| Περίληψη |
Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί το θεματικό μοτίβο του ταξιδιού στην ποίηση του Νίκου Καββαδία. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ασχολήθηκε αποκλειστικά με το ταξίδι όχι μόνο ως ποιητής αλλά και ως ναυτικός. Η τελευταία ιδιότητά του ελάχιστα θα απασχολήσει την παρούσα εργασία. Αυτό δε σημαίνει πως απορρίπτεται εν γένει κάθε αλληλεπίδραση ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό ταξίδι, ανάμεσα στην τέχνη και την πραγματικότητα, όσο ότι στην περίπτωση του, όπως και πολλών άλλων νεορομαντικών, ισχύει το εξής παράδοξο: η καλλιτεχνική στάση διαμορφώνει τον τρόπο ζωής, παρά το αντίθετο.
Το ταξίδι αποτελεί ένα πάγιο αλλά δυναμικό μοτίβο στην ποίηση του Νίκου Καββαδία, κάτι που οφείλεται κυρίως σε ενδογενή αίτια: τόσο στην παράδοση της ταξιδιωτικής ποίησης, όσο και στα ιδεώδη και την αισθητική των λογοτεχνικών ρευμάτων της εποχής του. Ύστερα από μια σύντομη εισαγωγή γύρω από το ταξίδι στα νεότερα χρόνια, στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια αναδρομή στην παράδοση της νεορομαντικής ταξιδιωτικής ποίησης και συγκεκριμένα τον Σαρλ Μπωντλαίρ και τον Τριστάν Κορμπιέρ, απ’ όπου επηρεάζεται. Καθότι, όμως, αντικείμενό μας αποτελεί ο Καββαδίας, στο επίκεντρο τίθενται οι ρήξεις και οι συνέχειες του έργου του σε ιδεολογικό και αισθητικό επίπεδο.
Στα επόμενα κεφάλαια, η εργασία επικεντρώνεται στον Καββαδία και στην επίδραση που ασκούν τα λογοτεχνικά ρεύματα της εποχής του στην διαμόρφωση του θεματικού μοτίβου του ταξιδιού. Οι τομές που εφαρμόζονται αντικατοπτρίζουν την παραπάνω διαλεκτική. Έτσι, στο δεύτερο κεφάλαιο, εξετάζεται το ουτοπικό ταξίδι της ανεκπλήρωτης αναχώρησης και σχέση του με την συμβολιστική, υπερβατική τάση του νεορομαντισμού. Στο τρίτο κεφάλαιο, η αποκλίνουσα ετεροτοπία του, πραγματοποιημένου πια, ταξιδιού, και η σχέση του με την «ρεαλιστική» τάση του νεορομαντισμού. Και τέλος, στο τέταρτο κεφάλαιο, το υπερφυσικό ταξίδι και ο μοντερνισμός. Από το δεύτερο στο τρίτο κεφάλαιο, θα παρακολουθήσουμε την τροχιά που διαγράφει το ταξίδι από την ιδέα στην πραγμάτωση, ενώ από το τρίτο στο τέταρτο την τροχιά που διαγράφει το πραγματοποιημένο πια ταξίδι από μιαν επίφαση ρεαλισμού (στα Μαραμπού), προς ένα μαγικό, υπερφυσικό κόσμο, (στο Πούσι και το Τραβέρσο), όπου το παράδοξο, το εξωπραγματικό γίνεται αποδεκτό από τον ποιητή ως πραγματικό.
Δευτερευόντως, στην παρούσα εργασία θίγονται ευρύτερα ζητήματα που απασχολούν την κριτική, με σημαντικότερο την αντιμετώπισή του ως ένα παραδοσιακό ποιητή, παρά τις αξιοσημείωτες μεταβολές που παρουσιάζει στην ώριμη περίοδο. Εδώ υιοθετείται μια ξεκάθαρη στάση προς την κατεύθυνση της αναθεώρησης της παραπάνω επικρατούσας άποψης. Αναπότρεπτα, στο σημείο αυτό, η εργασία αναμετράται με ζητήματα στιχουργίας και ύφους, εφόσον αυτά θεωρούνται από την κριτική ως τα βασικά κριτήρια που διαχωρίζουν την σύγχρονη από τη μοντέρνα ποίηση.
Μέσα από την επισκόπηση του ταξιδιού στην ποίηση του Καββαδία οδηγούμαστε σε συμπεράσματα που αφορούν ευρύτερα το ποιητικό του στίγμα, αλλά και το μοτίβο του ταξιδιού στην νεορομαντική ποίηση. Ο Καββαδίας αναδεικνύεται ως μια μοναδική περίπτωση ποιητή όπου το ταξίδι δεν αποτελεί απλώς ένα σύμβολο με καθολικές και διαχρονικές αξιώσεις, αλλά ένα τόπο όπου αναπτύσσεται μια αποκλίνουσα κοινότητα ναυτικών, στην οποία δεν περιορίζεται μόνο ο ποιητής ως ναυτικός, αλλά και η ποίησή του χάρη στη συστηματική αφοσίωση του στο ταξίδι. Γι’ αυτό και το ταξίδι γίνεται αντιληπτό ως συνεκδοχή της ποίησης, και ο λόγος για το ταξίδι ως αυτοαναφορικός λόγος.
|
Αναζήτηση
