| Περίληψη |
Εισαγωγή: Υπάρχουν δεδομένα στην πρόσφατη βιβλιογραφία ότι οι τάσεις των δεικτών επίπτωσης του καρκίνου του παχέος εντέρου (ΚΠΕ) έχουν αλλάξει σημαντικά με τα χρόνια. Η συχνότητα εμφάνισής του τείνει να αυξάνεται γρήγορα σε άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών σε σύγκριση με ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας (δηλαδή άνω των 50 ετών). Ωστόσο, τέτοια δεδομένα από πολλές ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να λείπουν και η παρούσα μελέτη είχε στόχο να καλύψει αυτό το κενό στη βιβλιογραφία και στα ελληνικά δεδομένα.
Σκοπός: Στόχος της παρούσας εργασίας ήταν να εκτιμήσει τη συχνότητα εμφάνισης του ΚΠΕ στην Κρήτη τις τελευταίες τρεις δεκαετίες (1992-2021),συγκρίνοντας τη συχνότητα των δύο ηλικιακών ομάδων (κάτω και άνω των 50 ετών). Ανάμεσα στους στόχους της μελέτης ήταν η διερεύνηση των κύριων προσδιοριστών εμφάνισης του ΚΠΕ σε νεαρούς ενήλικες έναντι των μεγαλύτερων και ο έλεγχος των διαχρονικών διαφορών τους. Ένας ακόμη στόχος ένας δευτερεύων στόχος ήταν να διερευνηθούν οι παραλλαγές μεταξύ νεότερων και μεγαλύτερων ενηλίκων όσον αφορά το στάδιο κατά τη διάγνωση, τον τύπο θεραπείας-παρέμβασης και την πορεία της νόσου (δηλαδή πολλαπλές μεταστάσεις, επιβίωση).
Μεθοδολογία: Χρησιμοποιήθηκε η βάση δεδομένων του Κέντρου Καταγραφής Καρκίνου Κρήτης για τη την εκτίμηση της συχνότητας του καρκίνου του π. εντέρου (ICD-10: C18), της ορθοσιγμοειδούς συμβολής και του ορθού (ICD-10: C19-20) για τρεις δεκαετίες (περίοδος 1992-2021). Ο αριθμός αυτών των περιπτώσεων για την περίοδο 1992-2021 ήταν 3.857 (n = 2895 κόλον και n = 962 ορθό). Διαμορφώθηκαν οι σταθμισμένοι κατά ηλικία δείκτες επίπτωσης του καρκίνου του παχέος εντέρου (ASIR/100.000/έτος) και δείκτες επίπτωσης ανάλογα με την ηλικία (ASpIR/100.000/έτος). Η ετήσια ποσοστιαία μεταβολή των δεικτών αυτών (APC%) υπολογίστηκε ανά έτος, ενώ επιχειρήθηκε η πρόβλεψη των αναμενόμενων αλλαγών χρησιμοποιώντας ένα Μπεϋζιανό μοντέλο. Πραγματοποιήθηκε δοκιμή Mann-Whitney και Kruskal Wallis, καθώς και δυαδική λογιστική παλινδρόμηση. Το Net-Survival (%) υπολογίσθηκε μέσω της ανάλυσης επιβίωσης και των καμπυλών Kaplan-Meier. Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε στο Stata, ενώ όλα τα τεστ έγιναν σε επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας α= 0,05 και ήταν δύο ουρών
Αποτελέσματα: Ο δείκτης ASIR του παχέος εντέρου αυξήθηκε σημαντικά από το 1992 έως το 2021 με στατιστικά σημαντική ετήσια ποσοστιαία μεταβολή 1,5 (95% CI, 1,3-1,7). Ομοίως, ο δείκτης ASIR ο σχετικός με τον καρκίνο του ορθού παρουσίασε χαμηλότερη ετήσια ποσοστιαία αύξηση (APC, 0,9%, CI 95%, 0,0-1,6). Οι άνδρες παρουσίασαν μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης σε σύγκριση με τις γυναίκες (55,5% και 44,5%, αντίστοιχα). Ωστόσο, οι γυναίκες είχαν σημαντικά υψηλότερες αυξητικές τάσεις (APC, 1,8% ; 95%CI, 1,4-2,2). Ο μέσος δείκτης ASpIR ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου <50 ετών ήταν 7,2/100.000/έτος (95% CI 5,1-9,7), ενώ για ασθενείς > 50 ετών ήταν 149/100.000/έτος (95% CI 146,2-153,4). Ο δείκτης ASpIR φαίνεται να αρχίζει να μειώνεται ελαφρά μετά την ηλικία των 85-89 ετών. Στατιστικά σημαντική APC (%) παρατηρήθηκε στις περισσότερες ηλικιακές ομάδες (p<0,05). Ειδικότερα, ο δείκτης ASpIR παρουσίασε αύξηση 29,6% από το 2001 έως το 2011 στην ηλικιακή ομάδα 20-34 ετών και αναμένεται περαιτέρω αύξηση από το 2022-2030 (προβλεπόμενη αλλαγή, 42,8%). Παρόμοιες τάσεις παρατηρήθηκαν στην ηλικιακή ομάδα 35-49 ετών από το 2001 έως το 2011. Οι τάσεις του ορθού ήταν σύμφωνες με τις τάσεις του παχέος εντέρου. Εστιάζοντας στους παράγοντες κινδύνου για τους νεότερους ενήλικες, παρατηρήθηκαν διάφορες παραλλαγές μεταξύ των τριών χρονικών περιόδων. Ο Δείκτης Μάζας Σώματπος παρουσίασε σημαντικά αυξανόμενο RR με τα χρόνια, (1992-2000, 2001-2011 και 2012-2021: RR; 1,2, 1,8, 2,5 αντίστοιχα, p =0,04). Ο Δείκτης Επιφάνειας Σώματος παρουσίασε παρόμοιες τάσεις με P-value για αλληλεπίδραση<0,001. Τα πακέτο-έτη αναφορικά με το κάπνισμα (p= 0,01), η κατανάλωση αλκοόλ (0,02) και το επάγγελμα των αγροτών (0,04) παρουσίασαν σημαντικά αυξητικές τάσεις από το 2012-2021. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι η πενταετής καθαρή επιβίωση άλλαξε σημαντικά μεταξύ των δύο ηλικιακών ομάδων μεταξύ των τριών δεκαετιών (p=0,03). Ιδιαίτερα, οι νεότεροι ενήλικες τείνουν να παρουσιάζουν χαμηλότερη επιβίωση καθώς περνούν τα χρόνια, ενώ οι ηλικιωμένοι έχουν αυξητικές τάσεις επιβίωσης. Επιπλέον, οι νεότεροι ενήλικες παρουσίασαν υψηλότερα ποσοστά διάγνωσης σε μεταγενέστερο στάδιο (III & IV) από το 2001 έως το 2021, σε αντίθεση με τους μεγαλύτερους ενήλικες (p=0,03). Ομοίως, η χημειοθεραπεία τείνει να είναι πιο συχνή σε νεότερους ενήλικες τις τελευταίες δύο δεκαετίες σε σύγκριση με το 1992-2000 (p=0,04).
Συμπεράσματα: Επιβεβαιώσαμε μια αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου σε νεαρούς ενήλικες <50 ετών σε έναν ευρωπαϊκό πληθυσμό με χαμηλή επίπτωση καρκίνου στο παρελθόν και μια ανησυχητική πρόβλεψη για το εγγύς μέλλον. Αρκετοί παράγοντες κινδύνου βρέθηκαν να επιδεινώνονται σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα, καθώς περνούν τα χρόνια. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την πλήρη κατανόηση των υποκείμενων παραγόντων που προκαλούν αυτές τις τάσεις, οι οποίες υποδεικνύουν ξεκάθαρα την ανάγκη ενδυνάμωσης των προσπαθειών για την κλινική έρευνα, την αύξηση της ευαισθητοποίησης των ασθενών και των ιατρών σχετικά με τα μοναδικά χαρακτηριστικά της πρώιμης έναρξης καρκίνου του παχέος εντέρου. Τέλος, η έναρξη του προσυμπτωματικού ελέγχου σε μικρότερη ηλικία μπορεί να είναι απαραίτητη
|
Αναζήτηση
