| Περίληψη |
Εισαγωγή: Εκτός από τη συμβατική εφαρμογή της συνεστιακής μικροσκοπίας ή πιο σω-
στά οφθαλμοσκοπίας σκοπός της οποίας είναι η ποιοτική αξιολόγηση του αμφιβληστροει-
δή, η συγκεκριμένη απεικονιστική τεχνολογία πλαισιώνεται με επιμέρους τεχνικές, όπως
αυτές της Doppler και της αγγειογραφίας με φλουορεσκεΐνη ή πράσινο της ινδοκυανίνης,
οι οποίες προσδίδουν τη δυνατότητα ποσοτικής μέτρησης της αιματικής ροής των αγγείων
του αμφιβληστροειδή και χοριοειδή, της αξονικής τομογραφίας για την ποσοτική αξιολό-
γηση των παχυμετρικών και τοπογραφικών δεδομένων του αμφιβληστροειδή και της πε-
ριμετρίας (μικροπεριμετρία) για τη λεπτομερέστερη αξιολόγηση της φωτεινής ευαισθησί-
ας του αμφιβληστροειδή και της σταθερότητας προσήλωσης του οφθαλμού. Η συνεστιακή
οφθαλμοσκοπία πλαισιωμένη από τις πρώτες δύο προαναφερόμενες τεχνικές έχει μελετη-
θεί εκτενώς. Αντιθέτως, η μελέτη της αξονικής τομογραφίας και της μικροπεριμετρίας με
συνεστιακή οφθαλμοσκοπία έχει περιοριστεί κυρίως στη μελέτη του οπτικού νεύρου του
οφθαλμού και της γενικότερης φωτεινής ευαισθησίας του αμφιβληστροειδή. Γενικότερος
σκοπός της παρούσης διατριβής είναι η εκτενέστερη μελέτη και επιμέρους ανάπτυξη των
ποσοτικών δεδομένων της αξονικής τομογραφίας και της μικροπεριμετρίας με την χρήση
συνεστιακής οφθαλμοσκοπίας για αξιολόγηση της περιοχής της ωχράς κηλίδας. Η αξιολό-
γηση της επαναληψιμότητας των ήδη υπαρχόντων αξονικών τομογραφικών δεδομένων
της ωχράς κηλίδας και η συσχέτιση τους με την εμπεριστατωμένη κλινική εξέταση της
φλουοροαγγειογραφίας σε φυσιολογικούς και παθολογικούς οφθαλμούς καθώς και η ανά-
πτυξη και μελέτη επιμέρους τοπογραφικών δεικτών της ωχράς κηλίδας σε φυσιολογικούς
οφθαλμούς αποτελούν συγκεκριμένους σκοπούς της παρούσας διατριβής, όσον αφορά την
αξονική τομογραφία με συνεστιακή οφθαλμοσκοπία. Η αξιολόγηση της φωτεινής ευαι-
σθησίας και της σταθερότητας προσήλωσης μιας αριθμητικά μεγάλης ομάδας φυσιολογι-
κών οφθαλμών και δύο ομάδων με πρώιμη και ενδιάμεση ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, η μελέτη των διαφορών μεταξύ ενός ανεπτυγμένου και ενός μειωμένου πλέγμα-
τος φωτεινών ερεθισμάτων, και η μελέτη των διαφορών μεταξύ των φυσιολογικών και πα-
θολογικών οφθαλμών αποτελούν συγκεκριμένους σκοπούς όσον αφορά την μικροπεριμε-
τρία με συνεστιακή οφθαλμοσκοπία
Μεθοδολογία: Η αξιολόγηση της επαναληψιμότητας του δείκτη οιδήματος και των επι-
μέρους παραμέτρων του αξονικού προφίλ έντασης της αξονικής τομογραφίας με συνε-
στιακή οφθαλμοσκοπία πραγματοποιήθηκε σε τρεις ομάδες οφθαλμών: φυσιολογικούς
οφθαλμούς, οφθαλμούς με χοριοειδική νεοαγγείωση και οφθαλμούς με διαβητικό οίδημα
της ωχράς κηλίδας. Πέραν των βασικών κλινικών εξετάσεων, όλοι οι οφθαλμοί απεικονί-
στηκαν με την κλινική έκδοση ενός συνεστιακού οφθαλμοσκοπίου, το οποίο και χρησιμο-
ποιήθηκε σε όλο το πρώτο μέρος των πειραματικών πρωτοκόλλων της διδακτορικής δια-
τριβής. Τρεις λήψεις τριών διαδοχικών σαρώσεων της ωχράς κηλίδας λήφθηκαν σε μία
ημέρα, ενώ στην περίπτωση των φυσιολογικών ατόμων η διαδικασία επαναλήφθηκε και
δεύτερη φορά εντός μιας εβδομάδας από την πρώτη λήψη. Οι μετρήσεις του βάθους της
επιφάνειας της τοπογραφίας της ωχράς κηλίδας, του αξονικού εύρους του προφίλ έντασης
και του οιδηματικού δείκτη πραγματοποιήθηκε για τρεις κυκλικούς δίσκους ενδιαφέρο-
ντος με ακτίνες 0.25, 0.5, και 0.75 mm, αντίστοιχα.
Για τη συσχέτιση του οιδηματικού δείκτη της ωχράς κηλίδας με την απεικονιστική
τεχνική της φλουοροαγγειογραφίας χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από παθολογικούς
οφθαλμούς, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε φωτοδυναμική θεραπεία των νεοαγγειώσεων δευ-
τερευόντων στην ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Πέραν των βασικών κλινικών με-
τρήσεων, οι εικόνες της φλουοροαγγειογραφίας αναλύθηκαν ποσοτικά με τη συγγραφή
αλγόριθμου σε ειδικό λογισμικό, το οποίο υπολόγιζε το πλάτος του ολοκληρώματος της
αντίθεσης της νεοαγγείωσης σε σχέση με την περιβάλλουσα περιοχή. Μετρήσεις πραγμα-
τοποιήθηκαν πριν τη θεραπεία και 1 μήνα και 3 μήνες μετά τη θεραπεία. Επιπλέον, όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε αξιολόγηση της παθολογικής περιοχής με τη λήψη εικόνων με
το συνεστιακό οφθαλμοσκόπιο, 1 ώρα πριν καθώς και 1 ώρα, 1 μήνα και 3 μήνες μετά τη
θεραπεία.
Για την ανάπτυξη και μελέτη επιμέρους δεικτών της τοπογραφίας της ωχράς κηλίδας
συγκροτήθηκαν δύο ομάδες οφθαλμών. Οι 20 πρώτοι οφθαλμοί χρησιμοποιήθηκαν κατά
την ανάπτυξη και αξιολόγηση της επαναληψιμότητας του λογισμικού. Οι δύο οφθαλμοί
των 30 επιπλέον ατόμων χρησιμοποιήθηκαν κατά το δεύτερο στάδιο εφαρμογής του λογι-
σμικού. Το μαθηματικό μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την τοπογραφία
της ωχράς κηλίδας ήταν αυτό της καμπύλης μίας supergaussian εξίσωσης, το οποίο και
προσαρμόστηκε στα δεδομένα της τοπογραφίας. Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε σε 12
διαφορετικούς ημι-μεσημβρινούς και κατά την ανάπτυξη και αξιολόγηση του λογισμικού
ελήφθησαν 3 φωτογραφίες από κάθε οφθαλμό.
Για τη μελέτη της φωτεινής ευαισθησίας της ωχράς κηλίδας και της σταθερότητας
προσήλωσης του οφθαλμού συγκροτήθηκαν 3 ομάδες: φυσιολογικοί οφθαλμοί, οφθαλμοί
με πρώιμη ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και οφθαλμοί με ενδιάμεση εκφύλιση της
ωχράς κηλίδας. Πέραν των βασικών κλινικών εξετάσεων, η κατηγοριοποίηση των οφθαλ-
μών πραγματοποιήθηκε κατά τα πρότυπα προηγούμενης μελέτης. Επιμέρους, όλοι οι
οφθαλμοί εξετάστηκαν με ένα πρωτότυπο μικροπερίμετρο με συνεστιακή οφθαλμοσκοπία,
όπου στην ομάδα των φυσιολογικών οφθαλμών συμπεριλήφθηκαν και οι δύο οφθαλμοί
των εξεταζόμενων υποκειμένων. Η ανάλυση της φωτεινής ευαισθησίας πραγματοποιήθη-
κε για ένα κυκλικό πλέγμα 63 φωτεινών ερεθισμάτων, καθώς και ένα αντίστοιχο μειωμένο
πλέγμα, ενώ αναλύθηκαν και οι μέσες τιμές τόσο με βάση την εκκεντρότητά τους από το
κέντρο του πλέγματος όσο και με βάση 12 ημι-μεσημβρινών.
Αποτελέσματα: Η επαναληψιμότητα όλων των παραμέτρων της αξονικής τομογραφίας
με συνεστιακή τομογραφία παρουσίασε ικανοποιητικά αποτελέσματα. Οι τιμές του συντελεστή μεταβλητότητας κυμάνθηκαν από 5.7 έως 10.1% για τις περισσότερες παραμέτρους,
εκτός από τη μέτρηση του ύψους της αμφιβληστροειδικής επιφάνειας που κυμάνθηκε από
15.1 έως 29.9%. Στην προκειμένη περίπτωση, οι υψηλότερες τιμές καταγράφτηκαν στην
ομάδα των οφθαλμών με χοριοειδική νεοαγγείωση. Το διάστημα αξιοπιστίας 95% της
διαφοράς μεταξύ των μετρήσεων διαφορετικών ημερών στους φυσιολογικούς οφθαλμούς
βελτιώθηκε αισθητά κατά τη λήψη τριών λήψεων ανά ημέρα, όπου οι τιμές του διαστήμα-
τος ήταν ±61.5 μm, ±46.7 μm, και ±0.06 για τις τρεις μεταβλητές, αντίστοιχα. Ο οιδημα-
τικός δείκτης της συνεστιακής τομογραφίας όπως και η μεταβολή του μετά το πέρας της
θεραπείας παρουσίασε στατιστικά σημαντική συσχέτιση με το πλάτος του ολοκληρώματος
της αντίθεσης της νεοαγγείωσης, όπως αυτό υπολογίστηκε από τις εικόνες της φλουορο-
αγγειογραφίας. Εντούτοις, οι τιμές του οιδηματικού δείκτη δε παρουσίασαν στατιστικά
σημαντικές αλλαγές μεταξύ των διαφορετικών χρονικών σημείων των εξετάσεων. Τέλος, η
προσαρμογή του μαθηματικού μοντέλου στα τοπογραφικά δεδομένα της ωχράς κηλίδας
παρουσίασε σφάλματα συγκρίσιμα με αντίστοιχες προηγούμενες προσεγγίσεις, παρέχο-
ντας πέντε επιμέρους δείκτες περιγραφής της τοπογραφίας της ωχράς κηλίδας. Κατά τη
μελέτη των δεικτών αυτών στη δεύτερη ομάδα του ερευνητικού πρωτοκόλλου παρατηρή-
θηκε μεγάλη ποικιλομορφία της τοπογραφίας της ωχράς κηλίδας τόσο μεταξύ των εξετα-
ζόμενων υποκειμένων, όσο και μεταξύ των ημι-μεσημβρινών του εκάστοτε εξεταζόμενου
οφθαλμού. Στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ των οφθαλμών παρουσιάστηκαν σε
αρκετές περιπτώσεις. Σε κάθε περίπτωση και κατά μέσο όρο, τα τοπογραφικά δεδομένα
της ωχρά κηλίδα, όπως αυτά υπολογίστηκαν από τις πέντε αυτές παραμέτρους, φαίνεται
να αποκλίνουν σημαντικά από τη συνήθη κοινή άποψη ότι η ωχρά κηλίδα αποτελεί μία κυ-
κλική περιοχή του αμφιβληστροειδή με εμβάθυνση στο κέντρο της, που ταιριάζει σε μία
απλή καμπύλη του Gauss. Όσον αφορά τη μικροπεριμετρία με συνεστιακή οφθαλμοσκοπία του αμφιβλη-
στροειδή, στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν 140 φυσιολογικοί οφθαλμοί (70 άτομα), 33
οφθαλμοί με πρώιμο στάδιο ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και 41 οφθαλμοί με
ενδιάμεσο στάδιο ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Στατιστικά σημαντικές συσχε-
τίσεις της φωτεινής ευαισθησίας παρουσιάστηκαν μεταξύ των αριστερών και δεξιών
οφθαλμών των ίδιων υποκειμένων, ενώ στατιστικά σημαντικές μεταβολές παρατηρήθηκαν
κατά τη σύγκριση μεταξύ των διαφόρων ημι-μεσημβρινών ή δακτυλίων του πλέγματος.
Όσον αφορά τις συγκρίσεις μεταξύ ημι-μεσημβρινών ή δακτυλίων, παρόμοια αποτελέσμα-
τα παρουσιάστηκαν σε όλες τις ομάδες με μικρότερες όμως διαφορές να παρατηρούνται
στην ομάδα των οφθαλμών με ενδιάμεση ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Στατι-
στικά σημαντικές, αλλά μικρές όμως διαφορές, παρουσιάστηκαν και κατά τις συγκρίσεις
μεταξύ των δύο πλεγμάτων. Σε κάθε περίπτωση, η μέση τιμή της ευαισθησίας παρουσίασε
στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την ηλικία. Τέλος, οι διαφορές στη φωτεινή ευαισθη-
σία μεταξύ των ομάδων ανέδειξε ποικίλα αποτελέσματα με κυρίαρχο αποτέλεσμα να απο-
τελεί η στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ της ομάδας των φυσιολογικών οφθαλμών
και αυτής των οφθαλμών με ενδιάμεση ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Αντίστοιχα
αποτελέσματα παρουσιάστηκαν και κατά τις αναλύσεις της σταθερότητας προσήλωσης
του οφθαλμού.
Συμπεράσματα: Από τα συνολικά αποτελέσματα της συνεστιακής οφθαλμοσκοπίας,
τόσο σε συνδυασμό με τη αξονική τομογραφική ανάλυση όσο και τη περιμετρική ανάλυση
της φωτεινής ευαισθησίας, διαφαίνεται ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία μπορεί να συνει-
σφέρει με την παροχή αξιόπιστων μετρήσεων σε ένα εύρος επιμέρους εξετάσεων, πέραν
των κοινών εξετάσεων της ανάλυσης του οπτικού νεύρου του οφθαλμού ή της γενικότερης
αξιολόγησης της αμφιβληστροειδικής φωτεινής ευαισθησίας. Τόσο η ανάλυση της αξιοπι-
στίας των μετρήσεων όσο και η ανάπτυξη επιμέρους δεικτών, μέσω της παρούσας διατριβής, παρέχουν αξιόλογες πληροφορίες, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο στο
επίπεδο της βασικής έρευνας όσο και στο επίπεδο της κλινικής καθημερινής πράξης προς
δημιουργία πρότυπων κλινικών εξετάσεων με τη χρήση της τεχνολογίας αυτής. Σε κάθε
περίπτωση, επιμέρους μελέτες με θέμα είτε τη σύγκριση των βασικών λειτουργικών χαρα-
κτηριστικών της ωχράς κηλίδας με τις υπάρχουσες παραμέτρους είτε την ανάλυση των
υπαρχόντων παραμέτρων σε επιμέρους παθολογίες απαιτούνται για να αναδείξουν περαι-
τέρω τις δυνατότητες της τεχνολογίας.
|
Αναζήτηση
