| Περίληψη |
Εισαγωγή: Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί μία από τις πιο θανατηφόρες κακοήθεις νεοπλασίες παγκοσμίως και υπολογίζεται ότι ο μέσος όρος επιβίωσης των ασθενών στην Ευρώπη είναι λιγότερο από 5 μήνες, ενώ λιγότερο από το 10% των ασθενών επιβιώνει πέραν των 5 ετών. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζουν οι επαγγελματικές εκθέσεις στην εμφάνιση της νόσου. Αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν αναφέρει υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παγκρέατος σε ανθρώπους που ασχολούνται με αγροτικά επαγγέλματα, καθώς οι αγρότες βρίσκονται εκτεθειμένοι σε ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών εκθέσεων. Έπειτα, η ηλικία φαίνεται να παίζει σπουδαίο ρόλο στον καρκίνο του παγκρέατος.
Σκοπός
Σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακής εργασίας ήταν να διερευνήσει το επιδημιολογικό φορτίου του καρκίνου του παγκρέατος, σε νεότερους και μεγαλύτερους ενήλικες αγρότες της Κρήτης.
Μεθοδολογία: Η μελέτη αυτή εντάχθηκε στο έ ργο του πληθυσμιακού Κέντρου
Καταγραφής του Καρκίνου στην Κρήτη (Κ.Κ.Κ.) και α κολούθησε το σχεδιασμό μιας
μελέτης εξόρυξης δ εδο μέν ων (pooled data analysis study) εντός της ανοικτής
πληθυσμια κής κο ορτής του Κ.Κ.Κ. Για τις ανάγκες της έρευνας για τον καρκίνο του παγκρέατος βάσει επαγγέλματος, ως πληθυσμός μελέτης ορίσθηκε το σύνολο των μόνιμων κατοίκων της Κρήτης που ασκούν το επάγγελμα του αγρότη. Από αυτούς, έγινε εξόρυξη του συνολικού αριθμού περιπτώσεων που είχαν επιβεβαιωμένη διάγνωση καρκίνου του παγκρέατος και ήταν καταγεγραμμένοι στη βάση δεδομένων του Κ.Κ.Κ. (ως νέα περιστατικά) για την περίοδο 1992 έως και 2022. Το σύνολο αυτό αποτέλεσε το δείγμα της μελέτης μας (ν=1852). Η ανάλυση των δε δομένων εστίασε
στον υπολογισμό σταθμισμένων ως προς την ηλικία δεικτών επ ίπτωσης
ASIR /100.000) και ειδικών κατά ηλικία δεικτών ε π ίπτωσης ( ASpIR /
Επιπρόσθετα υπολογίστηκε η ετήσια ποσοσ τιαία μεταβολή των δεικτών επίπτωσης
A nnual Per centag e Chang e , APC Εφαρμόστηκαν μη παραμετρικοί έλεγχοι (z-score, chi square, Mann-Whitney, Kruskal Wallis test, Spearman’s correlation coefficient) και έγιναν μονοπαραγοντικές και πολυπαραγοντικές παλινδρομήσεις (binary logistic regression models). Όλοι οι έλεγχο ι ήταν δίπλευρ οι σε επίπεδο
σημαντικότητας α=0,05.
Α
ποτελ έσματ α: Ο καρκίνος του παγκρέατος κατείχε την 11η θέση επίπτωσης ανάμεσα στους δεκαπέντε συχνότερους τύπους κακοηθών νεοπλασιών μεταξύ αγροτών της Κρήτης, με 12,1 νέες περιπτώσεις/100.000 αγρότες ανά έτος, και με υψηλότερους δείκτες στους άνδρες (13,9/100.000/έτος έναντι 9,5/100.000/έτος). Αναφορικά με τη διαχρονική μεταβολή των ASIR καρκίνου παγκρέατος στους αγρότες, αυτοί έχουν αυξηθεί στατιστικά σημαντικά (Pvalue=0,01, APC%=1,4%, 95% CI, 1,2-1,6), από 5,3 το 1992 έως 14,7 το 2022. Στους άντρες ο καρκίνος του παγκρέατος ήταν συχνότερος από ότι στις γυναίκες (66,4% και 33,6%, αντίστοιχα) και αντιστοίχως οι άντρες είχαν υψηλότερες αυξητικές τάσεις (1,4%) ετησίως σε σύγκριση με τις γυναίκες (1,1%). Επίσης, έντονες αυξήσεις του ASIR παρατηρήθηκαν στις νεότερες ηλικιακές ομάδες 20-34 (APC, 1,2%, 95% CI, 1,1-1,4) και 35-59 ετών (APC, 1,9%, 95% CI, 1,7-2,2), ενώ σημαντικές μειώσεις της APC παρατηρήθηκαν στους μεγαλύτερους ενήλικες >50 ετών. Επιπρόσθετα στατιστικά σημαντικές αλλαγές στην παρατηρούμενη και στην προβλεπόμενη ετήσια αλλαγή (%) του ASpIR του καρκίνου του παγκρέατος ανά ηλικιακή ομάδα, παρατηρήθηκαν στις περισσότερες ηλικιακές ομάδες (p<0,05). Ειδικότερα, στην ηλικιακή ομάδα 20-34 ετών η επίπτωση παρουσίασε αύξηση 32,1% από το 2001 έως το 2011, 39,7% για την περίοδο 2012-2022 και αναμένεται περαιτέρω αύξηση από το 2023-2030 (προβλεπόμενη αλλαγή, 45,3%). Παρόμοιες τάσεις παρατηρήθηκαν και στην ηλικιακή ομάδα 35-49 ετών, με την περίοδο 1992-2022 να εμφανίζει αύξηση 51,6% και προβλεπόμενη αύξηση 62,8% για την περίοδο 2023-2031. Αντίθετα, οι ηλικίες άνω των 50 ετών παρουσίασαν πτώση του ASpIR. Τέλος, αναφορικά με τους παράγοντες κινδύνου που εξετάσθηκαν, φάνηκαν όλοι να εμφανίζουν στατιστικά σημαντική επίδραση στην εμφάνιση καρκίνου παγκρέατος στους νεότερους ενήλικες (Pvalue<0,05). Συγκεκριμένα, ο υψηλός BMI και BSA προσδίδουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου (RR=2,6 και 3,4 αντίστοιχα), το κάπνισμα και ειδικά τα υψηλά πακέτο/έτη εμφάνισαν RR 1,7 και 1,9 αντίστοιχα, η κατανάλωση αλκοόλ εμφανίζει αυξημένο κίνδυνο (RR=3,9, 95%CI-3,6-4,2) καθώς και ο αριθμός ποτηριών/εβδομάδα (RR=4,8, 95%CI-4,7-4,9). Σημαντική επίδραση εμφάνισε και η συστηματική έκθεση σε φυτοφάρμακα (RR=3,6, 95%CI-3,1-4,2), με όσους έχουν καλλιέργειες σε θερμοκήπια να εμφανίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο (RR=3,4, 95%CI-3,2-3,6) σε σχέση με τις άλλες καλλιέργειες.
Συμπεράσματα: Ο καρκίνος του παγκρέατος παρουσιάζει αυξητική τάση στον πληθυσμό των αγροτών της Κρήτης, με τα νέα περιστατικά να αφορούν κυρίως τους άνδρες, ενώ παράλληλα εμφανίζεται ραγδαία αύξηση της επίπτωσης του στις νεότερες ηλικιακές ομάδες <50 ετών. Το γεγονός αυτό χρειάζεται να προβληματίσει τους αρμόδιους φορείς και να οργανωθούν ημερίδες ενημέρωσης για την πρόληψη και έγκαιρη ανίχνευση της νόσου. Προτείνεται να ενημερωθεί ο πληθυσμός για τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου του τρόπο ζωής που συνδέονται με τον καρκίνο του παγκρέατος, όπως η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η έκθεση σε φυτοφάρμακα, ώστε να μπορέσουν να τους τροποποιήσουν με σκοπό να βελτιωθεί το επίπεδο υγείας. Τέλος, χρήσιμο θα ήταν να ληφθεί υπόψιν από το Υπουργείο Υγείας το ενδεχόμενο μείωσης του ορίου ηλικίας για την έναρξη προσυμπτωματικού ελέγχου για καρκίνο του παγκρέατος.
|
Αναζήτηση
