| Περίληψη |
Εισαγωγή Η νοσηλευτική ενημέρωση είναι διαδικασία η οποία εφαρμόζεται στα περισσότερα νοσηλευτικά τμήματα παγκοσμίως εδώ και δεκαετίες. Η νοσηλευτική ενημέρωση προσδιορίζεται ως η μεταφορά όλων των αναγκαίων πληροφοριών μεταξύ των νοσηλευτών κατά την αλλαγή βάρδιας, μαζί με τη σχετική εξουσία, λογοδοσία και ευθύνη.
Σκοπός Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η καταγραφή και η ποιοτική αποτίμηση της πληροφορίας και των διαδικασιών που διέπουν τη νοσηλευτική ενημέρωση γραπτή και προφορική και πώς αυτή συμβάλει στην βελτίωση της παρεχόμενης νοσηλευτικής φροντίδας. Επιμέρους στόχοι της μελέτης ήταν η αναζήτηση του είδους της πληροφορίας, αν οι πληροφορίες ενσωματώνονται στη νοσηλευτική πρακτική και τέλος ποια ήταν η άποψη των ίδιων των νοσηλευτών για τη διαδικασία της ενημέρωσης αλλά και για τη χρησιμότητα της παρεχόμενης πληροφορίας στην νοσηλευτική φροντίδα.
Μέθοδος: Η παρούσα ποιοτική μελέτη παρατήρησης πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης από τον Νοέμβριο του 2015 έως και τον Φεβρουάριο του 2016. Το δειγματοληπτικό πλαίσιο και το πεδίο έρευνας αποτελούνταν από έντεκα τμήματα από τα είκοσι επτά του νοσοκομείου που επιλέχθηκαν με τη μέθοδο της τυχαίας κατά στρώματα δειγματοληψίας. Τα τμήματα που συμμετείχαν στη μελέτη αντιπροσωπεύουν ολόκληρο το φάσμα της παρεχόμενης ιατρικής και νοσηλευτικής φροντίδας ενός πανεπιστημιακού νοσοκομείου στην Ελλάδα (Παθολογικό, Χειρουργικό, Παιδιατρικό). Το δείγμα αρχικά αποτελούνταν από 11 προφορικές και γραπτές νοσηλευτικές ενημερώσεις που διεξήχθησαν από 22 νοσηλευτές/τριες (3 άντρες/19 γυναίκες, μέση ηλικία 39.3±8.2 έτη) που είχαν βάρδια στα νοσηλευτικά τμήματα του νοσοκομείου, ακολουθώντας το σύστημα εφημεριών του. Για τη συλλογή των δεδομένων επιλέχθηκε η αδόμητη παρατήρηση από τον ερευνητή, μαζί με σύστημα καταγραφής ήχου, που πραγματοποιήθηκε στο γραφείο νοσηλευτών των 11 τμημάτων. Η μέθοδος αυτή επιλέχθηκε επειδή επιτρέπει την παρατήρηση των συμπεριφορών, της αλληλεπίδρασης, της επικοινωνίας καθώς και χαρακτηριστικών όπως η ποιότητα της πληροφορίας που μεταφέρεται και τη δημιουργία ή όχι σχεδίων πλάνων φροντίδας για την αποτελεσματική νοσηλευτική φροντίδα των ασθενών. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν προσωπικά από τον ερευνητή, ο οποίος δεν συμμετείχε με οποιονδήποτε τρόπο στη διαδικασία. Επίσης χρησιμοποιήθηκε ημιδομημένο ερωτηματολόγιο, μαζί με σύστημα καταγραφής ήχου, με έξι ερωτήσεις ανοικτού τύπου οι οποίες διαμορφώθηκαν από τους ερευνητές με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία καθώς και την κλινική εμπειρία των ερευνητών. Οι ερωτήσεις αυτές τέθηκαν πρόσωπο με πρόσωπο στους παραδίδοντες και παραλαμβάνοντες νοσηλευτές, επιτρέποντάς μας να διερευνήσουμε τις ανθρώπινες εμπειρίες και απόψεις για τη νοσηλευτική ενημέρωση. Στην παρούσα μελέτη, οι ερευνητές, αφού ενημέρωσαν τους συμμετέχοντες και έλαβαν την έγγραφη συγκατάθεσή τους, τους επέτρεψαν να επιλέξουν τον χώρο της συνέντευξης και κατέγραψαν τα δεδομένα που προέκυψαν κατά τη διάρκειά της. Η κάθε συνέντευξη διήρκεσε περίπου 25 λεπτά. Η μελέτη εγκρίθηκε από την Επιτροπή Έρευνας και Βιοηθικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου Κρήτης. Τα δεδομένα αναλύθηκαν με λογισμικό SPSS (IBM SPSS Statistics for Windows, Version 24.0. Armonk, NY: IBM Corp). Οι συχνότητες των χαρακτηριστικών εκτιμήθηκαν με βάση τα νοσηλευτικά τμήματα και/ή την κατηγοριοποίησή τους. Για τη σύγκριση των αποκρίσεων χρησιμοποιήθηκαν διωνυμικές και χ2 κατανομές ή 95% διαστήματα εμπιστοσύνης. Οι ομάδες σχετικών και ομογενών παραγόντων αναγνωρίστηκαν μέσω ιεραρχικής συσταδοποίησης (hierarchical cluster analysis), όπως και οι ομάδες σχετικών και ομογενών παραγόντων ή γειτονικών ομάδων ως φράσεις κλειδιά κάθε ερώτησης ξεχωριστά. Τέλος ως συστηματική μέθοδος κωδικοποίησης των ποιοτικών χαρακτηριστικών που αναγνωρίστηκαν από το ερωτηματολόγιο και την απομαγνητοφώνηση, χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος ανάλυσης περιεχομένου. Εφαρμόστηκε επίσης συσταδοποίηση για την αναγνώριση ομάδων σχετικών και ομογενών παραγόντων ή γειτονικών ομάδων ως φράσεις κλειδιά κάθε ερώτησης ξεχωριστά. Παρατηρήθηκαν κοινές απόψεις, αντιλήψεις, παραδοχές αλλά και ελλείψεις στις αποκρίσεις των συμμετεχόντων σχετικά με τη διαδικασία νοσηλευτικής ενημέρωσης. Τα δεδομένα συνολικά 22 συνεντεύξεων κατηγοριοποιήθηκαν από δυο ανεξάρτητους ερευνητές της μελέτης, προκειμένου να υπάρχει αξιοπιστία. Η αναγνώριση κάθε κατηγορίας καθοριζόταν από τη βασική μονάδα καταγραφής που αφορούσε λέξη/έννοια κλειδί στις αποκρίσεις των ερωτώμενων. Η οριστικοποίηση τους γινόταν μετά από απόλυτη συμφωνία των δυο ερευνητών στη συμπερίληψη των όρων, και η συμφωνία κωδικογράφων (intercoders k-agreement) βρέθηκε k=0.91. Τέλος οι κωδικογράφοι συζήτησαν τις διαφορές τους και έφτασαν σε συναίνεση.
Αποτελέσματα: Η νοσηλευτική ενημέρωση περιλάμβανε κυρίως τις ιατρικές οδηγίες και τις νοσηλευτικές εκβάσεις. Κριτήρια που λάμβαναν υπόψιν τους οι νοσηλευτές προκειμένου να διαπιστώσουν ποια πληροφορία ήταν σημαντική για να μεταφερθεί στην επόμενη βάρδια ήταν οι ιατρικές οδηγίες, η αιμοδυναμική κατάσταση του ασθενή και τα πλάνα φροντίδας που εφαρμόστηκαν από τον προηγούμενο νοσηλευτή καθώς και ανάλογα με την κατάσταση του ασθενή. Οι πληροφορίες αντλούνταν κυρίως από συμβάματα του τελευταίου 24ώρου, από τις ιατρικές οδηγίες, από το ιατρικό ιστορικό, από τους ιατρούς και από τις νοσηλευτικές εκβάσεις, και σε μικρότερο βαθμό από τα συμβάματα των προηγούμενων βαρδιών και από τους νοσηλευτικούς φακέλους. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι κανείς από τους συμμετέχοντες στη μελέτη δεν είχε λάβει, όπως ανέφεραν, εκπαίδευση για την επιτέλεση της διαδικασίας. Παρατηρήθηκε μη στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των παραδιδόντων και των παραλαβόντων στη μέση συχνότητα αποκρίσεων και στις έξι ερωτήσεις καθώς και στη μέση συχνότητα αποκρίσεων στις έξι ερωτήσεις, μεταξύ συμμετεχόντων με χρόνο εργασίας <20 ή με 20+ έτη (p>0.05). Τέλος στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση (p≤0.05) μεταξύ των τομέων στη μέση συχνότητα αποκρίσεων στις έξι ερωτήσεις παρατηρήθηκε μεταξύ του Παιδιατρικού και Παθολογικού τομέα καθώς και μεταξύ του Χειρουργικού και του Παθολογικού τομέα. Στη μελέτη συμμετείχαν είκοσι δύο νοσηλευτές, από τους οποίους το 86.4% ήταν γυναίκες, ενώ η μέση ηλικία τους ήταν 39.3±8.2 έτη. Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στη μελέτη, η νοσηλευτική ενημέρωση περιλαμβάνει κυρίως τις ιατρικές οδηγίες, λεπτομερή καταγραφή της γενικής κατάστασης του ασθενή, οδηγίες χορήγησης φαρμάκων και νοσηλευτικές εκβάσεις. Οι αποκρίσεις των συνεντευξιαζόμενων νοσηλευτών αποκάλυψαν αρκετές ανάγκες, ελλείψεις, εμπειρίες καθώς και πεποιθήσεις. Τα κύρια χαρακτηριστικά ήταν η Εμμονή στην κλινική κατάσταση και διαχείριση των ασθενών, η Έλλειψη συστηματικής και κοινής μεθόδου εφαρμογής της νοσηλευτικής ενημέρωσης, η Έλλειψη εμπιστοσύνης στις επιστημονικές γνώσεις και δεξιότητες τους, η Ανάγκη συστηματοποίησης και κριτικής προσέγγισης των πληροφοριών, η Σημαντική παράμετρος προσφοράς βέλτιστης φροντίδας υγείας, η Ανάγκη σχεδιασμού πλάνων φροντίδας που να βασίζονται στη βέλτιστη πρακτική και τέλος η Ανάγκη εκπαίδευσης.
Συμπεράσματα: Η μελέτη μας εξέτασε το πώς δομείται αυτή η περίπλοκη και ζωτικής σημασίας διαδικασία και πώς τη διαχειρίζονται οι εμπλεκόμενοι νοσηλευτές, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφάλεια του ασθενή και η συνέχιση της παροχής ποιοτικής νοσηλευτικής φροντίδας. Αναδεικνύει τη σημασία των οργανωμένων, τυποποιημένων και ενημερωμένων ενημερώσεων καθώς και του θεμελιώδους ρόλου τους στο σύστημα υγείας. Μέσα από την ποιοτική αποτίμηση των απόψεων, των πεποιθήσεων και των εμπειριών των νοσηλευτών έγινε αντιληπτό ότι η αποτελεσματική νοσηλευτική ενημέρωση μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω σαφώς καθορισμένων κλινικών διαδικασιών, με τη χρήση των νοσηλευτικών διαγνώσεων, και κατ’ επέκταση με την εφαρμογή της βέλτιστης νοσηλευτικής πρακτικής. Προϋπόθεση όμως για την επίτευξη της νοσηλευτικής ενημέρωσης είναι η εκπαίδευση του προσωπικού πάνω στη σπουδαιότητα της μεταφοράς των κλινικών πληροφοριών, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια των ασθενών.
|
Αναζήτηση
