| Περίληψη |
Σκοπός: Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) αποτελεί βασικό συστατικό όλων των συστημάτων υγείας. Στην περίπτωση της Ελλάδας είναι έντονη η απουσία ενός συστήματος λειτουργικής διασύνδεσης της ΠΦΥ. Ιδιαίτερα στη δυσχερή οικονομική κατάσταση που διανύει η χώρα τα τελευταία χρόνια, είναι φανερή η ανάγκη για διαρθρωτικές αλλαγές που θα οδηγήσουν στη μείωση των δαπανών υγείας και στην αποδοτικότερη λειτουργία του συστήματος υγείας. Η παρούσα ερευνητική εργασία αποσκοπεί στη περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης από πλευράς λειτουργικής διασύνδεσης των υπηρεσιών (ΠΦΥ) όπως αυτές παρέχονται στην 3η και 4η Τοπική Μονάδα Υγείας (Το.Μ.Υ.) του Ηρακλείου Κρήτης , στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης φροντίδας με τη χρήση ενιαίων προτύπων-διαδικασιών ποιότητας. Μεθοδολογία: Διενεργήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση σε επιστημονικές βάσεις δεδομένων (PubMed, Cochrane Library, Google Scholar) και έρευνα γραφείου (desk research), με στόχο το εντοπισμό ελληνικών προγραμμάτων ή ολοκληρωμένων μελετών για το θέμα της λειτουργικής διασύνδεσης των δομών ΠΦΥ. Ωστόσο δεν βρέθηκε κάποια ολοκληρωμένη μελέτη στην Ελλάδα όσον αφορά στη λειτουργική διασύνδεση εκτός από ένα εθνικό χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα ΕΣΠΑ (ΟΠΣ 337424 του Ε.Π. « Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013», Κλινική Κοινωνικής Ιατρικής (ΚΚΟΙ) του Πανεπιστημίου Κρήτης) και ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα FP7 με τίτλο QUALICOPC (Quality and costs of Primary Care in Europe) στο οποίο συμμετείχε επίσης η Ελλάδα. Για τις ανάγκες της παρούσας εργασίας επιχειρήθηκε η σύνθεση των αποτελεσμάτων του προγράμματος QUALICOPC στον κύριο κορμό των αποτελεσμάτων του προγράμματος ΕΣΠΑ. Το θεωρητικό πλαίσιο που προέκυψε από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας είναι αυτό της Kringos και συνεργάτες (2010), το οποίο συνδυάζει τις θεμελιώδεις λειτουργίες κατά B.Starfield και το μοντέλο Διαχείρισης Χρόνιων Νοσημάτων. Το εργαλείο αποτίμησης που επιλέχθηκε ως καταλληλότερο στην περίπτωση της Ελλάδας ήταν το «Primary Care Assessment Tool (PCAT) – Short Version», καθώς και ένα συμπληρωματικό ερωτηματολόγιο που δημιούργησε η ερευνητική ομάδα της Κλινικής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής στο πλαίσιο του έργου ΕΣΠΑ, μετά από ανασκόπηση της παγκόσμιας βιβλιογραφίας και σύνθεση στοιχείων από άλλα ερωτηματολόγια. Στη μελέτη συμμετείχαν η 3η και η 4η Το.Μ.Υ. (δομές ΠΦΥ) του Ηρακλείου Κρήτης. Σε κάθε μονάδα συμπληρώθηκε ένα ερωτηματολόγιο PCAT και επιπρόσθετα ερωτηματολόγια για τις ροές υπηρεσιών προς τους εξυπηρετούμενους σύμφωνα με τις τέσσερις συχνότερες κατηγορίες προσέλευσης στην ΠΦΥ: χρόνια νοσήματα, έκτακτες περιπτώσεις, πρόληψη, και υπηρεσίες στο σπίτι. Η μέθοδος δειγματοληψίας ήταν αυτή της σκοπιμότητας (purposive sampling) και στις δύο περιπτώσεις (δηλ. συντονιστές και πληθυσμός ευθύνης-εξυπηρετούμενοι). Στην περίπτωση των συντονιστών το δείγμα ήταν ένας εκπρόσωπος ανά Το.Μ.Υ. Ο απαιτούμενος αριθμός εξυπηρετούμενων ήταν 160 άτομα. Συγκεκριμένα συμμετείχαν 20 ασθενείς ανά τύπο περίπτωσης (από τους τέσσερις τύπους) ανά Το.Μ.Υ. Συγκεκριμένα, 80 άτομα στην Α Το.Μ.Υ και 80 στην Β Το.Μ.Υ. Τα συλλεχθέντα στοιχεία αναλύθηκαν με την βοήθεια ενός αλγόριθμου που συνέδεε τις διαστάσεις του θεωρητικού μοντέλου της Kringos και συνεργατών, με τα χαρακτηριστικά τους και μετέπειτα με τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου. Δίδοντας διάφορους συντελεστές βαρύτητας, η τελική αποτίμηση των επιπέδων διασύνδεσης αποτυπώθηκε με τη βοήθεια μιας πεντάβαθμης κλίμακας τύπου Likert-scale ως εξής: ανύπαρκτη, φτωχή, βασική, μέτρια και μέγιστη διασύνδεση.
Αποτελέσματα: Tα αποτελέσματα της συνολικής αποτίμησης των επιπέδων λειτουργικής διασύνδεσης των Το.Μ.Υ. στο Ηράκλειο Κρήτης δείχνουν ότι καμιά δομή δεν παρουσίασε μέγιστη ή ελάχιστη λειτουργική διασύνδεση. Αντίθετα κυμαίνονται μεταξύ βασικής (48%) και μερικής (47%) λειτουργικής διασύνδεσης. Μόλις το (5%) των δομών αποτιμήθηκε με πτωχή διασύνδεσης. Από τα αποτελέσματα για τις δέκα διαστάσεις της ΠΦΥ σύμφωνα με το επιλεχθέν θεωρητικό μοντέλο, διαφάνηκε ότι οι «οικονομικές συνθήκες» και η «ποιότητα των υπηρεσιών» είναι οι διαστάσεις που επιδέχονται περισσότερη βελτίωση. Αντίθετα, υψηλότερη βαθμολογία παρατηρήθηκε στις διαστάσεις αναφορικά με τη «συνέχεια στην παροχή φροντίδας υγείας», καθώς και την «πρόσβαση των υπηρεσιών ΠΦΥ».
Σχετικά με την αξιολόγηση της διασύνδεσης ανά τύπο περιστατικού, και συγκεκριμένα για τα χρόνια νοσήματα, παρουσιάζεται ως βασική (86%) και φτωχή (14%). Αντίστοιχα, για το επείγον ή οξύ περιστατικό η λειτουργική διασύνδεση παρουσιάζεται ως φτωχή (78%) και βασική (22%). Τέλος, για την φροντίδα κατ΄οίκον και την πρόληψη, η λειτουργική διασύνδεση εμφανίζεται ως βασική (50%) και μερική (50%). Τέλος, για την πρόληψη δεν παρουσιάζετε ανύπαρκτη, μεγίστη ή φτωχή λειτουργική διασύνδεση αλλά (50%) βασική και (50%) μερική.
Συμπεράσματα: Η αποτίμηση των επιπέδων, των διαστάσεων και των χαρακτηριστικών της ΠΦΥ μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη προτάσεων βελτίωσης της ΠΦΥ στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στις νεοσύστατες δομές πρωτοβάθμιας όπως είναι οι ΤΟΜΥ. Ο σχεδιασμός ενός νέου συστήματος ΠΦΥ με υψηλή απόδοση στην ποιότητα και την αποτελεσματικότητα κρίνεται αναγκαίος καθώς και η άμεση λήψη μέτρων για εξατομικευμένη ανθρωποκεντρική φροντίδα . Αυτό θα επιτευχθεί με την ενεργοποίηση των εξυπηρετούμενων χρηστών υπηρεσιών υγείας και την διεπιστημονική/ διεπαγγελματική προσέγγιση στην φροντίδα. Τέλος, με στοχευόμενες ενέργειες μπορεί να βελτιωθεί το επίπεδο διασύνδεσης ως προς την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς και να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα των δομών ΠΦΥ.
|
Αναζήτηση
