| Περίληψη |
Το συστηματικό αναπλαστικό λέμφωμα από μεγάλα κύτταρα (ALCL), χωρίς
θετικότητα στην κινάση του αναπλαστικού λεμφώματος (ALK), αναγνωρίστηκε ως
ξεχωριστή νοσολογική οντότητα, στην ταξινόμηση λεμφωμάτων του Παγκόσμιου
Οργανισμού Υγείας, το 2016 (ALK-ALCL).
Πολλαπλές μελέτες ανέδειξαν τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές του, από
το συστηματικό ALK θετικό ALCL (ALK+ALCL), καθώς και από το περιφερικό Τ
λέμφωμα μη περαιτέρω τυποποιούμενο (PTCL-NOS), σε επιδημιολογικό, παθογεννε-
τικό και θεραπευτικό επίπεδο. Σε αντίθεση με το ALK+ALCL, η πρόγνωση του
ALK-ALCL είναι συνολικά χειρότερη, με τα υπάρχοντα θεραπευτικά σχήματα, με
σύντομες περιόδους ύφεσης και ελέγχου της νόσου, που ακολουθούνται κατά κανόνα
από υποτροπές, με πολύ φτωχή πρόγνωση. Για το λόγο αυτό η ανεύρεση νέων θερα-
πευτικών στρατηγικών αποτελεί επιτακτική ανάγκη.
Το ALK-ALCL παρουσιάζει ομοιότητες με το ALK+ALCL στην παθοβιολο-
γία του, με απορρύθμιση των σηματοδοτικών οδών του Τ κυτταρικού υποδοχέα, της
σηματοδότησης μέσω του υποδοχέα CD30, και των οδών JAK-STAT, PI3K-Akt -
Sonic Hedgehog, MAPK-mTOR-AP1, NF-kB, και άλλων. Οι ανωμαλίες του κυττα-
ροσκελετού, καθώς και η τροποποίηση της ανοσιακής απάντησης, ευθύνονται για τα
ιστομορφολογικά χαρακτηριστικά του, και την επιθετική του κλινική πορεία. Το
ALK-ALCL χαρακτηρίζεται από την παρουσία χρωμοσωμικών μεταθέσεων και ανώ-
μαλου καρυότυπου, καθώς και παρουσία πλήθους χιμαιρικών πρωτεϊνών, σημειακών
μεταλλάξεων, όπως και έκφραση ανώμαλων γονιδιακών μεταγράφων.
Πολλαπλές μελέτες έχουν αναδείξει, το ρόλο της σηματοδοτικής οδού p53 σε
κομβικό ρυθμιστή του κυτταρικού κύκλου, της κυτταρικής επιβίωσης, της κυτταρικής
γήρανσης, της επιδιόρθωσης του γενετικού υλικού, του κυτταρικού θανάτου, όπως
και το διττό ρόλο του γονιδίου p53 σαν δυνητικού ογκογονιδίου αλλά και σαν ογκο-
κατασταλτικού γονιδίου στους πολυκύτταρους οργανισμούς. Επίσης έχει διερευνηθεί
ο ρόλος της σηματοδοτικής οδού p53, στην ωρίμανση, στη διαφοροποίηση, στην α-
πόπτωση, στον κλωνικό πολλαπλασιασμό, και την ενεργοποίηση των Τ λεμφοκυττά-
ρων, όπως και η εμπλοκή της στην ανοσιακή απόκριση, αυτοανοσία, και λεμφωμα-
τογένεση. Τα επίπεδα της πρωτεΐνης p53, ρυθμίζονται κυρίως από την αλληλεπίδρα-σή της, με τις Ε3 λιγκάσες MDM2 και ΜDMX, που την τροποποιούν μέτα-
μεταφραστικά, οδηγώντας στην αποικοδόμησή της στο πρωτεόσωμα.
Σε σημαντικό αριθμό περιπτώσεων, τα ALCL φέρουν μη μεταλλαγμένη πρω-
τεΐνη p53(wt p53), αλλά το αντίστοιχο σηματοδοτικό μονοπάτι είναι ανενεργό. Τόσο
στα ALK+ όσο και στα ALK-ALCL έχει ήδη αποδειχθεί, η δυνατότητα επανενεργο-
ποίησης της σηματοδοτικής οδού p53, με τη χρήση μικρών μορίων αναστολέων του
μορίου MDM2, που στοχεύει την πρωτεΐνη p53, για αποδόμηση στο κυτταρικό πρω-
τεόσωμα. Η αναστολή του MDM2, οδήγησε σε αναστολή του κυτταρικού πολλαπλα-
σιασμού και απόπτωση, σε κυτταρικές σειρές ALCL, με διαφορετικά ωστόσο επίπε-
δα απόκρισης μεταξύ τους, γεγονός που υποδεικνύει την παρουσία και άλλων μηχα-
νισμών καταστολής της σηματοδοτικής οδού p53.
Στην παρούσα διατριβή, παρουσιάζονται δεδομένα που υποδεικνύουν ότι η
πρωτεΐνη MDMX, ένας αρνητικός ρυθμιστής της σηματοδοτικής οδού p53, εμπλέκε-
ται στην απενεργοποίηση της σηματοδότησης στα ALCL. Με ανάλυση Western blot
αποδείχθηκε ότι η πρωτεΐνη MDMX υπερεκφράζεται σε κυτταρικές σειρές
ALK+ALCL και παρουσιάζει ποικίλη έκφραση σε κυτταρικές σειρές ALK-ALCL.
Με ανοσοϊστοχημική χρώση, έναντι της πρωτεΐνης MDMX σε βιοπτικό υλικό
ασθενών με ALK+ALCL και ALK-ALCL, παρατηρήθηκε αυξημένη έκφραση του
MDMX, στο 78% των ασθενών με ALK+ALCL, και στο 41% των ασθενών με ALKALCL
(p<0.0018 Mann Whitney test). Η ανάλυση με φθορίζοντα υβριδισμό in situ
(FISH), έδειξε αριθμητική ενίσχυση του γονιδίου MDMX σε 8% (1/13) των ασθενών
με ALK-ALCL, ενώ χαμηλά επίπεδα πολλαπλών αντιγράφων του γονιδίου MDMX
βρέθηκαν σε 15% (2/13) των ασθενών με ALK-ALCL και σε 27% (3/11) των ασθε-
νών με ALK+ALCL.
Η φαρμακευτική αναστολή του MDMX, καθώς και η σίγαση του γονιδίου
MDMX με τη χρήση siRNA, συσχετίστηκαν με ενεργοποίηση της σηματοδοτικής
οδού p53, αναστολή του πολλαπλασιασμού, και αποπτωτικό θάνατο στα νεοπλασμα-
τικά κύτταρα ALK+ και ALK- κυτταρικών σειρών ALCL με wtp53. Τα ευρήματα
αυτά παρέχουν ενδείξεις ότι η στόχευση του μορίου MDMX μπορεί να αποτελέσει
μια νέα θεραπευτική προσέγγιση για ασθενείς με ALCL και wtp53.
|
Αναζήτηση
