| Περίληψη |
Εισαγωγή: Η φροντίδα που προσφέρεται στους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά στο τέλος της ζωής τους (end of life care) περιλαμβάνει εκτός την ιατρική, και ψυχολογική, κοινωνική, συναισθηματική και πνευματική φροντίδα, τόσο στους ασθενείς, όσο και στους συγγενείς τους (1). Η φροντίδα στο τέλος της ζωής, δεν θα πρέπει να συγχέεται με την ανακουφιστική φροντίδα (palliative care), καθώς είναι δύο εντελώς διαφορετικές έννοιες. Σύμφωνα με τον WHO, η ανακουφιστική φροντίδα είναι μια προσέγγιση που βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενή και της οικογένειάς του, και προσφέρει, εκτός από απαλλαγή από τον πόνο, υποστηρικτικό σύστημα για να βοηθήσει τον ασθενή και τους οικείους του, να ζήσουν με την παρούσα ασθένεια (2). Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Επείγουσας Ιατρικής (EUSEM), end of life care (EOLC) στο Τμήμα των Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ), αποτελεί η φροντίδα που παρέχεται σε περιπτώσεις όπου υπάρχει σοβαρή επιδείνωση της υγείας, εξαιτίας της εξέλιξης μιας ασθένειας, η οποία θα οδηγήσει τον ασθενή στο θάνατο σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα κατά ή μετά την παρουσία του στο ΤΕΠ (3).
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακής εργασίας είναι η μελέτη της συμμόρφωσης των Ελληνικών ΤΕΠ με τις οδηγίες της EUSEM, και η καταγραφή των συνθηκών και συμπεριφορών που υπάρχουν όσον αφορά ζητήματα που έχουν σχέση με το τέλος της ζωής των ασθενών.
Μεθοδολογία: Η έρευνα έλαβε χώρα σε όλα τα ΤΕΠ των μεγάλων Νοσοκομείων της Ελλάδος καθώς και σε αρκετά Γενικά Νοσοκομεία τα οποία ανταποκρίθηκαν στην έρευνα. Για τη συλλογή των δεδομένων δόθηκε ερωτηματολόγιο κλειστού τύπου με 45 ερωτήσεις το οποίο δημιουργήθηκε από τους συγγραφείς της παρούσας έρευνας με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες της EUSEM για ζητήματα που αφορούν την φροντίδα στο τέλος της ζωής του ασθενή.
Αποτελέσματα: 54 από τα 82 επιλέξιμα νοσοκομεία απάντησαν στην έρευνα (65% των ελληνικών νοσοκομείων, κάλυψη πληθυσμού >75%). Μόνο το 20.4% των ΤΕΠ ανέφερε ότι είχε επίσημες οδηγίες για το προσωπικό σχετικά με τα θέματα EoL και 22% ανέφεραν ότι έχουν κάποια μορφή κατάρτισης στην ανακοίνωση του θανάτου ενός ασθενούς. Αν και το 77.8% των ΤΕΠ ανέφερε ότι οι γιατροί τους ήταν σε θέση να εντοπίζουν ασθενείς με EoL και σε 74.1% των ΤΕΠ προχωρούν σε συζητήσεις για ένα σχεδιασμό περίθαλψης EoL, και σε λιγότερες από το 21% από αυτά οι συζητήσεις είναι επίσημα καταγεγραμμένες, ενώ σε λιγότερο από 30% των ΤΕΠ εντολές τύπου "Do Not Attempt Resuscitation "(DNAR) είναι τεκμηριωμένες. Το 63% των ΤΕΠ ανέφεραν ότι εκτελούν εξιτήρια ασθενών με σχέδιο περίθαλψης ώστε να πεθάνουν στις οικείες τους και παρέχουν γραπτές οδηγίες εξιτηρίου. Σε περισσότερα από το 80% των ΤΕΠ, υπεύθυνος για τα θέματα EoL και αποφάσεις για EoL είναι επιμελητής ιατρός (αν κανείς άλλος δεν μπορεί να πάρει τις αποφάσεις για τον ασθενή). Επίσης, επιμελητής ιατρός είναι υπεύθυνος και για την ανακοίνωση ενός θανάτου. Ωστόσο, μόνο σε μια μειοψηφία των ελληνικών ΤΕΠ, η οικογένεια περιλαμβάνεται στις αποφάσεις ή στις συζητήσεις για EοL. Το 78% του δείγματος ανέφερε άγνοια για το νομικό καθεστώς των εντολών DNAR στην Ελλάδα και μόνο το 16% είχε πρόσβαση σε νομικές συμβουλές. Στις περισσότερες περιπτώσεις (90%) το DNAR αποφασίζεται από τον αρχαιότερο ανώτερο ειδικευμένο ιατρό, αλλά σε 37% των ΤΕΠ η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση συνεχίζεται εάν η οικογένεια επιμένει και στο 25% εκτελείται ακόμη και ενάντια στις εκπεφρασμένες επιθυμίες των ασθενών. Το 61% παρέχει παρηγορητική θεραπεία αλλά μόνο το 14% έχει έναν οργανωμένο κατάλογο ελέγχου (checklist) για αυτές τις ενέργειες. Τα περισσότερα ελληνικά ΤΕΠ δεν διαθέτουν ειδικά δωμάτια για την οικογένεια κατά τη διάρκεια των καταστάσεων EoL, αλλά το 62% έχει εγκαταστάσεις για τις πνευματικές τους ανάγκες. Τέλος, στο 61% του δείγματος, τα μέλη του προσωπικού ενθαρρύνονται να μιλούν για ζητήματα EoL.
Συμπεράσματα: Τα ελληνικά ΤΕΠ πρέπει να βελτιώσουν περαιτέρω την φροντίδα ασθενών σε κατάσταση EoL εφαρμόζοντας τις οδηγίες της EuSEM. Η μελέτη μας δείχνει ότι υπάρχουν πολλές βελτιώσεις που θα μπορούσαν να γίνουν στην εκπαίδευση για την επικοινωνία, την καταγραφή συζητήσεων / λήψης αποφάσεων, την διαχείριση εντολών DNAR, την χωροταξία και την υποστήριξη του προσωπικού σε θέματα νομικά και συναισθηματικά σχετιζόμενα με ζητήματα EoL.
|
Αναζήτηση
