| Περίληψη |
Η βιοπαρακολούθηση της έκθεσης του ανθρώπου σε έμμονους οργανικούς
ρύπους (POP) είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της δημόσιας υγείας
και την αξιολόγηση της εκτίμησης κινδύνου. Οι ανθρώπινες τρίχες αποτελούν
κατάλληλα δείγματα και σημαντικά μέσα για την παρακολούθηση και την
αξιολόγηση της έκθεσης του ανθρώπινου οργανισμού σε φαρμακευτικές και
άλλες χημικές ουσίες. Η ιδέα της χρησιμοποίησης της ανθρώπινης τρίχας ως
δείκτη για την αξιολόγηση της έκθεσης του ανθρώπου σε έμμονους
οργανικούς ρύπους (POP) έχει προωθηθεί ιδιαίτερα τις τελευταίες δύο
δεκαετίες. Ένας από τους λόγους για την καθυστερημένη χρήση των
συγκεκριμένων βιολογικών δειγμάτων για τη βιοπαρακολούθηση
περιβαλλοντικών ρύπων είναι τα χαμηλά όρια ανίχνευσης που πρέπει να
επιτευχθούν στις μεθοδολογίες που εφαρμόζονται για την ανάλυση τους.
Τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs) και το 1,1-τριχλωρο-2,2-δις(4-
χλωροφαινυλο) αιθάνιο (DDT) και οι μεταβολίτες του είναι μερικοί από τους
πιο γνωστά απαντώμενους έμμονους οργανικούς ρύπους. Είναι ιδιαίτερα
ανθεκτικές ενώσεις σε βιολογική και χημική αποικοδόμηση και έχουν μεγάλο
χρόνο ημίσειας ζωής στο περιβάλλον. Και οι δύο κατηγορίες ενώσεων (DDTs
και PCB) βιο-μεγεθύνονται κατά μήκος της διατροφικής αλυσίδας και
συσσωρεύονται, στον άνθρωπο και στους ζωικούς ιστούς. Η βιολογική
παρακολούθηση DDTs και PCBs για την εκτίμηση της έκθεσης του ανθρώπου
απαιτεί πολύπλοκη προετοιμασία του δείγματος και αναλυτικές διαδικασίες με
τη χρήση ευαίσθητων οργανολογικών εξοπλισμών για την επίτευξη των
επιθυμητών ορίων ανίχνευσης και ποσοτικοποίησης καθώς και για την
επίτευξη της απαραίτητης εκλεκτικότητας.
Ο σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να προσδιορίσει τα PCBs και DDTs σε
δείγματα τριχών μετά από την ανάπτυξη νέων μεθόδων που θα εμφανίζουν
ικανοποιητική ορθότητα και πιστότητα. Τα PCBs και DDTs προσδιορίσθηκαν
σε δείγματα ανθρώπινης τρίχας, από κατοίκους αστικών και αγροτικών
περιοχών της Ελλάδας, με την τεχνική της αεριοχρωματογραφία με ανιχνευτή
φασματομετρίας μαζών (GC-MS) και την τεχνική της αεριοχρωματογραφίας
διπλής εστίασης με ανιχνευτή φασματομετρίας μαζών υψηλής διακρισιμότητας
(GC-DFHRMS) μετά από χρήση κατάλληλων τεχνικών εκχύλισης, όπως
6
στερεή-υγρή εκχύλιση και της μικροεκχύλισης στερεάς φάσης υπερκείμενου
χώρου (HS-SPME).
Πιο συγκεκριμένα, τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs) εκτιμήθηκαν σε
δείγματα ανθρώπινης τρίχας, που προέρχονταν από δύο κύριες γεωργικές
περιοχές της Ελλάδας. Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε με τις τεχνικές της (α)
αεριοχρωματογραφίας με ανιχνευτή φασματομετρίας μάζας (GC-MS) και (β)
αεριοχρωματογραφίας διπλής εστίασης υψηλής διακρισιμότητας με ανιχνευτή
φασματομετρίας μαζών (GC-DFHRMS). Η κύρια αναλυτική διαδικασία
περιλαμβάνει την απολύμανση των δειγμάτων τρίχας, την εκχύλιση και τον
καθαρισμό των δειγμάτων από διάφορες προσμείξεις. Οι ανακτήσεις των
PCBs κυμαίνονταν από 71,2% έως 101,6%, με τις τιμές της πιστότητας,
εκφρασμένες σαν % σχετική τυπική απόκλιση να είναι μικρότερες από το 25%
για όλους τους υπό προσδιορισμό αναλύτες. Διαφορές στις συχνότητες
ανίχνευσης και τις μέσες τιμές των PCB εντοπίστηκαν μεταξύ των
εξεταζόμενων περιοχών και μεταξύ των αναλυτικών τεχνικών που
εφαρμόστηκαν. Όλα τα δείγματα που εξετάστηκαν από την περιοχή της
Πελοποννήσου βρέθηκαν θετικά για κάθε προσδιοριζόμενο PCB, ενώ το
ποσοστό του συνόλου των θετικών δειγμάτων κυμάνθηκε από 86,1% (για τα
PCB 138) έως 94,4% (για τα PCB 28 και 153) με χρήση της τεχνικής GCDFHRMS.
Τα δείγματα των τριχών από την Κρήτη ήταν λιγότερο επιβαρυμένα
(άθροισμα πολυχλωριωμένων διφαινυλίων = 0,61 και 1,47 pg/mg) σε
αντίθεση με τα δείγματα της Πελοποννήσου (άθροισμα πολυχλωριωμένων
διφαινυλίων = 24,68 και 38,74 pg/mg) όπως προσδιορίστηκαν τόσο με GCDFHRMS
όσο και με GC-MS. Τα PCBs με υψηλό βαθμό χλωρίωσης έδωσαν
χαμηλότερες τιμές συγκέντρωσης σε σύγκριση με τα αντίστοιχα PCBs με
χαμηλό βαθμό χλωρίωσης και στους δύο πληθυσμούς. Επίσης, δεν
παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών. Η τεχνική
GC-DFHRMS παρείχε υψηλότερο ποσοστό θετικών δειγμάτων και χαμηλές
διάμεσες τιμές για PCBs, λόγω της υψηλότερης ευαισθησίας και τις μικρότερες
παρεμποδίσεις από ισοβαρικά ιόντα σε σύγκριση με την τεχνική GC-MS και,
ως εκ τούτου θεωρείται ως ένα ισχυρό εργαλείο για τέτοιες εκτιμήσεις σε
δείγματα τριχών.
Επιπλέον, με την παρούσα εργασία επιτεύχθηκε να αναπτυχθεί μια ταχεία και
οικονομική μέθοδος που χρησιμοποιεί την τεχνική της μικροεκχύλισης στερεάς
7
φάσης υπερκείμενου χώρου (HSSPME) για την εκχύλιση και τον ταυτόχρονο
προσδιορισμό των PCBs-DDTs από τα δείγματα τρίχας, καθώς και για την
βιοπαρακολούθηση τους. Συνολικά 72 δείγματα τριχών της κεφαλής
συλλέχθηκαν από παιδιά που ζουν σε αστικές και αγροτικές περιοχές του
νησιού της Κρήτης. Διακόσια χιλιοστόγραμμα δείγματος τρίχας χωνεύθηκαν
υπό αλκαλικές συνθήκες και θερμάνθηκαν για 30 λεπτά στους 90 ° C, ενώ μία
ίνα 65 μm τύπου PDMS / DVB εκτέθηκε εντός του υπερκείμενου χώρου του
φιαλιδίου. Τα αναλυτικά χαρακτηριστικά της μεθόδου (χρόνος επώασης,
ταχύτητα ανάδευσης, ανάκτηση, πιστότητα, επίδραση της μήτρας,
γραμμικότητα και εκλεκτικότητα) εξετάστηκαν. Οι ανακτήσεις για τα DDTs σε
εμβολιασμένα δείγματα τριχών υπολογίστηκαν από 42,3% για το opDDD σε
87,1% για το opDDE, ενώ οι ανακτήσεις των ομοειδών PCB κυμάνθηκαν από
52,6% για το PCB138 έως 96,6% για το PCB28. Η μέθοδος αυτή
εφαρμόστηκε για την ανάλυση δειγμάτων τρίχας. Παρατηρήθηκαν σημαντικές
διαφορές (ρ = 0,001), της συνολικής περιεκτικότητας σε DDTs (sumDDTs),
καθώς και των συχνοτήτων ανίχνευσης θετικών δειγμάτων (p = 0,020) μεταξύ
των περιοχών που εξετάστηκαν. Επιπλέον, σημαντικές διαφορές στις
συγκεντρώσεις των ομοειδών PCB παρατηρήθηκαν για το PCB52 (p <0,001)
και το PCB28 (p = 0,017), μεταξύ των αστικών και των αγροτικών περιοχών.
Η εφαρμογή της HSSPME για τη βιοπαρακολούθηση των DDTs και PCBs
αποδείχτηκε και εφαρμόστηκε με επιτυχία στην ανάλυση των εμβολιασμένων
και μη εμβολιασμένων δειγμάτων τρίχας. Η HSSPME βρέθηκε να είναι
σημαντικά απλούστερη και ταχύτερη διαδικασία σε σχέση με άλλες
προηγούμενες διαδικασίες επεξεργασίας βιολογικών δειγμάτων.
Ανακεφαλαιώνοντας, όλες οι μέθοδοι αποδείχθηκαν να είναι ακριβείς, αφού
όλες οι ανακτήσεις που ελήφθησαν ήταν υψηλότερες από 42% και οι
%σχετικές τυπικές αποκλίσεις μικρότερες από 25%. Από τη συγκεκριμένη
μελέτη αποδείχτηκε ότι η τεχνική GC-DFHRMS εμφανίζει υψηλότερη
ευαισθησία και λιγότερες παρεμποδίσεις σε σχέση με την τεχνική GC-MS και,
ως εκ τούτου θεωρείται ως ένα ισχυρό εργαλείο για τέτοιες εκτιμήσεις σε
δείγματα τριχών. Επιπλέον, η τεχνική εκχύλισης HSSPME αποδείχτηκε να
είναι σημαντικά απλούστερη και ταχύτερη διαδικασία από τις υπόλοιπες
μεθόδους προκατεργασίας βιολογικών δειγμάτων. Τέλος, όλα τα δείγματα
τρίχας που εξετάστηκαν από την Πελοπόννησο βρέθηκαν θετικά για κάθε
προσδιοριζόμενο PCB, ενώ τα δείγματα από την Κρήτη εμφάνισαν μικρότερες
8
περιεκτικότητες. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ γυναικών
και ανδρών.
|
Αναζήτηση
