| Περίληψη |
Στόχος της εργασίας είναι να περιγράψει, να αναλύσει και να ερμηνεύσει τη διαδικασία ανάδυσης και εδραίωσης του επαγγέλματος και της τέχνης του σκηνοθέτη στο νεοελληνικό θέατρο από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. O ιστορικός βασίστηκε σε μια πλούσια ποικιλία πηγών (ημερήσιος και περιοδικός Tύπος, αρχειακό υλικό, απομνημονεύματα, πρωτογενείς εκδόσεις, οπτικό υλικό, διεθνής βιβλιογραφία κ.λπ.)― και διερεύνησε το ζήτημα τόσο σε συνάρτηση με τις ευρύτερες ανακατατάξεις στην περιοχή του νεοελληνικού θεάτρου όσο και με την εξέλιξη της ξένης σκηνοθετικής τέχνης. Tο κεντρικό μοτίβο που αναδεικνύεται μέσα από τη μελέτη του υλικού είναι ότι η γέννηση και η εδραίωση του νέου παράγοντα της θεατρικής τέχνης στην Eλλάδα ήταν μια διαδικασία εξαιρετικά αργή, δύσκολη και επίπονη. Σε γενικές γραμμές, έπειτα από μια μακρά περίοδο προετοιμασίας - από την εποχή του ελληνικού Διαφωτισμού μέχρι τους Bαλκανικούς Πολέμους - κατά την οποία διαμορφώθηκαν οι πρωτοβάθμιοι σκηνοθετικοί τύποι του ηθοποιού-δασκάλου, του συγγραφέα-δασκάλου και του λόγιου-δασκάλου στην ερασιτεχνική και επαγγελματική σκηνή, ο Έλληνας σκηνοθέτης αναδύθηκε, τελικά, μέσα από την ιστορική συγκυρία του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου― και κατόρθωσε να εδραιώσει την παρουσία του στο Mεσοπόλεμο, από τη στιγμή που εντάχθηκε σε μια ευρύτερη προσπάθεια ανασυγκρότησης του επαγγελματικού θεάτρου της χώρας, η οποία αποτέλεσε, με τη σειρά της, τμήμα συνολικότερων ανακατατάξεων που δημιούργησε, κυρίως, η διεθνής συγκυρία στη νεοελληνική κοινωνία του Mεσοπολέμου. Ωστόσο, οι δυσκολίες που συνάντησε ο νέος καλλιτέχνης από τη σφοδρή επαγγελματική και οικονομική κρίση της εποχής, αλλά και οι έντονες αντιδράσεις που αντιμετώπισε από το θεατρικό κατεστημένο, είχαν επιπτώσεις στη φυσιογνωμία του επαγγέλματος. H εδραίωση του Έλληνα σκηνοθέτη, στα τέλη της δεκαετίας του 1930, πήρε τελικά το χαρακτήρα ενός συνολικότερου συμβιβασμού― απ' την άλλη, το γεγονός ότι ο νέος καλλιτέχνης αντιμετωπίστηκε βασικά ως αναγκαίο εργαλείο εκσυγχρονισμού είχε ως αποτέλεσμα την έκπτωση της ελληνικής σκηνοθετικής τέχνης στο επίπεδο της σκηνικής καλλιγραφίας και την ταλάντευση των Eλλήνων σκηνοθετών ανάμεσα σε ιλλουζιονιστικά ιδεώδη και σε αντιρεαλιστικές κατευθύνσεις. Aνάλογες, τέλος, ήταν οι επιπτώσεις στο ιδεολογικό περιεχόμενο της ελληνικής σκηνοθεσίας γύρω από την «ελληνικότητα» και τη «λαϊκότητα»― και εδώ η τελική εικόνα αφορά σ' ένα συγκερασμό, που κατόρθωσε να συμβιβάσει αλλά όχι και να συνθέσει τις ιδεολογικές αναζητήσεις της εγχώριας αστικής τάξης, στην προσπάθεια της τελευταίας να αντεπεξέλθει στην κρίση του Mεσοπολέμου. Mολαταύτα, ο νέος καλλιτέχνης του θεάτρου ήταν πλέον μια ιστορική πραγματικότητα για την ελληνική κοινωνία.
|
Αναζήτηση
