| Περίληψη |
Εισαγωγή: Η πτώση αποτελεί ένα πολύ συχνό φαινόμενο με τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις. Οι πιο επιρρεπείς σε πτώσεις είναι οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι αντιμετωπίζουν σοβαρότερες επιπλοκές. Στη διερεύνηση των παραγόντων κινδύνου των πτώσεων αυτών , οι οποίοι είναι αρκετοί, βοηθάει η λήψη ενός πλήρους ιστορικού παθήσεων και φαρμακευτικής αγωγής, όπως επίσης και η αξιολόγηση, τόσο της καθημερινής δραστηριότητας, όσο και του περιβάλλοντος διαμονής των ηλικιωμένων. Στη χώρα μας, η οποία βρίσκεται στις πρώτες θέσεις των “γερασμένων’’ χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει ανάγκη για λήψη μέτρων πρόληψης αποφυγής των πτώσεων, μέσω της ασφαλούς διαβίωσης και της διατήρησης της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων Σκοπός: Η παρούσα εργασία έχει σκοπό να μελετήσει και να προσδιορίσει την ύπαρξη των παραγόντων που συμβάλλουν σε μια πτώση ηλικιωμένων, η οποία οδηγεί στον τραυματισμό τους και επιδεινώνει την κατάσταση της υγείας τους. Στόχος ήταν να εντοπίσει και να καταγράψει τους παράγοντες κινδύνου πτώσεων ηλικιωμένων. Με αυτόν τον τρόπο θα αποτυπωθούν οι ανάγκες για τη λήψη κατάλληλων μέτρων, που θα βοηθήσουν στην αποφυγή ή τη μείωση των παραγόντων αυτών.
Μεθοδολογία: Η μελέτη ήταν συγχρονική και διεξήχθη το διάστημα Ιανουάριος - Απρίλιος 2023 στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου. Στην παρούσα έρευνα συμμετείχαν ηλικιωμένοι 65+ ετών. Το δείγμα της μελέτης ανήλθε σε σύνολο 76 ατόμων, που νοσηλεύτηκαν στην κλινική Ορθοπεδικής και Σπονδυλικής Στήλης με διαγνωσμένο κάταγμα μετά από πτώση. Τα κριτήρια εισόδου ήταν οι συμμετέχοντες να έχουν ηλικία 65+, χωρίς σοβαρά επικοινωνιακά προβλήματα. Ωστόσο, υπήρξαν 5 ασθενείς ηλικίας 60-64 ετών που δεν αποκλείστηκαν από την έρευνα. Συμπληρωματικά επιλέχθηκε, λόγω αναζήτησης πληροφοριών για την αντιμετώπιση και τη βαρύτητα των καταγμάτων τους και ένας μικρός αριθμός 14 ασθενών 61-90 ετών, από το τμήμα επειγόντων περιστατικών, με κάταγμα μετά από πτώση χωρίς να κάνουν εισαγωγή στην κλινική, οι οποίοι δεν αναλύθηκαν ή συγκρίθηκαν με τους 76 του δείγματος της κλινικής. Στη συλλογή δεδομένων χρησιμοποιήθηκε, ερωτηματολόγιο κοινωνικό-δημογραφικών στοιχείων, δραστηριοτήτων, ιατρικού ιστορικού και πτώσεων. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε η σταθμισμένη κλίμακα αξιολόγησης πτώσεων και ατυχημάτων εντός οικίας, η HOME FAST (The Home Falls and Accidents Screening Tool, HOME FAST), η οποία αναφέρεται σε κινδύνους εντός της οικίας και αφορούν την εκτέλεση δραστηριοτήτων που σχετίζονται με πτώση. Τα δεδομένα αναλύθηκαν με το πρόγραμμα IBM-SPSS 28.0 και έγινε η χρήση ιεραρχικής ανάλυσης ομάδων και εκτίμηση λόγων συμπληρωματικών πιθανοτήτων odds ratio για τον έλεγχο συσχετίσεων με παράγοντες κινδύνου των πτώσεων. Αποτελέσματα: Από τους 76 ασθενείς που εισήχθησαν στην Ορθοπεδική/Σπονδυλικής Στήλης κλινική, το 69,7% ήταν γυναίκες ενώ υψηλό ποσοστό ασθενών ήταν 80+ ετών (48,7%). Με αυξημένο ΔΜΣ, ήταν το 71,1% και οι μισοί περίπου ασθενείς ανέφεραν, ότι η πτώση τους έγινε εντός της οικίας (56,6%) και προηγούμενη πτώση τον τελευταίο χρόνο ανέφερε το 44,7%. Η μεγαλύτερη συχνότητα καταγμάτων αφορούσε το ισχίο (53,9%) και μηριαίο (11,8%), ενώ ακολουθούσαν τα κατάγματα σπονδυλικής στήλης (6,6%) και βραχιονίου (6,6%). Όσον αφορά το ιατρικό ιστορικό και τη φυσική κατάσταση των ασθενών, σε μεγάλη συχνότητα βρέθηκαν τα προβλήματα όρασης με 88,2%, ακολούθησε η υπέρταση με 71,1% και ο χρόνιος πόνος με 60,5% ενώ η πολυνοσηρότητα βρέθηκε στο 84,2%. Υψηλό ποσοστό είχε ανάγκη βοήθειας στις καθημερινές του δραστηριότητες (64,3%). Αυξημένο περιβαλλοντικό κίνδυνο πτώσης εντός οικίας είχε το 19,7% και σχετιζόταν με ασθενείς με κάταγμα ισχίου, με χρήση βοηθήματος για περπάτημα, με προηγούμενη πρόσφατη πτώση και με ασθενείς με μειωμένη λειτουργική ικανότητα. Από το συνδυασμό δέκα παραγόντων προκύπτουν δυο κύριες ομάδες, που προσδιορίζουν και την εικόνα (profile) των πτώσεων: 1) Η αυξημένη ηλικία, η χρήση βοηθήματος για περπάτημα, το κάταγμα ισχίου, η προηγούμενη πρόσφατη πτώση αλλά και ο αυξημένος κίνδυνος πτώσεως στην οικία αποτελούν μια ομάδα με κοινά στοιχεία ενώ 2) Το γυναικείο φύλο, η συννοσηρότητα, η πτώση που συνέβη εντός της οικίας, η ανάγκη για βοήθεια σε καθημερινές δραστηριότητες και το αυξημένο σωματικό βάρος αποτελούν τη δεύτερη κύρια ομάδα. Ως προς τη παρουσία τους, η συνοσηρότητα διακρίνεται με την υψηλότερη σχετική συχνότητα (84,2%) και ακολουθεί το αυξημένο σωματικό βάρος (71,1%) ή το γυναικείο φύλο (69,7%). Σημαντικά υψηλότερη συχνότητα αυξημένου κινδύνου για πτώση εντός οικίας είχαν οι ασθενείς, με κάταγμα ισχίου έναντι των υπολοίπων (29,3% έναντι 8,6%, p=0,024) ή 4,4 υψηλότερο odds (95%ΔΕ 1,1-17,2), με προηγούμενη πρόσφατη πτώση (32,4% έναντι 9,5%, p=0,013) ή 4,5 υψηλότερο odds (95%ΔΕ 1,3-15,9), όσοι έκαναν χρήση βοηθήματος για περπάτημα (32,4% έναντι 7,7%, p=0,007) ή 5,8 υψηλότερο odds (95%ΔΕ 1,5-22,5) ή όσοι είχαν ανάγκη βοήθειας στις καθημερινές δραστηριότητες τους (30,2% έναντι 6,1%, p=0,009) ή 6,7 υψηλότερο odds (95%ΔΕ 1,4-32,3). Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη μας δίνει πληροφορίες, για τη συχνότητα συγκεκριμένων παραγόντων κινδύνου ηλικιωμένων/ασθενών που είχαν πτώσεις με σχετικά κατάγματα. Οι πιο συχνοί παράγοντες που περιγράφουν την εικόνα (profile) των συμμετεχόντων ασθενών, είναι το γυναικείο φύλο, η αυξημένη ηλικία που είναι πιο ευάλωτη σε πτώσεις, τα προβλήματα όρασης, το αυξημένο σωματικό βάρος και η αυξημένη συννοσηρότητα και ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα σε σχέση με την πιθανή συσχέτιση αυξημένων περιβαλλοντικών κίνδυνων εντός οικίας με κάποιους εγγενείς παράγοντες. Αναδεικνύεται λοιπόν, η έλλειψη γνώσεων και ενημέρωσης των ηλικιωμένων γύρω από το θέμα της πρόληψης των πτώσεων και η απουσία δράσεων και υλοποίησης προγραμμάτων ενημέρωσης και εκπαίδευσης από την Πολιτεία, για την πρόληψη των πτώσεων και την υγιή γήρανση. Το ζήτημα των πτώσεων που προκαλεί κατάγματα στους ηλικιωμένους, είναι πολυπαραγοντικό και απαιτεί σύνθετες και πολυτομεακές παρεμβάσεις για την επίλυση του, από τον τομέα της υγείας και της πολιτικής της.
|
Αναζήτηση
