Περίληψη |
Yπόβαθρο
Ενώ η δυσλειτουργία της νευροαγγειακής μονάδας του εγκεφάλου μπορεί να παίζει σημαντικό ρόλο στην παθοφυσιολογία της ήπιας κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης (ηΚΕΚ), οι περισσότερες προηγούμενες νευροαπεικονιστικές μελέτες εξέτασαν τη λειτουργική συνδεσιμότητα και την εγκεφαλική αιμάτωση ξεχωριστά. Ωστόσο, αυτές οι δύο διαδικασίες είναι αλληλένδετες , ενώ διαταραχή στην μεταξύ τους σύζευξη (coupling) έχει σημειωθεί σε άλλες νόσους του Κεντρικού Νευρικού συστήματος, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ.
Σκοπός
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη των μεταβολών στις αιμοδυναμικές παραμέτρους, τη λειτουργική συνδεσιμότητα και τη νευροαγγειακή σύζευξη σε ασθενείς με χρόνια ηΚΕΚ, και η συσχέτιση των μεταβολών αυτών με δείκτες ψυχικής υγείας και γνωστικών ικανοτήτων.
Μέθοδοι
Πραγματοποιήθηκε λειτουργική μαγνητική τομογραφία σε κατάσταση ηρεμίας (rs-fMRI) και νευροψυχολογική αξιολόγηση 37 ασθενών με χρόνια ηΚΕΚ. Η εσωτερική αντίθεση συνδεσιμότητας (Intrinsic Connectivity contrast-ICC) και η ανάλυση χρονικής μετατόπισης (Time Shift Analysis-TSA) των δεδομένων rs-fMRI επέτρεψαν την αξιολόγηση του βαθμού τοπικών αιμοδυναμικών μεταβολών, διαταραχών λειτουργικής συνδεσιμότητας και νευροαγγειακής σύζευξης (ή από-σύζευξης), χωρίς τη χρήση σκιαγραφικών μέσων και χωρίς την εκ των προτέρων επιλογή των περιοχών ενδιαφέροντος. Ως μέτρο σύγκρισης χρησιμοποιήθηκαν τα νευροαπεικονιστικά δεδομένα από 39 υγιείς συμμετέχοντες με ανάλογη ηλικία και φύλο.
Αποτελέσματα
Οι δύο ομάδες δεν διέφεραν στους τοπικούς δείκτες αιμάτωσης, αν και οι ασθενείς με ηΚΕΚ εμφάνισαν ελαττωμένη συνδεσιμότητα στους ιππόκαμπους και παραιππόκαμπειες έλικες αμφοτερόπλευρα, και αυξημένη συνδεσιμότητα στις βρεγματικές περιοχές επίσης αμφοτερόπλευρα (δεξιός πρωτοταγής σωματοαισθητικός φλοιός (SI), δεξιά γωνιώδης έλικα και αριστερό άνω βρεγματικό λόβιο (SPL )). Οι διμεταβλητές συσχετίσεις έδειξαν ότι η ταχύτερη αιμάτωση στον αριστερό πρόσθιο ιππόκαμπο συσχετίστηκε με χαμηλότερα συμπτώματα κατάθλιψης (r=-0.53, p=.0006) και άγχους (r=-0.484, p=.002). Επιπλέον, η ταχύτερη αιμάτωση στο δεξιό SI συσχετίστηκε με χαμηλότερη επίδοση σε δοκιμασίες πρωτογενούς και δευτερογενούς λεκτικής μνήμης, ενώ η ταχύτερη αιμάτωση στο αριστερό SPL συσχετίστηκε με χαμηλότερη σημασιολογική λεκτική ευχέρεια (r=-0.474, p=.002). Τέλος, η λειτουργική σύζευξη (σχετικά υψηλή συνδεσιμότητα και ταχύτερη αιμάτωση) στην δεξιά πρόσθια έλικα του προσαγωγίου (ACC, περιοχή του πρόσθιου βασικού δικτύου (Default Mode network=DMN) συσχετίστηκε με χαμηλότερη επίδοση σε δοκιμασίες προσοχής και οπτικοκινητικού συντονισμού (r=-0.50, p =.001), ενώ η δυσλειτουργική σύζευξη (χαμηλή συνδεσιμότητα και καθυστερημένη αιμάτωση) της κοιλιακής μοίρας της αριστερής οπίσθιας έλικας του προσαγωγίου (PCC) και του δεξιού SPL, περιοχές του οπίσθιου DMN, συσχετίστηκε με χαμηλότερες βαθμολογίες στις δοκιμασίες της άμεσης μνήμης (r=-0.52, p=.001; r=-0.53, p=.0006, αντίστοιχα). Η μη σύζευξη (uncoupling) στην κοιλιακή μοίρα του δεξιού PCC συσχετίστηκε αρνητικά με τις βαθμολογίες γνωστικής ευελιξίας (r=-0.50, p=.001) και στην κοιλιακή μοίρα του αριστερού PCC συσχετίστηκε αρνητικά με τη σημασιολογική λεκτική ευχέρεια (r=-0.50, p=.001).
Συμπεράσματα
Από όσο γνωρίζουμε, αυτή είναι η πρώτη μελέτη που εξετάζει ταυτόχρονα τις αιμοδυναμικές μεταβολές και διαταραχές της λειτουργικής συνδεσιμότητας σε συνδυασμό με τη νευροαγγειακή (λειτουργική ή δυσλειτουργική) σύζευξη ή μη σύζευξη σε ασθενείς με χρόνια ηΚΕΚ μέσω λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας σε κατάσταση ηρεμίας και εντοπίστηκαν συσχετίσεις με συναισθηματικές και νευρογνωστικές μεταβολές
|