| Περίληψη |
Υπόβαθρο: Ο καρκίνος είναι μια χρόνια ασθένεια που απασχολεί την παγκόσμια
ιατρική κοινότητα. Οι καρκινοπαθείς είναι μια ομάδα ασθενών που έχει να
αντιμετωπίσει μια σειρά προκλήσεων που αφορούν κυρίως την ποιότητα ζωής καθώς
πρέπει να ανταπεξέλθουν σε τακτά χρονικά διαστήματα σε μεγάλες διακυμάνσεις του
επιπέδου της ποιότητας ζωής τους ανάλογα με την πορεία της νόσου. Η διεθνής και
ελληνική βιβλιογραφία αναφέρει πως κατά τη διάρκεια της πανδημίας σημειώθηκε
επιδείνωση του επιπέδου ποιότητας ζωής των ασθενών αυτών σε σχέση με πριν την
πανδημία του Covid – 19.
Σκοπός: Η παρούσα διπλωματική εργασία επιχείρησε να αποτιμήσει τα επίπεδα
ποιότητας ζωής των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα, I & II σταδίου και ΙΙΙ & ΙV
σταδίου πριν την έναρξη της πανδημίας COVID-19 και εν καιρώ πανδημίας.
Μεθοδολογία: Πρόκειται για μια μελέτη βασισμένη στα πρότυπα των συγχρονικών
μελετών. Πιο συγκεκριμένα, ακολούθησε τις κατευθύνσεις της STROBE statement
για τις μελέτες παρατήρησης, και συγκεκριμένα τη λίστα κριτηρίων της STROBE. Η
δειγματοληψία ήταν ευκαιριακή μη-πιθανοτική. Υπολογίστηκε ότι χρειαζόντουσαν
περίπου 198 ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα. Τελικά, εντάχθηκαν 200 ασθενείς με
καρκίνο πνεύμονα στο πρώτο μέρος της μελέτης η οποία διεξάχθηκε το 2019 πριν την
έναρξη της πανδημίας (από την ερευνητική ομάδα της Δρ.Σηφάκη- Πιστόλλα). Το
δείγμα ασθενών με καρκίνο, συλλέχθηκε μέσω τηλεφωνικής και διαδικτυακής επικοινωνίας. Οι ασθενείς εντοπίσθηκαν με τη βοήθεια των δικτύων/συλλόγων
ασθενών με καρκίνο.
Στο πλαίσιο του δεύτερου μέρους της μελέτης, επιχειρήσαμε να συλλέξουμε δείγμα
200 ασθενών, τις μετρήσεις των οποίων συγκρίναμε με αυτές των 200 συμμετεχόντων
στο πρώτο μέρος της μελέτης (προ πανδημίας). Η μελέτη αυτή διεξήχθη από το
Σεπτέμβριο του 2022 έως τον Οκτώβριο του 2022. Τα κριτήρια εισαγωγής που
τέθηκαν, ήταν να υπάρχει ιστολογικά επιβεβαιωμένη διάγνωση καρκίνου του
πνεύμονα και να υπάρχει πληροφορία για το ακριβές στάδιο της νόσου (Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV).
Επιχειρήθηκε αναλογία 1:1 ως προς το φύλο. Οι ασθενείς κλήθηκαν να απαντήσουν
στο ερωτηματολόγιο ποιότητας ζωής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Έρευνας και
Θεραπείας του Καρκίνου (EORTC QLQ‐LC29) . Το EORTC QLQ‐LC29 είναι ένα
εργαλείο 30 ερωτήσεων που περιλαμβάνει πέντε λειτουργικές κλίμακες (γνωστική,
συναισθηματική, σωματική, ρόλος και κοινωνική λειτουργία), την κλίμακα
παγκόσμιας κατάστασης υγείας/QoL (Quality of Life – Ποιότητα ζωής), οκτώ
κλίμακες συμπτωμάτων και τον αντιλαμβανόμενο οικονομικό αντίκτυπο . Όλες οι
υποκλίμακες του ερωτηματολογίου είναι τύπου likert και έχουν σκορ από 1
(καθόλου) έως 4 (πολύ) και το τελικό σκορ της κάθε υποκλίμακας προκύπτει από τη
μέση τιμή των απαντήσεων.
Αποτελέσματα: Όσον αφορά την επίδρασης της πανδημίας στην καθημερινότητα των
ασθενών με καρκίνο, εντοπίστηκαν υψηλότερα επίπεδα επίδρασης στην κοινωνική ζωή
(διάμεσος=4.9, IQR=0.1), στην οικογενειακή ζωή (διάμεσος=4.7, IQR=0.3) και έπειτα
στην κατάσταση υγείας ως προς τον καρκίνο (π.χ. αναβολή χημειοθεραπείας) όπου το
μέσο σκορ ήταν 4.6 (IQR=0.2). Επίσης, δήλωσαν ότι η προσβασιμότητα στις υπηρεσίες
υγείας είχε πολύ αρνητικές επιπτώσεις (μ.τ.=4.3, IQR= 0.4) και τέλος ανέφεραν
σημαντικές επιπτώσεις στα οικονομικά τους με μέσο σκορ 3.6 (IQR=0.5). Όσον αφορά
τα επίπεδα ποιότητας ζωής (ολικής και υποκλιμάκων του EORTC QLQ-LC29 προ και
εν καιρώ πανδημίας COVID-19 σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα παρατηρήθηκε
πως κατά τη διάρκεια της πανδημίας βρέθηκαν αυξήσεις των χαμηλών επιπέδων
ποιότητας ζωής σε όλες τις υποκλίμακες, με στατιστικά σημαντικές αυξήσεις στα
συνολικά επίπεδα (προ πανδημίας: διάμεσος=2.84, IQR=0.46, εν καιρώ πανδημίας:
διάμεσος 3.58, IQR=0.2, Pvalue=0.04). Αναλυτικότερα, σημαντικές επιδεινώσεις
υπήρξαν στην κλίμακα γνωστικού επιπέδου (Pvalue=0.02), συναισθηματικού επιπέδου
(Pvalue=0.01), του ρόλου (Pvalue=0.04) και της κοινωνικής λειτουργίας (Pvalue=0.01). Στην κλίμακα σωματικού πόνου βρέθηκε επιδείνωση (από 3.2 IQR=0.5,
σε 3.3 IQR=0.4), εν καιρώ πανδημίας, αλλά όχι στατιστικά σημαντική. Επίσης,
αναδείχθηκαν οι παράγοντες κινδύνου επιδείνωσης της ποιότητας ζωής των ασθενών
με καρκίνο του πνεύμονα, εν καιρώ πανδημίας, μέσω ενός πολυπαργοντικού μοντέλου
που έχει λάβει υπόψη την επίδραση των συγχυτικών παραγόντων και έχει υψηλή
εφαρμοστικότητα (r2=0.78). Το μοντέλο ανέδειξε ότι όσο αυξάνονται οι
συνυπάρχουσες χρόνιες παθήσεις τόσο υψηλότερη η πιθανότητα χαμηλής ποιότητας
ζωής στους ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα εν καιρώ πανδημίας (OR=3.2,
95%CI=2.8-3.7). Επίσης, αυξημένη πιθανότητα έχουν όσοι ζουν μόνοι (OR=3.9,
95%CI=3.6-4.2). Επιπρόσθετα, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το αίσθημα των
ασθενών περί επίδρασης της πανδημίας και συγκεκριμένα όσον αφορά στην
προσβασιμότητα στις υπηρεσίες υγείας (OR=2.7, 95%CI=2.5-2.9), στην υγεία τους ως
προς τον καρκίνο (OR=3.1, 95% CI=2.9-3.3) και φυσικά στην κοινωνική ζωή (OR=2.3,
95%CI=2.2-2.4) και στα οικονομικά τους (OR=1.4, 95%CI=1.2-1.7).
Συμπεράσματα: Σύμφωνα με τα ευρήματα της παρούσας μελέτης, έγινε αντιληπτό
πως η πανδημία του Covid -19 αποτέλεσε μια περίοδο που επηρέασε την ποιότητα ζωής
(κατάσταση υγείας, συναισθηματική κατάσταση, κτλ.) των ασθενών με καρκίνο στην
Ελλάδα. Σε αυτό το σημείο, να επισημανθεί ότι σημαντικό ρόλο στο να ανακοπεί αυτή
η επιδείνωση μπορεί να διαδραματίσει η ανάπτυξη της τηλεϊατρικής, η παροχή
παρηγορητικής φροντίδας και η δυνατότητα παροχής εναλλακτικών θεραπειών.
|
Αναζήτηση
