| Περίληψη |
Υπόβαθρο: Η μείζων καταθλιπτική διαταραχή (ΜΚΔ) αποτελεί μια συχνή και σοβαρή ψυχική
νόσο και οι διεργασίες με τις οποίες οι ασθενείς αυτορρυθμίζονται για να προσαρμοστούν στη
διάγνωσή τους φαίνεται να έχουν κρίσιμο ρόλο στην εξέλιξή της. Ωστόσο, υπάρχει ελάχιστη
έρευνα αναφορικά με τη σχέση της προσωπικότητας και των Πρώιμων Δυσλειτουργικών
Σχημάτων (ΠΔΣ) με την αυτορρύθμιση των ασθενών και τον ρόλο τους στην κλινική έκβαση
της ΜΚΔ.
Σκοπός: Ο πρώτος κύριος στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνήσει την
εφαρμοσιμότητα του Μοντέλου της Κοινής Λογικής για τη σχετιζόμενη με την ασθένεια
αυτορρύθμιση στην ΜΚΔ με τους ακόλουθους επιμέρους στόχους: 1) τη συστηματική
ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τον ρόλο των αναπαραστάσεων της ασθένειας, 2)
την πολιτισμική προσαρμογή του Ερωτηματολογίου Αντίληψης της Ασθένειας-Έκδοση για την
Ψυχική Υγεία (Illness Perception Questionnaire-Mental Health, IPQ-MH) και 3) την
αξιολόγηση των συγχρονικών και προοπτικών σχέσεων της αυτορρύθμισης με τις κλινικές
εκβάσεις της ΜΚΔ. Ο δεύτερος κύριος στόχος ήταν η διερεύνηση του διαμεσολαβητικού ρόλου
της αυτορρύθμισης μεταξύ των ΠΔΣ, της προσωπικότητας και των εκβάσεων της ΜΚΔ με τους
ακόλουθους επιμέρους στόχους: 1) τη διερεύνηση του σειριακού διαμεσολαβητικού ρόλου των
αναπαραστάσεων ασθένειας, της διαχείρισης του στρες και της βαρύτητας των συμπτωμάτων
στη σχέση μεταξύ των ΠΔΣ και του κινδύνου αυτοκτονίας, 2) τη διερεύνηση της σχέσης των
διαστάσεων της προσωπικότητας με τη σοβαρότητα των καταθλιπτικών συμπτωμάτων και του
πιθανού διαμεσολαβητικού ρόλου των αναπαραστάσεων ασθένειας σε αυτήν.
Μέθοδος: Η μελέτη περιλάμβανε τρεις φάσεις μετρήσεων: Κατά την έναρξη (Τ1), εισήχθησαν
στην μελέτη 222 ασθενείς με κλινική διάγνωση ΜΚΔ, ενώ 154 και 141 ασθενείς υποβλήθηκαν
σε επαναληπτική αξιολόγηση κατά τις Τ2 και Τ3. Αξιολογήσεις- Τ1: κοινωνικο-δημογραφικό
και κλινικό προφίλ, διαστάσεις προσωπικότητας και ΠΔΣ (Τεστ Χαρακτηριστικών
Προσωπικότητας, Ερωτηματολόγιο Σχημάτων του Young). T2: αναπαραστάσεις ασθένειας
(IPQ-MH), στρατηγικές διαχείρισης του στρες (Συντομευμένο Ερωτηματολόγιο
Προσανατολισμού στην Αντιμετώπιση Προβλημάτων), δυσλειτουργία στη συναισθηματική
ρύθμιση (Κλίμακα Δυσκολιών στη Ρύθμιση του Συναισθήματος), βαρύτητα των
καταθλιπτικών συμπτωμάτων (Κλίμακα Κατάθλιψης του Beck) και αυτοκτονικότητα
(Κλίμακα Εκτίμησης του Κινδύνου Αυτοκτονικότητας) ως ενδιάμεσες εκβάσεις. T3:
σοβαρότητα συμπτωμάτων, επίπεδο λειτουργικότητας των ασθενών, ποιότητα ζωής,
ικανοποίηση από τη ζωή (Εργαλείο Αξιολόγησης της Αναπηρίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Κλίμακας Ποιότητας Ζωής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Κλίμακα
Ικανοποίησης από τη Ζωή), αυτοκτονικότητα και μελαγχολικά στοιχεία (ΜΙΝΙ) ως τελικές
εκβάσεις. Οι αναλύσεις περιλάμβαναν διερευνητική και επιβεβαιωτική ανάλυση παραγόντων,
ιεραρχική πολλαπλή παλινδρόμηση και ανάλυση διαμεσολάβησης με Μοντέλα Δομικών
Εξισώσεων, με τη χρήση του SPSS και του AMOS.
Αποτελέσματα: Η βιβλιογραφία επιβεβαίωσε τις σχέσεις μεταξύ των αναπαραστάσεων της
ΜΚΔ με τις κλινικές και τις σχετικές με τη θεραπεία εκβάσεις. Η παραγοντική δομή του
ελληνικού IPQ-MH ήταν παρόμοια με του αρχικού IPQ-MH και παρουσίασε καλή αξιοπιστία,
συγκλίνουσα, διακρίνουσα και συντρέχουσα εγκυρότητα. Οι αναπαραστάσεις ταυτότητας,
συνεπειών, χρονιότητας και ψυχοκοινωνικών αιτιών της ΜΚΔ και η δυσπροσαρμοστική
διαχείριση συνδέθηκαν με χειρότερες εκβάσεις, ενώ ο προσωπικός έλεγχος, η κυκλικότητα και
η εστιασμένη στο πρόβλημα διαχείριση συνδέθηκαν με καλύτερες εκβάσεις. Το στρες ως αιτία
της ΜΚΔ συνδέθηκε τόσο με θετικές όσο και με αρνητικές εκβάσεις. Οι αναπαραστάσεις
επιδραστικότητας-απειλής της ΜΚΔ (συμπεριλάμβαναν τις διαστάσεις της ταυτότητας, της
χρονιότητας, της κυκλικότητας, των συνεπειών και των συναισθηματικών αναπαραστάσεων)
και η σοβαρότητα των καταθλιπτικών συμπτωμάτων διαμεσολαβούσαν σειριακά τη σχέση
μεταξύ της κατηγορίας σχημάτων Ανεπαρκούς Αυτονομίας και Επίδοσης και του κινδύνου
αυτοκτονίας. Ο υψηλός Νευρωτισμός και η χαμηλή Εξωστρέφεια οδήγησαν σε μεγαλύτερης
βαρύτητας ΜΚΔ. Επιπλέον, ο υψηλός Νευρωτισμός συνδέθηκε με ισχυρότερες
αναπαραστάσεις επιδραστικότητας και φτωχότερες αναπαραστάσεις ελέγχου, ενώ η υψηλή
Εξωστρέφεια συνδέθηκε με φτωχότερες αναπαραστάσεις επιδραστικότητας. Τέλος, οι
αναπαραστάσεις επιδραστικότητας διαμεσολαβούσαν πλήρως στη σχέση μεταξύ του
Νευρωτισμού, της Εξωστρέφειας και της βαρύτητας των καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Συμπεράσματα: Το Μοντέλο της Κοινής Λογικής αποτελεί ένα θεωρητικό πλαίσιο που μπορεί
να περιγράψει αποτελεσματικά τις διαδικασίες αυτορρύθμισης των ασθενών με ΜΚΔ.
Επιπλέον, η αυτορρύθμιση των ασθενών συνδέεται σημαντικά με τις κατηγορίες των ΠΔΣ και
την προσωπικότητάς τους. Τέλος, οι σχέσεις συγκεκριμένων κατηγοριών ΠΔΣ (Ανεπαρκούς
Αυτονομίας και Επίδοσης), του Νευρωτισμού και της Εξωστρέφειας με τις εκβάσεις της ΜΚΔ
διαμεσολαβούνται από τις αναπαραστάσεις των ασθενών για την επιδραστικότητα-απειλή της
ΜΚΔ. Η εστίαση στην προσωπικότητα, τα ΠΔΣ και τις διεργασίες αυτορρύθμισης των
ασθενών με ΜΚΔ μπορεί να βελτιώσει σημαντικά όλα τα στάδια της φροντίδας τους, από τον
σχεδιασμό της θεραπείας μέχρι την πρόληψη της υποτροπής.
|
Συλλογές
