| Περίληψη |
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν η εκτίμηση της κατάστασης υγείας των κατοίκων της τρίτης ηλικίας σε μια αγροτική περιοχή της Κρήτης και ο σχεδιασμός παρέμβασης σε θέματα πρόληψης και προαγωγής της υγείας, με τη χρήση σταθμισμένων εργαλείων στη Γενική Ιατρική. Ανάμεσα στους αντικειμενικούς στόχους περιλαμβάνονταν (α) η εκτίμηση της κινητικότητας και της ικανότητας αυτονομίας και της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων, (β) η εκτίμηση της ψυχικής τους υγείας και της γνωστικής τους κατάστασης καθώς και η ανάλυση της ικανότητας τους να διαχειρίζονται το stress και η συσχέτιση της με χρόνια νοσήματα , (γ) η ανάλυση της κατάστασης υγείας των ηλικιωμένων με αναφορά σε δεδομένα νοσηρότητας με ιδιαίτερη έμφαση στους παράγοντες κινδύνου (προσδιοριστές /determinants) των συχνότερων νοσημάτων, (δ) η αξιολόγηση της θρησκευτικότητας/πνευματικότητας και άλλων τοπικών κοινωνικο¬οικονομικών παραγόντων και του ρόλου τους ως προσδιοριστές της υγείας και (ε) η σύγκριση της κατάστασης υγείας των ηλικιωμένων κατοίκων της περιοχής αυτής με άλλους πληθυσμούς της Ευρώπης . Η μελέτη έχει ενταχθεί σε ένα Ευρωπαϊκό δίκτυο (Tipping the Balance Towards Primary Health Care / TTB) που εστιάζει στην έρευνα και στην ανάπτυξη της ΠΦΥ. Πληθυσμός μελέτης και μέθοδοι: Πρόκειται για συγχρονική μελέτη με πληθυσμό αναφοράς όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών που διαβιούσαν σε 4 επιλεγμένα χωριά του δήμου Βιάννου (Ν=600 άτομα). Οι πληροφορίες για τη δομή του πληθυσμού (σύνθεση κατά φύλο και ηλικία) δόθηκαν με βάση την απογραφή του 2001 από τον Δήμο Βιάννου. Οι επαφές με τα άτομα αυτά πραγματοποιήθηκαν μετά από πρόσκληση στο Κέντρο Υγείας Βιάννου και στο Περιφερειακό Ιατρείο Εμπάρου ή κυρίως με κατ'οίκον επίσκεψη δυο ιατρών Γενικής Ιατρικής, κατά τη χρονική περίοδο 2007-2009. Το σύνολο εκείνων που ολοκλήρωσαν τον έλεγχο υγείας ανήλθε σε 411 άτομα (179 άνδρες, 232 γυναίκες). Ο έλεγχος περιλάμβανε λεπτομερή λήψη ιατρικού ιστορικού, κλινική εξέταση και λήψη σωματομετρήσεων, ανίχνευση των γνωστικών/συναισθηματικών διαταραχών με την χρήση των Mini Mental State Examination (MMSE) και Geriatric Depression Scale (GDS), της ικανότητας διαχείρισης του stress, της ακράτειας ούρων, των διαταραχών κινητικότητας/ποιότητας ζωής με σταθμισμένες κλίμακες (SOC scale, Barthel index, QWB-SA scale) καθώς και εργαστηριακό έλεγχο. Τέλος μελετήθηκε ο βαθμός θρησκευτικότητας/πνευματικότητας με τη χρήση ειδικού ερωτηματολόγιου σταθμισμένο στα Ελληνικά (RFI-SRB). Αποτελέσματα: Από τους 411 συμμετέχοντες στη μελέτη, το 43,6% (Ν=179) ήταν άνδρες και 56,4% (Ν=232) γυναίκες. Το 42,7% (175 άτομα) ανήκε στην ηλικιακή ομάδα άνω των 75 ετών. Η πλειοψηφία των ατόμων ήταν έγγαμοι (71,5%), απόφοιτοι δημοτικού (61,3%) και συνταξιούχοι (70,7%). Βρέθηκε να έχουν υιοθετήσει συμπεριφορικούς παράγοντες κινδύνου για χρόνια νοσήματα, όπως η συνήθεια καπνίσματος (18,8%), η χαμηλή κατανάλωση φρούτων & λαχανικών (22,8%) και η σωματική αδράνεια (73,2%). Τα κυριότερα χρόνια νοσήματα όπως αυτά καταγράφηκαν από το ιστορικό τους διαπιστώθηκαν να είναι η αρτηριακή υπέρταση (55,8%), τα μυοσκελετικά νοσήματα (28,2%), ο σακχαρώδης διαβήτης (21,2%), η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (14,4%) και η θυρεοειδοπάθεια (9,2%). Επίσης διαπιστώθηκε υψηλή βαθμολογία της κλίμακας Barthel (μέση τιμή 96,9) και χαμηλά επίπεδα έκπτωσης γνωστικών διαταραχών (μέση βαθμολογία κλίμακας MMSE25.2±4.3, p<0.001) και συναισθηματικών διαταραχών (μέση βαθμολογία κλίμακας GDS 3,9).
Ένα από τα κύρια ευρήματα της μελέτης ήταν ότι οι συμμετέχοντες εμφάνιζαν υψηλή ικανότητα διαχείρισης του stress της καθημερινότητας και συγχρόνως υψηλή πνευματικότητα (θρησκευτικότητα)(ρ=0,039). Οι γυναίκες εμφάνιζαν έναντι των ανδρών σημαντικά μεγαλύτερη μέση βαθμολογία συναισθηματικών διαταραχών - GDS (4,6 έναντι 3,2, p=0,001) και χαμηλότερη γνωσιακών διαταραχών - MMSE(24,6 έναντι 26,0, p=0,001) ή αίσθησης της συνεκτικότητας - SOC(117,9 έναντι 128,4, p=0,032). Πάνω από το 1/3 των ατόμων (37,3%) θεωρούσε ότι έχει καλό επίπεδο γενικής υγείας και μόλις το 7,5% ανέφερε κακή υγεία ενώ σημαντικά υψηλότερο ποσοστό των γυναικών έναντι των ανδρών θεωρούσαν ότι έχουν κακή υγεία (9,5% έναντι 4,5%, p=0,002). Μεγαλύτερη χρήση των υπηρεσιών υγείας αναφορικά με τις επισκέψεις στον Γενικό Ιατρό και τις παραπομπές για νοσηλεία, φαίνεται να έκαναν οι άνδρες που διαβιούσαν μόνοι.Συμπέρασμα: Το παρόν διδακτορικό πόνημα παρουσιάζει ένα μέρος των αναγκών υγείας και του επιπέδου υγείας ηλικιωμένων κατοίκων σε μια αγροτική περιοχή της Κρήτης. Περαιτέρω μελέτη θεωρείται απαραίτητη για την διερεύνηση της αλληλεπίδρασης ψυχοκοινωνικών, βιολογικών ή άλλων παραγόντων στη διατήρηση της καλής γενικής υγείας του πληθυσμού, παρά την ύπαρξη πολλαπλών παραγόντων κινδύνου. Η μελέτη αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους σχεδιαστές των υπηρεσιών υγείας ως αναφορά για την υιοθέτηση μέτρων και εργαλείων στην καθημερινή πρακτική.
|
Αναζήτηση
