| Περίληψη |
Εισαγωγή
Η χρόνια τροποποιημένη φλεγμονή και η ελαττωματική ιστική επιδιόρθωση
αποτελούν βασικούς παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς στη Χρόνια
Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), μια νόσο που αποτελεί την 3η κατά σειρά
αιτία θανάτου παγκοσμίως με τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό βάρος. Το
κάπνισμα κυρίως αλλά και άλλοι βλαπτικοί παράγοντες είναι γνωστό ότι
προκαλούν μια φυσιολογική φλεγμονώδη αντίδραση στο αναπνευστικό
σύστημα, η οποία όμως σε μια συγκεκριμένη ομάδα ατόμων με προδιαθεσικούς
παράγοντες μεταπίπτει σε χρόνια μη ρυθμισμένη φλεγμονή που συνεχίζει να
υφίσταται και μετά την απομάκρυνση του εκλυτικού παράγοντα. Η χρόνια αυτή
φλεγμονώδης διεργασία, στην οποία βασικό ρόλο παίζει το οξειδωτικό στρες και
η ανισορροπία πρωτεασών/αντιπρωτεασών, έχει ως αποτέλεσμα την ίνωση του
τοιχώματος των μικρών περιφερικών αεραγωγών, την καταστροφή του
πνευμονικού παρεγχύματος και την αυξημένη παραγωγή βλέννης.
Τα αρχέγονα μεσεγχυματικά κύτταρα που προέρχονται από το μυελό των οστών
(BM-MSCs) άμεσα μετά την ανακάλυψη τους προσέλκυσαν το ενδιαφέρον της
επιστημονικής κοινότητας λόγω της ικανότητας τους για μετανάστευση στις
περιοχές ιστικής βλάβης, για ιστική επιδιόρθωση και την ανοτροποποιητική
τους δράση. Δεν είναι τυχαίο ότι μια πληθώρα μελετών σε μοντέλα ζώων με
χρόνια εκφυλιστικά ή ανοσολογικά νοσήματα έχει ήδη πραγματοποιηθεί και
παρέχει ισχυρά δεδομένα για την ασφάλεια των BM-MSCs αλλά και ενδείξεις για
την αποτελεσματικότητα τους ως θεραπευτικοί παράγοντες. Στη ΧΑΠ υπάρχουν
ήδη κλινικές μελέτες φάσης 1 που επιβεβαιώνουν την ασφάλεια της χορήγησης
BM-MSCs σε ασθενείς, ενώ μεγαλύτερες μελέτες αποτελεσματικότητας
απαιτούνται για να εκτιμηθεί η επίδραση της κυτταρικής αυτής θεραπείας.
Τα BM-MSCs έχει αποδειχθεί ότι παρουσιάζουν τροπισμό σε περιοχές ιστικής
βλάβης και η μετακίνηση τους ρυθμίζεται από μικρά θετικά φορτισμένα πεπτίδια, της χημειοκίνες. Ο Stromal-cell Derived Factor -1a (SDF-1a) μαζί με
τον υποδοχέα του CXCR4 αποτελεί τον πλέον μελετημένο άξονα χημειοκινών
και φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη μετανάστευση των BM-MSCs
στον πνεύμονα. Επιπλέον, η επιταχυνόμενη γήρανση, που τα τελευταία χρόνια
έχουν υπάρξει ενδείξεις ότι συμμετέχει στην παθογένεση της ΧΑΠ, δύναται να
επηρεάσει τη μεταναστευτική ικανότητα των BM-MSCs σε περιοχές βλάβης
μέσω αλλαγής στην έκφραση των χημειοκινών και των υποδοχέων τους.
Σκοπός της παρούσας μελέτης αποτελεί η εκτίμηση του άξονα SDF-1a/CXCR4
καθώς και του CCL19, CCL21/CCR7, που σχετίζονται με τη μετανάστευση των
BM-MSCs σε ασθενείς με ΧΑΠ σε σύγκριση με υγιείς μάρτυρες.
Μέθοδοι
Η παρούσα μελέτη πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με την τροποποιημένη
Διακήρυξη του Ελσίνκι και οι συμμετέχοντες συναίνεσαν με γραπτή
συγκατάθεση να λάβουν μέρος σε αυτή. Ο πληθυσμός της μελέτης αποτελείται
από δώδεκα ασθενείς με ΧΑΠ σύμφωνα με τα διεθνή κριτήρια διάγνωσης της
νόσου που επισκέφθηκαν το σπιρομετρικό εργαστήριο του ΠΑΓΝΗ από τον
Ιούνιο 2009 έως το Φεβρουάριο 2013. Η ομάδα ελέγχου αποτελείται από επτά
ορθοπεδικούς ασθενείς με φυσιολογική σπιρομέτρηση οι οποίοι υποβλήθηκαν
σε τακτική ορθοπεδική επέμβαση στα κάτω άκρα κατά το ίδιο χρονικό
διάστημα.
Όλοι οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε πλήρη λειτουργικό έλεγχο του
αναπνευστικού συστήματος που περιλαμβάνει σπιρομέτρηση προ και μετά
βρογχοδιαστολή, μέτρηση στατικών όγκων και διαχυτικής ικανότητας.
Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε λήψη δειγμάτων περιφερικού αίματος και
κυττάρων μυελού των οστών.
Από τα δείγματα μυελού των οστών πραγματοποιήθηκε απομόνωση και
καλλιέργεια MSCs έως το κυτταρικό πέρασμα P2 και στη συνέχεια εξαγωγή RNA
και αποθήκευση υπερκείμενου υγρού των κυτταροκαλλιεργειών. Στη συνέχεια έγινε ανασύνθεση cDNA και μετρήθηκε η mRNA έκφραση των SDF-1a, CXCR4,
CCR7, CCL19 και CCL21. Ακόμη, υπολογίστηκαν μέσω ELISA τα επίπεδα της
πρωτεΐνης SDF-1a τόσο στον ορό όσο και στο υπερκείμενο υγρό των
κυτταροκαλλιεργειών. Τέλος, πραγματοποίηθηκε σύγκριση της mRNA
έκφρασης των χημειοκινών και των υποδοχέων τους καθώς και των
πρωτεϊνικών επιπέδων του SDF-1a ανάμεσα σε ασθενείς με ΧΑΠ και υγιείς
μάρτυρες.
Αποτελέσματα
Από τα δημογραφικά δεδομένα ασθενών και υγιών μαρτύρων δεν
παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στην ηλικία, το φύλο, την καπνιστική
συνήθεια και το δείκτη μάζας σώματος ανάμεσα στις δυο ομάδες. Όπως
αναμενόταν σημαντικά μειωμένοι ήταν οι FEV1, FVC και ο λόγος FEV1/FVC
στους ασθενείς με ΧΑΠ συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου. Τα MSCs που
απομονώθηκαν και καλλιεργήθηκαν από το μυελό των οστών ταυτοποιήθηκαν
με βάση τα ανοσοφαινοτυπικά τους χαρακτηριστικά και την ικανότητα
διαφοροποίησης τους σύμφωνα με τα διεθνή κριτήρια.
Τα mRNA επίπεδα των CXCR4, SDF-1a, CCL19 και CCL21 μετρήθηκαν
σημαντικά μειωμένα στα BM-MSCs ασθενών με ΧΑΠ, ενώ τα επίπεδα CCR7 δεν
την ανιχνεύσιμα.
Τα πρωτεϊνικά επίπεδα του SDF-1a ήταν οριακά αυξημένα τόσο στον ορό όσο
και στο υπερκείμενο των BM-MSCs στην ομάδα της ΧΑΠ, ενώ η αύξηση των
επιπέδων του SDF-1a στον ορό συσχετίστηκε σημαντικά με τη βαρύτητα της
νόσου Συμπέρασμα
Η παρούσα μελέτη παρέχει ενδείξεις πως η ρύθμιση της μεταναστευτικής
ικανότητας των μεσεγχυματικών αρχέγονων κυττάρων μυελού των οστών μέσω
της έκφρασης χημειοκινών δύναται να συμμετέχει στην παθογένεση της ΧΑΠ. Ο
άξονας SDF-1a/CXCR4, που είναι γνωστό ότι παίζει σημαντικό ρόλο στις
χημειοτακτικές ιδιότητες των BM-MSCs, παρουσιάζει μεταβολές στους ασθενείς
με ΧΑΠ σε σχέση με υγιείς μάρτυρες, υποδηλώνοντας διαταραχή στη
μεταναστευτική ικανότητα των κυττάρων αυτών στις περιοχές ιστικής βλάβης.
Μεγαλύτερης κλίμακας μελέτες απαιτούνται για να αποσαφηνιστεί πλήρως ο
πιθανός αυτός παθογενετικός μηχανισμός σε ασθενείς με ΧΑΠ.
|
Αναζήτηση
