Your browser does not support JavaScript!

Αρχική    Αναζήτηση  

Αποτελέσματα - Λεπτομέρειες

Εντολή Αναζήτησης : Συγγραφέας="Β."  Και Συγγραφέας="Δαφέρμος"

Τρέχουσα Εγγραφή: 2 από 3

Πίσω στα Αποτελέσματα Προηγούμενη σελίδα
Επόμενη σελίδα
Προσθήκη στο καλάθι
[Προσθήκη στο καλάθι]
Κωδικός Πόρου 000377406
Τίτλος Νομική προστασία του λογισμικού, σύμφωνα με το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας
Συγγραφέας Σγουρόγλου, Αναστασία Γ
Σύμβουλος διατριβής Η.Α. Μαυρομούστακου
Μέλος κριτικής επιτροπής Β. Δαφέρμος
Μέλος κριτικής επιτροπής Α. Στεργίου
Περίληψη Η πνευματική ιδιοκτησία είναι το δίκαιο των γραμμάτων και των καλών τεχνών, με βασικό σκοπό την προστασία του έργου, που αποτελεί δημιούργημα του ανθρώπινου νου. Τα προγράμματα Η/Υ, που τις τελευταίες δεκαετίες αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των περισσότερων καθημερινών δραστηριοτήτων των ανθρώπων ανά τον κόσμο, σε διάφορους τομείς, είναι επίσης δημιουργήματα του ανθρώπινου νου, και αποτελούν, μάλιστα, αντικείμενο μεγάλου οικονομικού ενδιαφέροντος και συμφερόντων. Το νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των προγραμμάτων Η.Υ., σύμφωνα με το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας, υιοθετήθηκε με την Οδηγία 91/250/ΕΟΚ, και κατ’ εφαρμογή της, το ν. 2121/1993, περιλαμβάνουν, δε, ρητά τα προγράμματα Η/Υ στα έργα λόγου- λογοτεχνικά έργα. Η Οδηγία αποσκοπεί στην εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών των κρατών-μελών στο ζήτημα της προστασίας των προγραμμάτων Η/Υ, με τη δημιουργία ενός ενιαίου και ομοιόμορφου, νομικού πλαισίου και εν τέλει τη δημιουργία ενός ισχυρού νομοθετικού πλαισίου, αντίστοιχου με αυτό των πρωτοπόρων στη βιομηχανία της πληροφορικής, ΗΠΑ και Ιαπωνίας. Το «λογισμικό» είναι έννοια ευρύτερη σε σχέση με το πρόγραμμα Η/Υ και περιλαμβάνει το πρόγραμμα Η/Υ, το προπαρασκευαστικό υλικό, το συνοδευτικό υλικό και την περιγραφή του προγράμματος. Σχετικά με τον όρο «πρόγραμμα Η/Υ» ο νόμος, και η Οδηγία, δεν προβαίνουν σε ακριβή και αυστηρό ορισμό, δίνοντας έτσι το πλεονέκτημα της ευελιξίας και προσαρμογής του όρου αυτού στις εκάστοτε και συνεχώς εξελισσόμενες συνθήκες. Το πρόγραμμα Η/Υ, σύμφωνα με τη θεωρία, είναι το σύνολο οδηγιών ή εντολών, προορισμένο να παράγει ορισμένο αποτέλεσμα, όταν ενσωματώνεται σε ένα μέσο, που μπορεί να αναγνωσθεί από έναν Η/Υ και περιλαμβάνει τον πηγαίο κώδικα, τον μεταγλωττιστικό και τον αντικειμενικό κώδικα. Ο προγραμματιστής αποτυπώνει την έμπνευση και τη δημιουργικότητά του σε πηγαίο κώδικα, χρησιμοποιώντας γλώσσες υψηλού επιπέδου, οι οποίες, μέσω του μεταγλωττιστικού προγράμματος, μετατρέπονται σε αντικειμενικό κώδικα, που είναι ο μόνος που μπορεί να γίνει κατανοητός από τον Η/Υ, και εν τέλει να επιφέρει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Σχετικά με τη φύση του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις, εστιάζοντας, μονομερώς, είτε στην περιουσιακή του έκφανση, είτε στην ηθική του. Έτσι, κατά τη μία άποψη, το δικαίωμα της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι απόρροια του δικαιώματος της κυριότητας, ενώ κατά την δεύτερη άποψη απόρροια του δικαιώματος της προσωπικότητας. Οι απόψεις αυτές επικρίθηκαν και τελικά επικράτησε ως 6 ορθότερη η άποψη που υποστηρίζει μια ιδιόμορφη, μικτή φύση του δικαιώματος, που εκδηλώνεται υπό δύο παραμέτρους, την περιουσιακή και την ηθική, χωρίς όμως να πηγάζει αποκλειστικά μόνο είτε από τη μία είτε από την άλλη. Ωστόσο, κοινό στοιχείο και των δύο πηγών των παραμέτρων αυτών, του δικαιώματος της κυριότητας και της προσωπικότητας, είναι ο απόλυτος, αποκλειστικός και απεριόριστος χαρακτήρας των δικαιωμάτων. Απόλυτος, υπό την έννοια ότι ισχύουν έναντι πάντων και απεριόριστος υπό την έννοια ότι δίνουν πρωτογενώς αποκλειστικά και μόνο στο δικαιούχο τους καθολική εξουσία επί του αντικειμένου. Αυτός είναι και ο χαρακτήρας του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας, απόλυτος, απεριόριστος και αποκλειστικός. Κρίσιμη διαφορά των δύο επιμέρους εξουσιών είναι ότι το περιουσιακό δικαίωμα μπορεί να μεταβιβαστεί τόσο εν ζωή όσο και αιτία θανάτου, ενώ το ηθικό δικαίωμα είναι αμεταβίβαστο εν ζωή, αλλά, κατ’ εξαίρεση από το δικαίωμα της προσωπικότητας, είναι δυνατό να μεταβιβαστεί αιτία θανάτου. Όσον αφορά την συνταγματική προστασία του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας, το Σύνταγμα 1975/1986/2001/2008 κατοχυρώνει στο αρ. 5 παρ. 1 την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του κάθε ανθρώπου, στο αρ. 14 στην παρ. 1 την ελεύθερη έκφραση και διάδοση στοχασμών, τηρώντας τους νόμους του Κράτους, στην παρ. 2 την ελευθερία του τύπου, και στο αρ. 16 παρ. 1 κατοχυρώνει την ελευθερία της τέχνης, της επιστήμης, της έρευνας και της διδασκαλίας, κατοχυρώνοντας ένα ικανοποιητικό πλαίσιο. Ζήτημα τίθεται αν προστατεύεται η ίδια η πνευματική ιδιοκτησία μέσα από τις συνταγματικές διατάξεις και συγκεκριμένα μέσα από τις διατάξεις του αρ. 17 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος, που προστατεύουν την ιδιοκτησία ως ατομικό δικαίωμα. Η άποψη αυτή προκάλεσε μεγάλη διχογνωμία σε θεωρία και νομολογία, και έγινε τελικά δεκτή από τη νομολογία με πλήθος αποφάσεων. Εξάλλου, σύμφωνα με την ΕΣΔΑ προστατευόμενη περιουσία αποτελούν όχι μόνο τα εμπράγματα δικαιώματα, αλλά και όλα τα περιουσιακής φύσεως δικαιώματα. Η συνταγματική προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, δε σημαίνει ότι είναι αντισυνταγματική η επιβολή περιορισμών από το νομοθέτη στην άσκηση του δικαιώματος. Περιορισμοί τίθενται από τις γενικές διατάξεις δικαίου, πχ αρ. 281 Α.Κ., αλλά και εκ του νόμου (αρ. 18 επ, 40-45 ν.2121/1993), και αφορούν τη διάρκεια της προστασίας του, την έκταση και το περιεχόμενο του. Περαιτέρω, τα πνευματικά δικαιώματα, προστατεύονται και από μια σειρά διεθνών συμβάσεων, οι οποίες, βάσει αρ. αρ. 28 παρ. 1 εδ. α’ Σ., αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου. Σημαντικότερες από τις συνθήκες που υπογράφηκαν είναι το Πρώτο Πρόσθετο Πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ, η Διεθνής Σύμβαση Βέρνης (1886), η οποία αναθεωρήθηκε στο Παρίσι (1971), η 7 Συνθήκη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Διανοητικής Ιδιοκτησίας περί πνευματικής ιδιοκτησίας (Συνθήκη της Π.Ο.Δ.Ι.- Γενεύη 1996) και η Παγκόσμια Σύμβαση περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας (1952), η οποία καταρτίστηκε με πρωτοβουλία της UNESCO. Τέλος, σημαντική είναι και η συμβολή της διεθνούς συμφωνίας TRIPS Agreement (1994), η οποία υπογράφηκε στο πλαίσιο της Γενικής Συμφωνίας για το Εμπόριο και τις Διατιμήσεις» (G.A.T.T.). Βέβαια, πρέπει να επισημανθεί ότι διεθνής προστασία στην πνευματική ιδιοκτησία παρέχεται και από την «Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», η οποία εντάσσει την πνευματική ιδιοκτησία στα ανθρώπινα δικαιώματα. Της υιοθέτησης της Οδηγίας 91/250/ΕΟΚ προηγήθηκε εκτεταμένος και έντονος διάλογος, σχετικά με την εξεύρεση του καταλληλότερου νομοθετικού καθεστώτος για την προστασία των προγραμμάτων Η/Υ. Οι επικρατούσες τάσεις που είχαν διαμορφωθεί σχετικά, ήταν τρεις και υποστήριζαν (α) την προστασία των προγραμμάτων Η/Υ ως εφευρέσεων, με βάση το δίκαιο της ευρεσιτεχνίας, (β) τη δημιουργία ενός sui generis δικαιώματος ακολουθώντας το παράδειγμα για την προστασία των βάσεων δεδομένων, ή (γ) την προστασία τους με βάση το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας, ως έργα λόγου. Οι δύο πρώτες απόψεις δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές για διαφορετικούς λόγους η καθεμία, και τελικά η Οδηγία εφάρμοσε το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας για την προστασία των Η/Υ. Ειδικά, όμως, η άποψη της προστασίας των προγραμμάτων Η/Υ ως εφευρέσεων, εμφανίστηκε και μεταγενέστερα της έκδοσης της Οδηγίας, με αφορμή την χορήγηση πλήθους διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (Δ.Ε.) από τα εθνικά γραφεία ευρεσιτεχνίας αλλά και από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας, για εφευρέσεις που εμπεριέχουν προγράμματα Η/Υ. Έτσι αναβίωσε ο διάλογος σχετικά με συμπληρωματική εφαρμογή του δικαίου της ευρεσιτεχνίας, για την προστασία προγραμμάτων Η/Υ, ο οποίος όμως δεν ευδοκίμησε. Στην εσωτερική έννομη τάξη, λοιπόν, σύμφωνα με τον ν.2121/1993, τα προγράμματα Η/Υ περιλαμβάνονται ρητά μεταξύ των προστατευμένων έργων, αρκεί να είναι προϊόν προσωπικής πνευματικής εργασίας του δημιουργού του. Συμπληρωματική προστασία στα προγράμματα Η/Υ παρέχεται με το δίκαιο του αθέμιτου ανταγωνισμού, και έμμεσα με βάση τη νομοθεσία περί σημάτων. Αντικείμενο προστασίας αποτελεί κάθε μορφή έκφρασης ενός προγράμματος Η/Υ, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για τον πηγαίο ή τον αντικειμενικό κώδικα. Ακόμη, η προστασία με βάση το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας επεκτείνεται και στο προπαρασκευαστικό υλικό. Όσον αφορά το συνοδευτικό υλικό αυτό προστατεύεται με τις διατάξεις της Οδηγίας, μόνο στην περίπτωση όπου σημαντικά τμήματα του πηγαίου κώδικα 8 αναπαράγονται σε αυτό. Διαφορετικά, η προστασία του γίνεται με βάση το κοινό δίκαιο περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Αντίθετα, οι ιδέες, αρχές, οι γλώσσες προγραμματισμού, οι αλγόριθμοι, τα συστήματα διασύνδεσης και η επιφάνεια εργασίας δεν προστατεύονται ως δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Το δικαίωμα της πνευματικής ιδιοκτησίας πρωτογενώς αποκτά κατ’ αρχήν μόνο ο δημιουργός του έργου, ο οποίος μπορεί να είναι μόνο φυσικό και όχι νομικό πρόσωπο, το οποίο μόνο δευτερογενώς, μέσω σύμβασης, μπορεί να αποκτήσει δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας. Επίσης, ο ν.2121/1993 εισάγει ένα μαχητό τεκμήριο, σύμφωνα με το οποίο το πρόσωπο, το όνομα του οποίου αναγράφεται πάνω στο έργο, αποκτά πρωτογενώς δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας. Ειδικά για την περίπτωση όπου πρόγραμμα δημιουργείται από υπάλληλο στα πλαίσια σύμβασης εργασίας, το περιουσιακό δικαίωμα μεταβιβάζεται αυτοδικαίως στον εργοδότη, εκτός αν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά στη σύμβαση (αρ.40 ν.2121/1993). Στην περίπτωση όπου το πρόγραμμα δημιουργείται από ομάδα φυσικών προσώπων, πρόκειται για έργα συνεργασίας ή για τα συλλογικά έργα, και εφαρμόζονται οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί κοινωνίας. Όσον αφορά την έννοια της πρωτοτυπίας, ένα πρόγραμμα Η/Υ προστατεύεται ως δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας, εφόσον αποτελεί προσωπικό δημιούργημα του προγραμματιστή, αποκλείοντας την εφαρμογή οποιωνδήποτε άλλων κριτηρίων, λόγω της φύσης των προγραμμάτων Η/Υ. Η απαρίθμηση από το νόμο των περιουσιακών και ηθικών εξουσιών του δικαιούχου προγράμματος Η/Υ είναι αποκλειστική και κάθε μία εξουσία μπορεί να ανήκει σε διαφορετικά πρόσωπα, κατόπιν μεταβίβασής αυτών από τον δημιουργό-προγραμματιστή. Το ηθικό δικαίωμα, χειραφετημένο από το δικαίωμα της προσωπικότητας αν και σε στενό σύνδεσμο, δεν μεταβιβάζεται εν ζωή, και έχει ως επιμέρους εκδηλώσεις του το δικαίωμα της πατρότητας του έργου καθώς και την εξουσία περιφρούρησής του. Περαιτέρω, ο ίδιος ο νόμος προβλέπει περιορισμούς στο δικαίωμα της πνευματικής ιδιοκτησίας στα άρθρα 18 επ. και 40 - 45 ν. 2121/1993 ειδικά για τα προγράμματα Η/Υ., οι οποίοι είναι αποκλειστικοί και δεν επιδέχονται διασταλτικής ή αναλογικής ερμηνείας. Η προσβολή του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας μπορεί να λάβει δύο μορφές: α) παράβαση των όρων αδείας και εκμετάλλευσης και β) αντιγραφή του προγράμματος Η/Υ. Το σύστημα κυρώσεων του ν.2121/1993 είναι αυτόνομο και γίνεται συμπληρωματική προσφυγή στις διατάξεις του Α.Κ. Προβλέπονται και ποινικές κυρώσεις στον Π.Κ. 9 Το λογισμικό αποτελεί αντικείμενο συμβάσεων ή αδειών εκμετάλλευσης, όπως αναφέρει ο νόμος, διάκριση με αμφίβολη πρακτική αξία. Οι συμβάσεις/άδειες εκμετάλλευσης περαιτέρω διακρίνονται σε απλές και αποκλειστικές. Σχετικά με τις συμβάσεις λογισμικού, οι βασικές διακρίσεις είναι σε α) σύμβαση διάθεσης τυποποιημένου λογισμικού και β) σύμβαση διάθεσης ατομικού λογισμικού. Στην πρώτη περίπτωση εφαρμόζονται οι διατάξεις της πώλησης, αν πρόκειται για οριστική διάθεση λογισμικού και οι διατάξεις μίσθωσης προσοδοφόρου αντικειμένου, στην περίπτωση της χρονικά περιορισμένης σύμβασης. Στη σύμβαση εκπόνησης ατομικού λογισμικού εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις περί σύμβασης έργου ή οι διατάξεις περί σύμβασης εργασίας, αν πρόκειται για περίπτωση εκπόνησής του στα πλαίσια εξαρτημένης εργασίας. Το ανωτέρω νομικό πλαίσιο αφορά το ιδιόκτητο λογισμικό, όπου ο αντισυμβαλλόμενος του προγραμματιστή αποκτά μόνο τον αντικειμενικό κώδικα, με τη χρήση του οποίου θα επιφέρει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει αναπτυχθεί η ιδεολογία του ελεύθερου λογισμικού/λογισμικού ανοιχτού κώδικα, σύμφωνα με την οποία ο προγραμματιστής παρέχει στον αντισυμβαλλόμενό του όχι μόνο τον αντικειμενικό αλλά και τον πηγαίο κώδικα του προγράμματος, υπό τον όρο ότι και ο ίδιος θα σεβαστεί τις θεμελιώδεις αρχές της ιδεολογίας και θα το διαθέσει περαιτέρω σύμφωνα με αυτές. Η νέα αυτή μορφή λογισμικού εμπίπτει στο προστατευτικό πεδίο της πνευματικής ιδιοκτησίας, αφού η μοναδική προϋπόθεση είναι να είναι προσωπικό δημιούργημα του προγραμματιστή, κάτι που ισχύει και σε αυτή την περίπτωση. Το Ε.Λ./Λ.Α.Κ. ακολουθεί ανοδική πορεία και τείνει να υιοθετηθεί και σε τομείς της δημόσιας ζωής.
Φυσική περιγραφή 97 σ. ; 30 εκ.
Γλώσσα Ελληνικά
Ημερομηνία έκδοσης 2012
Συλλογή   Σχολή/Τμήμα--Σχολή Κοινωνικών Επιστημών--Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης--Μεταπτυχιακές εργασίες ειδίκευσης
  Τύπος Εργασίας--Μεταπτυχιακές εργασίες ειδίκευσης
Μόνιμη Σύνδεση https://elocus.lib.uoc.gr//dlib/6/e/8/metadata-dlib-1355227179-491096-11659.tkl Bookmark and Share
Εμφανίσεις 3011

Ψηφιακά τεκμήρια
No preview available

Κατέβασμα Εγγράφου
Προβολή Εγγράφου
Εμφανίσεις : 427