| Περίληψη |
Εισαγωγή
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, 663 εκατομμύρια άνθρωποι παραμένουν χωρίς πρόσβαση σε ελεγχόμενες και προστατευμένες πηγές παροχής πόσιμου νερού. Ακόμα περισσότεροι, δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό, με τουλάχιστον 1,8 δισεκατομμύρια ανθρώπους να χρησιμοποιούν πηγές ύδατος με κοπρανώδη μόλυνση. Για το λόγο αυτό ο Π.Ο.Υ., ήδη από το 2004, συστήνει την εφαρμογή σχεδίων ασφάλειας νερού (WSPs), ως το καταλληλότερο μέσο για να μειωθεί η μόλυνση του πόσιμου νερού καθώς και οι κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία από τα υδατογενή νοσήματα.
Στόχοι της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν: α) η υγειονομική διερεύνηση των δικτύων ύδρευσης σε μεγάλα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια της Κρήτης, β) ο έλεγχος της μικροβιολογικής ποιότητας του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης σε αυτά και γ) αφενός η αξιολόγηση των σχεδίων ασφάλειας (WSPs) σε μεγάλα ξενοδοχεία της Περιφέρειας Κρήτης και αφετέρου η διερεύνηση της δυνατότητας σχεδιασμού και εφαρμογής σχεδίων ασφάλειας νερού σε μεγάλα Δημόσια Νοσοκομεία της Κρήτης.
Μεθοδολογία
Επιλέχθηκαν 94 Ξενοδοχειακές μονάδες της Κρήτης στις οποίες είχε καταγραφεί έστω και ένα κρούσμα της νόσου των λεγεωνάριων σε ταξιδιώτες (TALD), μέσω του Ευρωπαϊκού Δικτύου Επιτήρησης για την Νόσο των Λεγεωναρίων (ELDSNet). Από αυτές, οι 63 εφάρμοζαν προληπτικά μέτρα διαχείρισης της ποιότητας του νερού στο πλαίσιο εφαρμογής συστημάτων διασφάλισης ποιότητας (ISO 9000 & ISO 14000) και 31 που δεν εφάρμοζαν κανένα προληπτικό πρόγραμμα. Με τη χρήση ειδικού δελτίου καταγραφής και ειδικού δελτίου ελέγχου, εκτιμήθηκε το σύστημα υδροδότησης των κτιρίων. Συνολικά μελετήθηκαν 132 ξενοδοχεία σε όλη την Κρήτη, από τα οποία ελήφθησαν 3.311 περιβαλλοντικά δείγματα.
Στο πλαίσιο της εκτίμησης του συστήματος υδροδότησης των Νοσοκομείων της Κρήτης καθώς και της διερεύνησης δυνατότητας σχεδιασμού σε αυτά σχεδίων ασφάλειας νερού, επιθεωρήθηκαν συνολικά 8 νοσηλευτικά ιδρύματα. Από τα νοσοκομεία αυτά ελήφθησαν 168 δείγματα νερού για μικροβιολογική ανάλυση από διάφορες κλινικές και σημεία. Επίσης ελήφθησαν 469 δείγματα νερού για τον έλεγχο του βαθμού αποικισμού σε αυτά από Legionella spp. Τέλος, όλα τα αποτελέσματα από τα δείγματα των ξενοδοχείων και νοσοκομείων που ελέγχθηκαν, με τη χρήση ενός μοναδικού κωδικού, συνδέθηκαν και αναλύθηκαν τόσο με μονοπαραγοντική όσο και με πολυπαραγοντική ανάλυση για την αναζήτηση παραγόντων κινδύνου.
Αποτελέσματα
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μικροβιολογικών αναλύσεων 3.311 δειγμάτων που ελήφθησαν από τα 132 ξενοδοχεία, τα 685 (20,69%), που προέρχονταν από 83 (62,89%) ξενοδοχεία ήταν θετικά (≥ 50 cfu/L) για Legionella spp. (L. pneumophilla serogroups 1-10, 12-14 and non-pneumophilla species (L. anisa, L. erythra, L. tusconensis, L. taurinensis, L. birminghamensis, L. rubrilucens, L. londiniesis, L. oakridgensis, L. santicrusis, L. brunensis, L. maceacherii). Ο αποικισμός των δικτύων ύδρευσης των Ξενοδοχειακών μονάδων που μελετήθηκαν, παρουσίασε στατιστικά σημαντική συσχέτιση (p value <0,0001) με τους εξής παράγοντες κινδύνου (RR>1): η μη εφαρμογή σχεδίων ασφάλειας νερού, υπολειμματικό χλώριο σε συγκέντρωση μικρότερη των 0,2 mg/L, η κατάταξη σε αστέρια των ξενοδοχείων μικρότερη των 4*, την παλαιότητα των κτιρίων και των δικτύων ύδρευσης κλπ. Από 168 δείγματα νερού που ελήφθησαν από τα νοσοκομεία για μικροβιολογική ανάλυση, ανιχνεύθηκε Escherichia coli μόνο σε ένα 1 (0,60%) δείγμα νερού νοσοκομείου σε χαμηλή όμως συγκέντρωση 1 cfu/100 mL. Εντερόκοκκοι ανιχνεύθηκαν σε 3 δείγματα (1,79%) από 3 Νοσοκομεία σε χαμηλές όμως συγκεντρώσεις και συγκεκριμένα 1 cfu/100 mL (2 δείγματα) και 7 cfu/100 mL. P. aeruginosa ανιχνεύθηκε σε 6 (3,57%) δείγματα από τρία Νοσοκομεία σε πληθυσμούς από 1cfu/250 mL έως 650 cfu /250 mL (median= 160, Std Dev =214,94) Κοινά αερόβια μικρόβια στους 37ᵒC/48h ανιχνεύθηκαν σε 39 (23,21%) δείγματα από 6 νοσοκομεία σε συγκεντρώσεις από 1 έως 95 cfu/mL, ενώ ανιχνεύθηκαν ολικά κολοβακτηριοειδή σε 15 (8,93%) δείγματα από 4 νοσοκομεία σε χαμηλές συγκεντρώσεις από 1 cfu/100 mL έως 21 cfu/100 mL. Στη μελέτη μας διαπιστώθηκε ότι τα δίκτυα νερού των νοσοκομείων που μελετήθηκαν ήταν όλα αποικισμένα από Legionella spp. όπου τα 237/469 (50,5%) των δειγμάτων βρέθηκαν θετικά (≥50 CFU/L).
Συμπεράσματα
Από την παρούσα μελέτη διαπιστώθηκε ότι τα περισσότερα δίκτυα διανομής νερού ξενοδοχείων και νοσηλευτικών ιδρυμάτων που μελετήθηκαν, βρέθηκαν αποικισμένα από Legionella spp. αποτελώντας εν δυνάμει κίνδυνο τόσο για τους πελάτες, τους ασθενείς και τους επισκέπτες, όσο και για τους εργαζόμενους σε αυτά. Διαπιστώθηκε επίσης η συμβολή παραγόντων που έχουν σχέση με την κατασκευή, συντήρηση, διαχείριση και απολύμανση των δικτύων ύδρευσης καθώς και η απαίτηση για την εφαρμογή Water Safety Plans στα δίκτυα ύδρευσης ξενοδοχειακών μονάδων και νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Η χημική αντιμετώπιση και η παρακολούθηση της ποιότητας του πόσιμου νερού συμπεριλαμβανομένης της απολύμανσης με χλώριο, η ρύθμιση του pΗ, και ο έλεγχος της θερμοκρασίας του νερού στα συστήματα ζεστού νερού συνιστώνται ως μέτρα ελέγχου στα σχέδια ασφάλειας νερού σε συνδυασμό με άλλες παραμέτρους. Τα παλαιότερης χρονολογίας κατασκευής ξενοδοχεία και νοσοκομεία είναι υψηλότερου κινδύνου σε σχέση με τα υπόλοιπα.
Η παρουσία του βακτηριδίου Legionella spp. στα δίκτυα διανομής νερού τόσο των ξενοδοχείων όσο και των νοσοκομείων, αποτελεί έναν από τους πιο σοβαρούς μικροβιολογικούς κινδύνους που πρέπει ένα σχέδιο ασφάλειας νερού να αντιμετωπίσει. Η μείωση επομένως του εν λόγω κινδύνου είναι ένα πολύπλευρο θέμα που απαιτεί τόσο την ανάπτυξη ενός WSP όσο και την ορθή εφαρμογή του. Επίσης διαπιστώθηκε ότι τα νερά αναψυχής, τα θεάματα νερού και τα νερά ποτίσματος κήπων, δύνανται να αποτελούν σημεία αποικισμένα από είδη Legionella και δεν πρέπει να αγνοούνται κατά τη διάρκεια επιθεωρήσεων σε ξενοδοχεία καθώς και κατά τον σχεδιασμό σχεδίων ασφάλειας νερού σε αυτά. Η αξιολόγηση του κινδύνου, η περιβαλλοντική παρακολούθηση και η απολύμανση των υδάτινων συστημάτων αποτελούν τα βασικά στοιχεία για την πρόληψη του κινδύνου από παθογόνους μικροοργανισμος
|
Αναζήτηση
