| Περίληψη |
Εισαγωγή:
Η συνεχής έκθεση των επαγγελματιών υγείας στον πόνο και την ταλαιπωρία των ασθενών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη συναισθηματική τους ευεξία. Οι νοσηλευτές συχνά νιώθουν ικανοποίηση από την παροχή βοήθειας σε ανθρώπους που έχουν βιώσει εξαιρετικά στρεσογόνα γεγονότα, το στρες όμως που συσχετίζεται με αυτές τις προσπάθειες μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στους ίδιους.
Σκοπός:
Κύριος σκοπός της παρούσας ερευνητικής εργασίας ήταν η διερεύνηση του κινδύνου εμφάνισης δευτερογενούς τραυματικού στρες/κόπωσης συμπόνιας στους επαγγελματίες υγείας που εργάζονται σε Μονάδες και τμήματα βαρέων πασχόντων στα δημόσια νοσοκομεία της Κρήτης, καθώς και επίδραση του στην εμφάνιση καταθλιπτικής συμπτωματολογίας και αγχωδών διαταραχών σε αυτούς.
Μεθοδολογία:
Η μελέτη που χρησιμοποιήθηκε για την συλλογή των στοιχείων είναι «η Περιγραφική Επιδημιολογική Προοπτική Μελέτη» ή «Διατμηματική-Συγχρονική Μελέτη Κοορτής».
Στην μελέτη συμπεριλήφθηκαν όλα τα δημόσια νοσοκομεία της Κρήτης και πιο συγκεκριμένα το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου, το Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Βενιζέλειο-Πανάνειο, το Γενικό Νοσοκομείο Χανίων «ο Άγιος Γεώργιος», το Γενικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου και το Γενικό Νοσοκομείο Αγίου Νικολάου.
Κατά την περίοδο της δεύτερης φάσης της μελέτης ερωτηματολόγια συλλέχτηκαν μόνο από το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου, αφού ως νοσοκομείο αναφοράς στην Κρήτη δέχθηκε και τη μεγαλύτερη επιβάρυνση. Τα αποτελέσματα αυτής της φάσης συγκρίθηκαν μόνο με τους επαγγελματίες υγείας που συμμετείχαν στην πρώτη φάση από ΠαΓΝΗ. Η μελέτη διεξήχθη μεταξύ του χρονικού διαστήματος Αύγουστος 2017 έως Νοέμβριο 2021και για τις δυο φάσεις.
Για την συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν ένα Ερωτηματολόγιο καταγραφής των δημογραφικών, ατομικών και επαγγελματικών και γενικών χαρακτηριστικών, η Κλίμακα Επαγγελματικής Ποιότητας Ζωής(ProQOL-CSF-R-IV), που αποτελείται από τρεις υποκλίμακες την υποκλίμακα αξιολόγησης ικανοποίησης συμπόνιας (CS), την υποκλίμακα αξιολόγησης επαγγελματικής εξουθένωσης (BO) και την υποκλίμακα για την εκτίμηση του δευτερογενούς τραυματικού στρες/κόπωσης συμπόνιας (STS/CF). Η κλίμακα CES-D χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση της κατάθλιψης, το ερωτηματολόγιο The State-Trait Anxiety Inventory (STAI) για την εκτίμηση του άγχους που αποτελείται από δυο υποκλίμακες την εκτίμηση του παροδικού άγχους ως αποτέλεσμα της παρούσας κατάστασης και την εκτίμηση του μόνιμου άγχους ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητας. Τέλος χρησιμοποιήθηκε και το ερωτηματολόγιο Γενικής Υγείας 28 που αποτελείται από τέσσερις υποκλίμακες τη σωματοποίηση, το άγχος/ αϋπνία, την κοινωνική δυσλειτουργία και την σοβαρού βαθμού κατάθλιψη.
Η στατιστική επεξεργασία και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 26.0.
Αποτελέσματα:
Στην πρώτη φάση της μελέτης, τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 598 επαγγελματίες υγείας (ποσοστό ανταπόκρισης 73,19%). Στο ερωτηματολόγιο ProQOL-CSF-R-IV παρατηρήθηκαν σημαντικά αυξημένα επίπεδα δευτερογενούς τραυματικού στρες/ κόπωσης συμπόνιας (STS/CF) σε επαγγελματίες υγείας που δεν εργάζονταν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) σε σύγκριση με το προσωπικό της ΜΕΘ (p=0.009), στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες (p<0.001), εκείνους που είχαν προηγουμένως βιώσει ένα τραυματικό συμβάν (p <0.004), τους νοσηλευτές και το βοηθητικό προσωπικό σε σύγκριση με γιατρούς (p=0.007 και p=0.028 αντίστοιχα), και άτομα που δεν εργάζονται σε τμήμα από επιλογή (p<0.001). Η ικανοποίηση συμπόνιας ήταν υψηλότερη στους μεγαλύτερους σε ηλικία επαγγελματίες υγείας, το προσωπικό που υποβλήθηκε σε τεχνικές μείωσης του στρες (p <0.019) και τους επαγγελματίες που εργάζονται με παιδιά ή μεικτό πληθυσμό ενηλίκων και παιδιών (p=0.009). Το κυλιόμενο πρόγραμμα και οι κακές συνθήκες εργασίας είχαν στατιστικά σημαντική αρνητική συσχέτιση με το STS/CF (p=0.002, p =0.001). Τα αυξημένα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης συσχετίστηκαν με τη νεότερη ηλικία (p= 0.029) και έδειξαν θετική συσχέτιση με STS/CF (r =0.356, p<.001).
Από το ερωτηματολόγιο Γενικής Υγείας 50.3% των συμμετεχόντων εμφάνιζε κάποιου βαθμού ψυχολογική επιβάρυνση, ενώ από την κλίμακα CES-D καταγράφηκεότι 55.5% είχαν κάποιου βαθμού κατάθλιψη. Ποσοστό 90.1% κατέγραψαν σκορ 40-59, δηλαδή είχαν συμπτωματολογία μέτριου άγχους για το παροδικό άγχος και 69.2% εμφάνιζαν συμπτωματολογία μέτριου άγχους για το μόνιμο άγχος.
Στην 2η φάση της μελέτης συγκρίθηκαν τα αποτελέσματα 238 επαγγελματιών υγείας από την 1η φάση και 190 από την φάση της πανδημίας. Από το ερωτηματολόγιο ΓΥ παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στην συνολική βαθμολογία την περίοδο της πανδημίας covid (7.18 5.97 έναντι 6.61 6.2 προ της πανδημίας, p=0.012). Δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στο επίπεδο της CS, επαγγελματικής εξουθένωσης και δευτερογενούς τραυματικού στρες/κόπωσης συμπόνιας στις δύο φάσεις της μελέτης. Η πολυπαραγοντική ανάλυση έδειξε ότι αυξημένα επίπεδα BO στη φάση της πανδημίας είχαν οι ιατροί (r=-0.122, p=0.012), όσοι εργάζονταν σε τμήματα ενηλίκων (r=-0.095, p=0.048), καθώς και οι εργαζόμενοι νεαρότερης ηλικίας (r=0.130, p=0.045),ενώ σημαντικά αυξημένα επίπεδα STS/CF εμφάνιζαν οι γυναίκες (r=0.145, p=0.003). Τα αποτελέσματα στην κλίμακα κατάθλιψης CEDS εμφάνισαν επιδείνωση κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά οι διαφορές δεν ήταν στατιστικά σημαντικές. Αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης στη φάση της πανδημίας εμφάνισαν οι έγγαμοι (r =-0.097, p=0.046), όσοι είχαν παιδιά (r=-0.109, p=0.025), οι γυναίκες (r=0.120, p=0.013), οι εργαζόμενοι με μικρή προϋπηρεσία (r=-0.097, p=0.045) και όσοι είχαν βιώσει κάποιο τραυματικό γεγονός (r=-0.105, p=0.029) ή το θάνατο αγαπημένου προσώπου (r=-0.133, p=0.006). Στην κλίμακα STAIεκτίμησης του άγχους δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στις δύο φάσεις της μελέτης, ενώ αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υψηλότερων επιπέδου άγχους κατά την περίοδο της πανδημίας είχαν οι εργαζόμενοι σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (r=-0.166, p=0.001 και όσοι νοσήλευαν μεγάλο αριθμό ασθενών (r=-0.106, p=0.034).
Συμπεράσματα:
Τα αποτελέσματά μας υποδεικνύουν μέτρια ή υψηλά επίπεδα κόπωσης συμπόνιας και επαγγελματικής εξουθένωσης σε επαγγελματίες υγείας, ανεξάρτητα από την κρίση υγείας που προκαλείται από την πανδημία του COVID-19, η οποία αντιπροσωπεύει έναν σημαντικό παράγοντα επιδείνωσης στις υποκλίμακες του ProQoL. Είναι επομένως απαραίτητο να εφαρμοστούν παρεμβάσεις που βοηθούν στην πρόληψη αυτών των προβλημάτων μεταξύ των επαγγελματιών μακροπρόθεσμα.
|
Αναζήτηση
