Περίληψη |
Το εγχείρημα αυτό είναι ένα χωροχρονικό ταξίδι στην οικιακή εστία του Νομού Ρεθύμνου. Η περιοχή αυτή δεν αποτελείται από ένα ομοιογενές ανάγλυφο και έτσι παρουσιάζει μία πλούσια διακύμανση από ορεινές, πεδινές και παραθαλάσσιες περιοχές, οι οποίες καθόρισαν την παραδοσιακή κουζίνα των «Ρεθεμνιωτών». Η διατροφική πρακτική επιτελείται παραδοσιακά από τις «Ρεθεμνιώτισες νοικοκυρές», οι οποίες έχουν την ευθύνη της παράδοσης της «άτυπης γνώσης» στις επόμενες γενιές με τη μορφή της «εμπειρικής μαθητείας». Αναμφίβολα, η προσπάθεια καταγραφής της διαδικασίας της «νοικοκυροσύνης» στη διάρκεια των χρόνων μας επιφυλάσσει εκπλήξεις, καθώς οι μεταβολές σε πολλούς τομείς που θα εξετάσουμε είναι μεγάλες και ραγδαίες, αν σκεφτεί κανείς ότι το ταξίδι στη μνήμη των πληροφορητών μας είναι λίγο περισσότερο από εκατό ετών. Η παραδοσιακή κρητική κουζίνα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη µε το κλίμα, το έδαφος, την οικονομία, τους κατοίκους, την οικογενειακή δομή, την επιβίωση, την κοινωνική ζωή, τη θρησκεία και έχει λάβει κατά καιρούς καίριες επιρροές, όπως η τεχνολογική εξέλιξη ή η διαφοροποίηση ανά εποχές της σύστασης του πληθυσμού, λόγω διαφόρων παραγόντων κλπ1. Η τοπική κουζίνα αποτελεί άυλο και υλικό στοιχείο πολιτισμού και συμβάλλει στη διάδοση της ιστορίας και της κληρονομιάς της περιοχής δημιουργώντας εικόνες και θύµησες2. Επιπρόσθετα, κατέχει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του ρεθυμνιώτικου πολιτισμού και στη δημιουργία της τοπικής ταυτότητας στη βάση κοινών διατροφικών συνηθειών, αλλά και πρακτικών νοικοκυροσύνης μέσω γεύσεων και μυρωδιών, τεχνικών μαγειρέματος, συγκομιδής, συντήρησης των τροφίμων, αλλά και τρόπων υγιεινής και στολισμού της οικίας και του τραπεζιού. Αφετηρία του ταξιδιού υπήρξαν γενικές θεωρητικές αναλύσεις περί διατροφής και έμφυλων ρόλων, λαογραφικές και κοινωνιολογικές προσεγγίσεις για τη διαμόρφωση ταυτότητας στη βάση κοινών διατροφικών συνηθειών και τεχνικών νοικοκυροσύνης. Επίσης βασικός άξονας μας είναι και το πώς η τροφή, η επιλογή και η κατανάλωσή της, αποτελούν μορφή επικοινωνίας και από αμιγώς οικιακή γυναικεία υπόθεση βγαίνει στη δημόσια σφαίρα με τη μορφή μισθωτής εργασίας. Ολοκληρώνοντας την παρατήρησή μας, θα προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε μεταβολές που συνέβησαν μέσα στα χρόνια, στον τρόπο που μεταδίδεται η γνώση λόγω κοινωνικών αλλαγών, όπως είναι η σύγχρονη μορφή της οικογένειας, αλλά και η έξοδος των γυναικών στον εργασιακό στίβο.
|