| Περίληψη |
Εισαγωγή: Ο εμβολιασμός των παιδιών είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της δημόσιας υγείας του 20ου αιώνα, ωστόσο όλο και περισσότεροι γονείς αμφισβητούν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Η γονική μη συμμόρφωση με το συνιστώμενο πρόγραμμα εμβολιασμού των παιδιών, αποτελεί αυξανόμενη ανησυχία για τη δημόσια ζωή σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής και το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Οι παιδίατροι αγωνίζονται καθημερινά με αυτή τη πρόκληση, προσπαθώντας να ανταποκριθούν στις οικογένειες που αρνούνται τα εμβόλια, καθώς υπάρχουν λίγες γνωστές και αποτελεσματικές παρεμβάσεις για να πείσουν μια οικογένεια να εμβολιάσει τα παιδιά της. Ορισμένοι παιδίατροι μπορεί να επιλέξουν να απορρίψουν αυτές τις οικογένειες από το ιατρείο τους, μια πρακτική που όπως φαίνεται ακολουθείται με αυξανόμενους ρυθμούς στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Η διερεύνηση των στάσεων και των πρακτικών των παιδιάτρων της Κρήτης τόσο στον ιδιωτικό τομέα όσο και στο δημόσιο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Μέθοδος: Πρόκειται για μια περιγραφική συγχρονική μελέτη που διεξήχθη μέσω ερωτηματολογίου. Η αποστολή του ερωτηματολογίου έγινε μέσω ηλεκτρονικής μορφής με επαναποστολές και τηλεφωνικές υπενθυμίσεις ενώ όπου ήταν δυνατόν μοιράστηκε δια ζώσης από τον Οκτώβριο 2022 έως τον Ιανουάριο 2023. Το δείγμα περιελάμβανε όλους τους ειδικευμένους και ειδικευόμενους παιδιάτρους της Κρήτης. Ζητήθηκε να προσδιοριστεί το φύλο, η ηλικία, τα έτη άσκησης της παιδιατρικής και ο φορέας εργασίας. Εξετάστηκαν οι αντιλήψεις των παιδιάτρων για την άρνηση/καθυστέρηση των εμβολίων, οι γονικοί λόγοι άρνησης ή/και καθυστέρησης και η πρακτική απόρριψης αυτών των οικογενειών. Εξετάσαμε τους λόγους και τη διαχείριση της πρακτικής απόρριψης ή όχι των οικογενειών που αρνούνται εξ’ ολοκλήρου ή μερικώς το συνιστώμενο εμβολιαστικό πρόγραμμα των παιδιών τους. Εξετάστηκε η συσχέτιση της απόρριψης οικογενειών που αρνούνται τον εμβολιασμό με την ηλικιακή ομάδα, το φύλο και το φορέα εργασίας. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε στο Microsoft Excel και στο SPSS.
Αποτελέσματα: Συνολικά 288 από τους 315 ενεργούς παιδιάτρους και ειδικευόμενους παιδιατρικής της Κρήτης ανταποκρίθηκαν στο ερωτηματολόγιο (ποσοστό απόκρισης 91,42%). Οι κυριότεροι λόγοι άρνησης που έχουν αντιμετωπίσει οι παιδίατροι αφορούν την ανησυχία για την ανάπτυξη διαταραχών του φάσματος του αυτισμού (78,1%), για τις μελλοντικές ανεπιθύμητες ενέργειες (75,3%) και για τις άμεσες ανεπιθύμητες ενέργειες (62,2%). Τα κυριότερα εμβόλια στα οποία οι παιδίατροι έχουν αντιμετωπίσει διστακτικούς γονείς είναι το νέο εμβόλιο του COVID-19 (74,3%), το MMR (67%) και το HPV (49,3%). Διαπιστώθηκαν χαμηλά επίπεδα απόρριψης οικογενειών που αρνούνται τη παρακολούθηση παιδιών των οποίων οι οικογένειες αρνούνται των εμβολιασμό τους ή αλλάζουν σημαντικά το εμβολιαστικό τους πρόγραμμα (28,1%). Παρατηρήθηκε ότι το ποσοστό άρνησης παρακολούθησης αυξάνεται στατιστικά σημαντικά ανάλογα με την ηλικία από χαμηλό ποσοστό 3,8% στην ηλικιακή ομάδα <30 ετών σε ένα υψηλό 43,8% στην ηλικιακή ομάδα 60 ετών και άνω (p<0,0001) με τα ποσοστά άρνησης να είναι σημαντικά αυξημένα στις ηλικιακές ομάδες 40-49, 50-59 και 60 ετών και άνω σε σχέση με τις ηλικιακές ομάδες <30 ετών και 30-39 ετών. Στατιστικά σημαντικά υψηλότερο είναι το ποσοστό άρνησης παρακολούθησης στους ειδικευμένους γιατρούς (32,2% στους ειδικευμένους ιατρούς έναντι 8,2% στους ειδικευόμενους, p<0,001). Επιπλέον παρατηρήθηκε ότι οι ιδιώτες ιατροί είχαν υψηλότερο ποσοστό άρνησης παρακολούθησης σε σχέση με τους γιατρούς του δημοσίου συστήματος υγείας (32,9% έναντι 22,6%) με τη διαφορά να είναι στα όρια της στατιστικής σημαντικότητας (p=0,052). Όσοι δήλωσαν ότι αρνούνται τη παρακολούθηση παιδιών είχαν σημαντικά περισσότερα έτη προϋπηρεσίας σε σχέση με όσους γιατρούς δήλωσαν ότι δεν αρνούνται τη παρακολούθηση [(18,7 (±8,7) έτη έναντι 12,7 (±8,8), p<0,0001)]. Επίσης όσοι παιδίατροι δήλωσαν ότι αντιλαμβάνονται το δισταγμό των γονέων για την ασφάλεια των εμβολίων ήταν λιγότερο πιθανό να αρνηθούν την παρακολούθηση αυτών των παιδιών (ΟR 0,431; 95% CΙ:0,205 έως 0,907; p=0,027). Ο σημαντικότερος παράγοντας πρόβλεψης άρνησης παρακολούθησης, φάνηκε να είναι το αίτημα των παιδιάτρων να υπογράψουν οι γονείς ένα έντυπο άρνησης εμβολιασμών. Οι παιδίατροι με βάση τη παρούσα μελέτη σε ποσοστό 60,6 %, δήλωσαν ότι δε θα παραπέμψουν τους ασθενείς σε άλλους επαγγελματίες υγείας οι οποίοι θα τους επιτρέψουν να αποκλίνουν από το εμβολιαστικό πρόγραμμα. Λόγος για την απόρριψη οικογενειών ήταν η πιθανότητα κινητοποίησης των γονέων για τον εμβολιασμό των παιδιών τους (85,18%) και το γεγονός ότι πλήττεται η σχέση γιατρού- ασθενούς-γονέα (74,04%), ενώ το σκεπτικό της μη απόρριψης των οικογενειών αυτών από άλλους παιδιάτρους, ήταν η άποψη για την αναγκαιότητα ενιαίας καθολικής φροντίδας όλων των παιδιών (86,95%) και η προσδοκία να καταφέρουν οι παιδίατροι να αλλάξουν γνώμη στους γονείς (74,39%) με τη πάροδο του χρόνου. Και στις δύο περιπτώσεις οι παιδίατροι χρησιμοποιούσαν ως μέσα πειθούς κυρίως τα βιβλιογραφικά δεδομένα (84%) και τους επίσημους φορείς (75,7%).
Συμπεράσματα: Η μελέτη κατέγραψε υψηλό ποσοστό παιδιάτρων που αντιμετωπίζουν στη καθημερινή πρακτική τους ανησυχία και δισταγμό από τους γονείς για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των παιδικών εμβολίων. Όμως παρόλα αυτά η πολιτική απόρριψης οικογενειών που αρνούνται τον εμβολιασμό των παιδιών τους δεν είναι διαδομένη στους παιδιάτρους της Κρήτης και όταν συμβαίνει στοχεύει στη κινητοποίηση των γονέων να προβούν εν τέλει στον εμβολιασμό. Διαπιστώθηκε χαμηλό ποσοστό παιδιάτρων που θα παραπέμψουν τις οικογένειες αυτές σε άλλους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης. Ωστόσο παραμένει το ζήτημα των επιπτώσεων που έχουν οι πολιτικές απόρριψης ή μη, στην ατομική και στη δημόσια υγεία. Η μελέτη αναδεικνύει την ανάγκη περαιτέρω έρευνας για την επίτευξη των στόχων των παιδιάτρων όταν απορρίπτουν ή αποδέχονται να παρακολουθούν παιδιά που δεν ακολουθούν το συνιστώμενο πρόγραμμα εμβολιασμού.
|
Αναζήτηση
