχουσα Εγγραφή: 14 από 2410

Πίσω στα Αποτελέσματα Προηγούμενη σελίδα
Επόμενη σελίδα
Προσθήκη στο καλάθι
[Προσθήκη στο καλάθι]
Κωδικός Πόρου 000462472
Τίτλος Λουτρικές εγκαταστάσεις του Ηρακλείου : συμβολή στη μελέτη του αστικού βίου (8ος-12ος αι.) / Ζαχαρίας Αλετράς.
Άλλος τίτλος Bathing establishments of Heraclion : a contribution to the study of urban life (8th-12th century)
Συγγραφέας Αλετράς, Ζαχαρίας
Σύμβουλος διατριβής Τσιγωνάκη Χριστίνα
Μέλος κριτικής επιτροπής Κιουσοπούλου Αντωνία
Φωσκόλου Βασιλική
Θεοδωρακόπουλος Ιωάννης
Μαΐλης Αθανάσιος
Μαμαλούκος Σταύρος
Μαργαρίτη Ρωξάνη
Περίληψη Το θέμα της διατριβής είναι η μελέτη τεσσάρων λουτρών (Λουτρά Α, Β, Γ, Δ), τα οποία αποκαλύφθηκαν τμηματικά κατά τη διάρκεια σωστικών ανασκαφών στο ιστορικό κέντρο της πόλης του Ηρακλείου της Κρήτης. Πρόκειται για υπόκαυστα λουτρά/balnea εν σειρά τύπου, τα οποία, αποτελούνται από αίθουσες με διαβαθμισμένη θερμοκρασία (αποδυτήριο/ ψυχρό-χλιαρό-θερμό). Τα χρονικά όρια της έρευνας είναι ανάμεσα στον 8ο και στον 12ο αι. Σκοπός είναι να διερευνηθεί η συνέχεια ή η ασυνέχεια της λουτρικής παράδοσης στη μεσαιωνική πρωτεύουσα της Κρήτης ως αναπόσπαστης πτυχής της καθημερινότητας του αστικού βίου. Η διατριβή χωρίζεται σε δύο τόμους, ο πρώτος συμπεριλαμβάνει το κύριο σώμα της μελέτης σε τέσσερα κεφάλαια και ο δεύτερος τους χάρτες, τα σχέδια και τις εικόνες. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η επισκόπηση της ιστορίας του Ηρακλείου κατά την Πρωτοβυζαντινή, Ισλαμική και β΄ Βυζαντινή Περίοδο με έμφαση στην ανάδειξή του από επίνειο της Κνωσού σε πρωτεύουσα της Κρήτης κατά την Πρωτοβυζαντινή Περίοδο. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται η πολεοδομική εξέλιξη του Ηρακλείου με σκοπό τη χωροθέτηση των λουτρών στον ιστό σε σχέση με τα μέχρι στιγμής αρχαιολογικά και ιστορικά δεδομένα, ενώ διατυπώνονται υποθέσεις για την οργάνωση των συνοικιών. Στο τρίτο κεφάλαιο, το οποίο αποτελεί τον άξονα της έρευνας, επιχειρείται η λεπτομερής περιγραφή των αρχιτεκτονικών καταλοίπων των λουτρών του Ηρακλείου και η σύγκριση μεταξύ τους ως προς την τυπολογία, την αρχιτεκτονική τεχνολογία και τα υλικά δομής. Το κεφάλαιο αυτό οδηγεί στην υποθετική σχεδιαστική αποκατάσταση των λουτρικών κτηρίων και στην ταξινόμησή τους στα τριμερή εν σειρά υπόκαυστα λουτρά. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα λουτρά του βυζαντινού και του ισλαμικού κόσμου, τα οποία συγκρίνονται μεταξύ τους και με τα λουτρά του Ηρακλείου προκειμένου να προσδιοριστούν με ακρίβεια τα τυπολογικά χαρακτηριστικά και η χρονολόγηση των τελευταίων. Έμφαση δίδεται στην ρωμαϊκή καταγωγή του τύπου, στην εξέλιξή του στο Βυζάντιο στο πλαίσιο της Εκκλησίας και του θεσμού της διακονίας, και στην υιοθέτησή του από το Ισλάμ. Αρχικά, παρουσιάζονται πρωτοβυζαντινά λουτρά της Κρήτης σε σημαίνοντα αστικά κέντρα, όπως η Γόρτυνα και η Ελεύθερνα, και στη συνέχεια περιγράφονται αντιπροσωπευτικά λουτρά της Αιγύπτου και της Μικρασίας, όπου έχει διαπιστωθεί η εξέλιξη της λουτρικής αρχιτεκτονικής και τεχνολογίας κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο. Ακολούθως παρουσιάζονται περιπτώσεις μεσοβυζαντινών λουτρών της Κρήτης και της ηπειρωτικής Ελλάδας, καθώς παρουσιάζουν στενές τυπολογικές ομοιότητες. Στη συνέχεια ο τόπος καταγωγής των ανδαλουσίων κατακτητών της Κρήτης οδήγησε την έρευνα στον ισλαμικό κόσμο, η οποία επικεντρώθηκε σε αντιπροσωπευτικά λουτρικά κτήρια της ευρύτερης ισλαμικής Συρίας - Bilad al Sham και της al-Andalus με έμφαση στην πρωτεύουσα του Χαλιφάτου, την Κόρδοβα, τη Madinat al Zahra και το Τολέδο. Τέλος τα λουτρά της al-Andalus συγκρίθηκαν με τα λουτρά του Ηρακλείου και παρατηρήθηκαν σημαντικές ομοιότητες. Η διατριβή ολοκληρώθηκε με τα συμπεράσματα, όπου διαπιστώθηκε ότι τα λουτρά του Ηρακλείου είχαν δημόσιο χαρακτήρα και τεκμηριώνουν τη διάρκεια της λουτρικής παράδοσης ως τοπόσημα συνοικιών της πόλης, τα οποία συνεχίζουν τη λουτρική παράδοση της Κρήτης από την Πρωτοβυζαντινή Περίοδο. Ως πρωιμότερο χρονολογήθηκε το λουτρό Γ (8ος – 9ος αι). Το λουτρό Γ αποτελεί συνδετικό κρίκο ανάμεσα στα πρωτοβυζαντινά και στα μεσοβυζαντινά λουτρά της Κρήτης. Το λουτρό Α χρονολογείται στην περίοδο της Αραβοκρατίας, (τέλη του 9ου αι.) και εξακολούθησε να λειτουργεί έως και τον 11ο αι. Η θέση του σε γειτνίαση με τη Μέση Οδό σε συνοικία της πόλης με σημείο αναφοράς την επικοινωνία του λιμανιού με την κεντρική πλατεία το συνδέει με συνοικία εμπόρων, βιοτεχνών και ναυτικών. Το λουτρό Β χρονολογήθηκε στην ίδια περίοδο με το λουτρό Α και εντάσσεται σε εκτεταμένο οικιστικό συγκρότημα στο κέντρο της πόλης. Διασώζει ισλαμικά διακοσμητικά στοιχεία (ζώνη από πυραμιδοειδείς κλιμακωτές επάλξεις στο θερμό) και διαπιστώθηκε ότι απαντώνται τυπολογικά παράλληλα στην al-Andalus (λουτρά Απλού Τύπου). Η χωροθέτησή του εγγύτερα στο κέντρο της πόλης, το μέγεθός του και η ποιότητα της κατασκευής του συντείνουν ότι το λουτρό Β πιθανότατα αποτελούσε τμήμα του ανακτόρου του Εμίρη της Κρήτης. Το λουτρό Β ανακαινίστηκε κατά τη β΄ βυζαντινή περίοδο αποτελώντας ενδεχομένως το μαρτυρούμενο σε ιστορική πηγή του 12ου αι. «επίσημο» λουτρό της πόλης. Η θέση του λουτρού Δ σε εγγύτητα με την πύλη της "Οβραϊκής" και στα προς νότο όρια της αντίστοιχης συνοικίας αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι αποτέλεσε τμήμα της συνοικίας των Εβραίων κατά τη β΄ βυζαντινή περίοδο. Το λουτρό Δ συνιστά μοναδικό αρχιτεκτονικό κατάλοιπο του μεσαιωνικού βίου της εβραϊκής κοινότητας. Το κύριο συμπέρασμα είναι ότι για πρώτη φορά τεκμηριώνονται σημαντικά δημόσια κτήρια του πρωτοβυζαντινού και του ισλαμικού άστεως, τα οποία συμβάλλουν στην έρευνα της μνημειακής τοπογραφίας της μεσαιωνικής πρωτεύουσας σε μια περίοδο κοσμοϊστορικών αλλαγών στο Βυζάντιο και στον ισλαμικό κόσμο.
Φυσική περιγραφή 2 τ. : εικ., χαρτ. ; 30 εκ.
Γλώσσα Ελληνικά
Θέμα 8th-12th century
8ος - 12ος αιώνας
Aegean sea - Crete
Baths
Byzantine architecture
Byzantium - Arabs
Chandax
Cretan emirate
Heraclion
Hypocaust
Islamic architectural elements
Urban life
al-Andalus
Αιγαίο - Κρήτη
Αστική ζωή
Βυζάντιο-Άραβες
Βυζαντινή αρχιτεκτονική
Εμιράτο Κρήτης
Ηράκλειο
Ισλαμική αρχιτεκτονική
Λουτρά
Υπόκαυστο
Χάνδακας
Ημερομηνία έκδοσης 2023-12-06
Συλλογή   Σχολή/Τμήμα--Φιλοσοφική Σχολή--Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας--Διδακτορικές διατριβές
  Τύπος Εργασίας--Διδακτορικές διατριβές
Μόνιμη Σύνδεση https://elocus.lib.uoc.gr//dlib/f/9/8/metadata-dlib-1707734886-693412-14370.tkl Bookmark and Share
Εμφανίσεις 18

Ψηφιακά τεκμήρια
No preview available

Δεν έχετε δικαιώματα για να δείτε το έγγραφο.
Δεν θα είναι διαθέσιμο έως: 2026-01-29