| Περίληψη |
Εισαγωγή: Η παροχή καλού και ασφαλούς πόσιμου νερού θεωρείται παγκοσμίως θεμελιώδες ζήτημα προστασίας της δημόσιας υγείας και πρέπει να είναι ο πρωταρχικός στόχος των συστημάτων ύδρευσης. Ο ποιοτικός έλεγχος του πόσιμου νερού βασίζεται στην ανίχνευση παθογόνων και τοξικών συγκεντρώσεων χημικών μέσω προγραμμάτων παρακολούθησης και συμμόρφωσης με εθνικές ή διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές και πρότυπα, βασιζόμενοι κυρίως σε βακτήρια-δείκτες και μέγιστα επίπεδα συγκέντρωσης χημικών ουσιών. Ωστόσο, αυτή η μεθοδολογία είναι συχνά αργή, πολύπλοκη και δαπανηρή. Ακόμη και για εξελιγμένα και καλά λειτουργικά συστήματα, αυτά τα συστήματα παρακολούθησης έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά στην πρόληψη υδατογενών ασθενειών όπως, για παράδειγμα, τα κρούσματα Giardia ή Cryptosporidium. Από αυτά τα στοιχεία μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η δοκιμή τελικού προϊόντος είναι ένας αντιδραστικός και όχι προληπτικός τρόπος για να διασφαλιστεί η διάθεση ασφαλούς πόσιμου νερού. Αυτό δικαιολογεί την ανάγκη διαμόρφωσης μιας νέας προσέγγισης στον ποιοτικό έλεγχο του πόσιμου νερού που βασίζεται στην κατανόηση της ευπάθειας του συστήματος για μόλυνση και στα προληπτικά μέσα και δράσεις που είναι απαραίτητες για την εγγύηση της ασφάλειας του νερού που παρέχεται στον καταναλωτή. Το σχέδιο ασφάλειας των υδάτων είναι μια έννοια για την εκτίμηση του κινδύνου και τη διαχείριση του κινδύνου σε όλο τον κύκλο του νερού από τις λεκάνες απορροής μέχρι το σημείο κατανάλωσης. Αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει τον εντοπισμό των κινδύνων και την εισαγωγή σημείων ελέγχου που χρησιμεύουν στην ελαχιστοποίηση αυτών των πιθανών κινδύνων, παρέχοντας αποτελεσματικότερο έλεγχο της ποιότητας του πόσιμου νερού. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας αποτελεί η αξιολόγηση κινδύνων και η εκτίμηση της επικινδυνότητάς τους στη λειτουργία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας νερού του Φράγματος Αποσελέμη, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) και της IWA, με προοπτική την αξιοποίηση των παραγόμενων αποτελεσμάτων της στην εφαρμογή ενός Σχεδίου Ασφάλειας Νερού προς όφελος της Δημόσιας Υγείας. Μεθοδολογία: Η παρούσα μελέτη ακολουθεί τα πρώτα βήματα από το πρωτόκολλο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας περί σχεδιασμού Σχεδίων Ασφάλειας Νερού και για την αξιολόγηση κινδύνων και εκτίμηση της επικινδυνότητας χρησιμοποίησε την ημι-ποσοτική μέθοδο κατά Deere et al 2009 η οποία έχει σαν βάση της την παραγωγή ενός γινομένου πιθανότητας εμφάνισης κινδύνου επί τη σοβαρότητα της εμφάνισής του. Επικεντρώθηκε στο πολύ σημαντικό κομμάτι που αφορά την εκτίμηση του συστήματος, έχοντας την πολύτιμη βοήθεια της διεπιστημονικής ομάδας ασφαλούς λειτουργίας της ΕΕΝ Αποσελέμη. Η εκτίμηση του συστήματος, περιέλαβε την καταγραφή και περιγραφή του συστήματος και την δημιουργία διαγράμματος ροής, την εκτίμηση κινδύνων και κατάταξη αυτών κατά προτεραιότητα επικινδυνότητας (χαμηλής επίπτωσης με σκορ <6, μεσαίας επίπτωσης με σκορ από 6-9, υψηλής επίπτωσης με σκορ από 10-15, πολύ υψηλής επίπτωσης με σκορ >15) και τέλος την αναγνώριση μέτρων ελέγχου με τα οποία η επικινδυνότητα μπορεί να μειωθεί.
Αποτελέσματα: η Εγκατάσταση Επεξεργασίας νερού (ΕΕΝ) Αποσελέμη βρίσκεται στα Αγριανά Χερσονήσου Κρήτης και είναι μια σύγχρονη μονάδα επεξεργασίας επιφανειακού νερού, κατηγορίας Α2, με φυσικοχημικές διεργασίες. Επεξεργάζεται το νερό του ταμιευτήρα του φράγματος Αποσελέμη, στην περιοχή των Ποταμιών Κρήτης ο οποίος δέχεται τα ύδατα από 2 λεκάνες απορροής. Εκείνη του χειμάρρου Αποσελέμη καθώς και αυτή του Οροπεδίου Λασιθίου. Από το 2019 δέχεται και τα πλημμυρικά ύδατα του Οροπεδίου Λασιθίου μέσω αγωγού εντός σήραγγας. Η ΕΕΝ χρησιμοποιεί 4 βασικές διεργασίες, αυτές της Οζόνωσης, Κροκκιδοκαθίζησης με τη χρήση ανιονικού πολυηλεκτρολύτη και Θειικού Αργιλίου ή Χλωριούχου πολυαργιλίου, Διύλισης με φίλτρα άμμου, Χλωρίωσης με αέριο χλώριο ή/ και Υποχλωριώδες Νάτριο παραγόμενο στη μονάδα ηλεκτρόλυσης, καθώς και 2 δευτερεύουσες, αυτές της πάχυνσης και αφυδάτωσης της ιλύος από τις δεξαμενές Κροκκιδοκαθίζησης, για την επεξεργασία του νερού του ταμιευτήρα. Η ΕΕΝ διαθέτει υδραγωγείο προς Ηράκλειο καθώς και προς Άγιο Νικόλαο και υδροδοτεί με νερό ανθρώπινης κατανάλωσης έως και 300.000 μόνιμους κατοίκους και επισκέπτες. Όλο το υδροδοτικό σύστημα της ΕΕΝ από τα έργα εκτροπής υδάτων οροπεδίου Λασιθίου έως και τα τελικά σημεία του υδραγωγείου, εποπτεύεται από σύστημα εποπτείας και τηλεμετρίας SCADA. Ενώ τηρείται πλάνο δειγματοληψίας και ελέγχων στις συχνότητες καθώς και στις παραμέτρους που ορίζουν τόσο η νομοθεσία επιφανειακού νερού όσο και η νομοθεσία νερού ανθρώπινης κατανάλωσης με ικανοποιητικά αποτελέσματα στο σύνολό τους, βρέθηκε ότι δεν γίνονται έλεγχοι σε Κρυπτοσπορίδιο & Giardia Lamblia παρόλο που επεξεργάζεται επιφανειακό νερό με κίνδυνο επιμόλυνσής του από τα είδη αυτά. Επίσης, δεν γίνονται έλεγχοι για Legionella spp που υπάρχει κίνδυνος να ανιχνευθεί λόγω επιφανειακού ύδατος και να αποικήσει στα δίκτυα διανομής νερού ή σε μέρη των διεργασιών. Πολύ σημαντικό είναι να προστεθεί και η έλλειψη ελέγχων βρωμιούχων στο εισερχόμενο νερό που καθιστά κίνδυνο και προϋπόθεση για πιθανότερο σχηματισμό βρωμικών σε περίπτωση υπερδοσολογίας υπολειμματικού όζοντος. Τέλος, ο ορισμός αυστηρών ζωνών προστασίας του ταμιευτήρα απουσιάζει. Αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ασφάλεια το ταμιευτήρα και την ποιότητα του επιφανειακού νερού. Αφού σχεδιάστηκε το διάγραμμα ροής του υδροδοτικού συστήματος και επισημάνθηκαν τα κρίσιμα σημεία ελέγχου του, αξιολογήθηκαν και εκτιμήθηκαν οι κίνδυνοι. Συνολικά εντοπίστηκαν και χαρακτηρίστηκαν 46 κίνδυνοι χαμηλής επίπτωσης, 21 κίνδυνοι μεσαίας και 49 κίνδυνοι υψηλής επίπτωσης σε όλο το σύστημα, με τον κρίσιμο σημείο του ταμιευτήρα και της ΕΕΝ να εμφανίζουν τους περισσότερους. Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι που εντοπίστηκαν, έχουν να κάνουν με επιμολύνσεις ή ρυπάνσεις του επιφανειακού νερού, με λειτουργικές παραμέτρους όπως δοσομέτρηση χημικών επεξεργασίας ή ορθή λειτουργία οργάνων καθώς και με την κατάσταση των αγωγών διανομής του νερού. Δεν χαρακτηρίστηκε κανένας κίνδυνος πολύ υψηλής επίπτωσης. Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης περαιτέρω μείωσης και για το λόγο αυτό συντάχθηκαν πίνακες με προτάσεις μέτρων και διορθωτικών ενεργειών. Συμπεράσματα: Η λειτουργία της ΕΕΝ Αποσελέμη φαίνεται να έχει μειώσει αρκετά την πιθανότητα/ συχνότητα εμφάνισης κινδύνων. Από την αξιολόγησή τους δε προέκυψε κάποιος κίνδυνος με πολύ υψηλή επίπτωση.
Η μελέτη αυτή επιβεβαίωσε την αναγκαιότητα για εκπόνηση και εφαρμογή Σ.Α.Ν. αφού παρέχει τη δυνατότητα ολοκληρωμένης διαχειριστικής προσέγγισης και λεπτομερούς σχεδίου ανάλυσης ρίσκου σε όλα τα στάδια διαχείρισης νερού και θα συμβάλει κατά το μέγιστο προς την κατεύθυνση αυτή.
|
Αναζήτηση
