| Περίληψη |
Σκοπός
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει τα επίπεδα της εγγραμματοσύνης υγείας και να αξιολογήσει τη χρήση υπηρεσιών υγείας μεταξύ ασθενών που επισκέπτονται τo Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του δημόσιου νοσοκομείου Ρεθύμνου Κρήτης.
Υλικά και μέθοδοι
Στην παρούσα διπλωματική εργασία πραγματοποιήθηκε συγχρονική μελέτη μικτής μεθοδολογίας (ποσοτική και ποιοτική έρευνα) με χρήση ερωτηματολογίου και οδηγού συνέντευξης.
Για συμμετοχή στη μελέτη επιλέχθηκαν με διαδοχική δειγματοληψία (consecutive sampling) 150 ενήλικες ασθενείς που επισκέφτηκαν το ΤΕΠ κατά την περίοδο συλλογής δεδομένων, περιπατητικοί, χωρίς διακομιδή από το ΕΚΑΒ ή κάποια απειλητική για τη ζωή κατάσταση.
Κατά την ποσοτική μελέτη, η εγγραμματοσύνη υγείας αξιολογήθηκε μέσω της σύντομης τροποποιημένης ελληνικής έκδοσης της σταθμισμένης Ευρωπαϊκής Κλίμακας Εγγραμματοσύνης Υγείας (European Health Literacy Survey Questionnaire 16, HLS-EU-Q16). Μέσω ερωτηματολογίου, συλλέχθηκε επίσης πληροφορία για τα κοινωνικό-δημογραφικά χαρακτηριστικά, τις συνήθειες υγείας και το ιατρικό ιστορικό των συμμετεχόντων. Αφού καταγράφηκαν τα συμπτώματα και οι λόγοι επίσκεψης των συμμετεχόντων αξιολογήθηκε το επείγον της κατάστασης μέσω διεθνών κριτηρίων διαλογής (triage), ενώ μετά από την κλινική αξιολόγηση από τους θεράποντες ιατρούς, καταγράφηκαν οι επισκέψεις που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί και να είχαν διαχειριστεί στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας (ΠΦΥ). Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε περιγραφική στατιστική και πραγματοποιήθηκαν μη-παραμετρικοί μονοπαραγοντικοί έλεγχοι για τη διερεύνηση της σχέσης της εγγραμματοσύνης υγείας με τις μεταβλητές της μελέτης.
Κατά την ποιοτική έρευνα πραγματοποιήθηκαν ατομικές συνεντεύξεις σε ένα δείγμα σκοπιμότητας (purposive sampling) πέντε ατόμων που είχαν συμμετάσχει στην ποσοτική έρευνα. Οι συνεντεύξεις απομαγνητοφωνήθηκαν, κωδικοποιήθηκαν και αναλύθηκαν μέσω Θεματικής Ανάλυσης.
Αποτελέσματα
Από τους N=150 συμμετέχοντες (56% γυναίκες, διάμεση ηλικία 40.4 έτη), το 42,7 προσήλθε στο ΤΕΠ με τυπικά συμπτώματα λοίμωξης (εμπύρετο: 12,7%, κοιλιακό άλγος: 12%, βήχα: 10%, δύσπνοια: 8%). Συνολικά, το 48,7 των συμμετεχόντων κάπνιζαν, ενώ η συχνότερα αναφερόμενη προϋπάρχουσα χρόνια νόσος ήταν η δυσλιπιδαιμία (20%). H πλειοψηφία των περιστατικών κατηγοριοποιήθηκε ως μη-επείγουσα κατάσταση βάσει triage (79,3%), ενώ σύμφωνα με την κλινική αξιολόγηση των ιατρών το 61,3% των επισκέψεων θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί και διαχειριστεί στην ΠΦΥ. Ικανοποιητικό επίπεδο εγγραμματοσύνης υγείας είχε το 70,7% των συμμετεχόντων, προβληματικό το 21,3% και ανεπαρκές το 2,7% (διάμεσο σκορ: 14). Τα άτομα που επισκέφτηκαν το ΤΕΠ σε ημέρα αργίας φάνηκαν να εμφανίζουν στατιστικά σημαντικά χαμηλότερο διάμεσο σκορ εγγραμματοσύνης υγείας σε σχέση με αυτά που προσήλθαν σε εργάσιμη ημέρα [median (IQR): 13 (3) vs 15 (3), p-value: 0.003]. Επίσης, τα περιστατικά που κατηγοριοποιήθηκαν ως επείγοντα ή ημι-επείγοντα κατάσταση βάσει triage, φάνηκαν να εμφανίζουν στατιστικά σημαντικά υψηλότερο διάμεσο σκορ εγγραμματοσύνης υγείας σε σχέση με εκείνα που κατηγοριοποιήθηκαν ως μη-επείγοντα [median (IQR): 15 (2) vs 14 (4), p-value: 0.044]. Τα ευρήματα αυτά φάνηκαν να επιβεβαιώνονται και κατά την ποιοτική μελέτη, όπου οι συμμετέχοντες ανέφεραν περισσότερο ότι επέλεγαν την επίσκεψη στο ΤΕΠ λόγω της ολοκληρωμένης φροντίδας που προσφέρει, της εύκολης πρόσβασης ανά πάσα στιγμή και της έλλειψης εξοικείωσης με τις υπηρεσίες ΠΦΥ και λιγότερο λόγω του επείγοντος της κατάστασής τους. Συμπέρασμα
Στην παρούσα εργασία φάνηκε ότι παρά το υψηλό ποσοστό συμμετεχόντων με ικανοποιητικό επίπεδο εγγραμματοσύνης υγείας, υψηλά ποσοστά επισκέψεων βρέθηκαν ως μη-επείγοντα και κρίθηκαν αποφευκτέα. Περισσότερη έρευνα χρειάζεται για να ξεπεραστούν οι περιορισμοί της μελέτης και να διερευνηθούν περαιτέρω οι λόγοι του φαινομένου. Σε κάθε περίπτωση, η ανάγκη για ενημέρωση του κοινού σχετικά με την ΠΦΥ και η αναβάθμιση των υπηρεσιών της φαίνεται να είναι σημαντικά μηνύματα αυτής της μελέτης.
|
Αναζήτηση
