Περίληψη |
Οι μεγάλες επιδημίες στην ιστορία της ανθρωπότητας καλούν τον ιατρικό κόσμο να ανταποκριθεί. Η πρώτη αντίδραση της ιατρικής κοινότητας σε νοσήματα που λαμβάνουν επιδημικές διαστάσεις, οι προκλήσεις και τα βήματα που επιλέγονται, άμεσα επηρεάζουν την εξέλιξη του νοσήματος. Η επιδημία πανώλους κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα στην Ευρώπη και η επιδημία του HIV έξι αιώνες αργότερα, τον 20ο αιώνα, αποτελούν δύο παραδείγματα μεγάλων επιδημιών που προκάλεσαν την ιατρική κοινότητα. Πώς ανταποκρίθηκαν οι ιατροί κατά το Μεσαίωνα και πώς στα τέλη του 20ου αιώνα; Μπορεί η απόκριση τους να έχει ομοιότητες παρά τη μεγάλη χρονική τους απόσταση και τα διαφορετικά χαρακτηριστικά καθεαυτών των νοσημάτων, των τεχνολογικών μέσων, των κοινωνικών συνθηκών της εκάστοτε εποχής; Η παρούσα μελέτη ερευνά την πρώτη αυτή απόκριση του ιατρικού κόσμου στις δύο αυτές επιδημίες σε επίπεδο κλινικό-ερευνητικό, ηθικό, ιδεολογικό και πρακτικό. Σκοπό έχει να περιγράψει και να αναλύσει τον τρόπο με τον οποίο οι ιατροί αντέδρασαν μπροστά στην εμφάνιση ενός νέου κάθε φορά, αναδυόμενου νοσήματος που έλαβε επιδημικές διαστάσεις σε δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές στην ιστορία της Ιατρικής. Διερευνώνται τυχόν ομοιότητες και διαφορές στην αντίδραση αυτή. Έγινε επισκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας και αναζητήθηκαν σχετικά επιστημονικά άρθρα, βιβλία και άλλες πηγές: καταγεγραμμένες μαρτυρίες, δοκίμια, συνεντεύξεις, συστάσεις και δημοσιεύσεις διεθνών και εθνικών ιατρικών οργανισμών και οργανώσεων. Η αναζήτηση έγινε σε αγγλική και ελληνική γλώσσα, σε κείμενα κυρίως ιατρικά, αλλά και άλλων επιστημονικών πεδίων: Ιστορίας, Νομικής, Κοινωνιολογίας, Βιοηθικής και Ανθρωπολογίας. Μέσα από μία αρχική περιγραφή των συνθηκών εμφάνισης των νοσημάτων και των στοιχείων που σε κάθε εποχή χαρακτήριζαν τον ιατρικό κόσμο, αποδίδεται το πώς οργανώθηκε η ιατρική απάντηση, ποια υπήρξαν τα χαρακτηριστικά της, οι αδυναμίες και τα ισχυρά σημεία κάθε φορά. Προκύπτουν σημαντικές διαφορές εξαιτίας των διαφορετικών τεχνολογικών και επιστημονικών μέσων και της ιατρικής πρακτικής στις δύο αυτές χρονικές περιόδους. Φαίνεται όμως ότι η αντίδραση απέναντι στην εμφάνιση του HIV, παρότι καλά οργανωμένη και απόλυτα επιστημονική, εμφανίζει κάποια στοιχεία ομοιότητας με τη μεσαιωνική αντίδραση του ιατρικού κόσμου στην πανώλη, κυρίως σε επίπεδο προκατάληψης και φόβου. Η κοινωνία και οι αντιλήψεις φαίνεται να επηρέασαν και να διαμόρφωσαν σε κάποιο βαθμό την ιατρική απόκριση. Η ανάλυση της στάσης των ιατρών σε επιδημίες του παρελθόντος, προσφέρει παραδείγματα προς μίμηση και αποφυγή. Υπήρξαν προβλήματα, όχι πάντα αμιγώς ιατρικά, που η αποτύπωσή τους σίγουρα βοηθά στο σχεδιασμό μίας καλύτερης απόκρισης σε κάθε ενδεχόμενο κίνδυνο νεοεμφανιζόμενου νοσήματος. Δίδεται έτσι η ευκαιρία στον καθένα από μας να αξιολογήσει ένα θέμα που μπορεί ανά πάσα στιγμή να γίνει επίκαιρο.
|