| Περίληψη |
Οι ημιπτητικοί οργανικοί ρυπαντές (SVOCs) αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό των συστατικών των οργανικών αερολυμάτων. Πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι αποτελούν πιθανά καρκινογόνα, μεταλλαξιογόνα και μπορούν να προκαλέσουν ένα πλήθος ασθενειών στον ανθρώπινο οργανισμό. Επιπλέον κάποιοι από αυτούς μπορούν να αντιδράσουν με τα κύρια οξειδωτικά της ατμόσφαιρας και να δώσουν ενώσεις πολύ τοξικότερες από τις πρόδρομες. Αρκετά συχνά έχουν αναφερθεί υψηλές συγκεντρώσεις των SVOCs στην ατμόσφαιρα απομακρυσμένων περιοχών, μακριά από κάθε είδους ανθρωπογενή δραστηριότητα, παρόλο που η κύρια οδό τους στην ατμόσφαιρα έχει ανθρωπογενή χαρακτήρα. Στην παρούσα μελέτη διερευνήθηκε η παρουσία τριών κατηγοριών ημιπτητικών οργανικών ρυπαντών (SVOCs), των αλειφατικών υδρογονανθράκων, των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (PAHs) και των πολυχλωριωμένων διφαινυλίων (PCBs), στην ατμόσφαιρα της απομακρυσμένης περιοχής Hyytiälä στη νότια Φιλανδία. Για την εκτίμηση των πηγών προέλευσης των SVOCs πραγματοποιήθηκαν εντατικές δειγματοληψίες (11 δείγματα) και για διάστημα 10 ημερών στο σταθμό SMEAR II, του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι, ο οποίος βρίσκεται στη Hyytiälä. Οι συνολικές συγκεντρώσεις των SVOCs στην ατμόσφαιρα κυμάνθηκαν από 29,81-186,65 ngΧm-3, από 9,85-26,25 ngΧm-3 και 41,81-122,95 pgΧm-3 για τα κ-αλκάνια, τους PAHs και τα PCBs, αντίστοιχα. Επιπλέον, ανιχνεύθηκαν και στις δυο φάσεις των αερολυμάτων (αέρια/σωματιδιακή) οι ισοπρενοειδείς υδρογονάνθρακες πριστάνιο (Pr) και φυτάνιο (Ph), καθώς και το μη διαχωριζόμενο μίγμα διακλαδισμένων και ακόρεστων υδρογονανθράκων (UCM). Οι μέσες συγκεντρώσεις τους είναι ίσες με 1,41 ngΧm-3, 1,86 ngΧm-3 και 909,5 ngΧm-3, αντίστοιχα. Ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό (>90%) των PAHs και των PCBs ανιχνεύθηκε στην αέρια φάση, ενώ τα κ-αλκάνια κατανέμονται παρόμοια μεταξύ των δύο φάσεων. Οι πιθανές πηγές προέλευσης των SVOCs προσδιορίστηκαν με τη χρήση συγκεκριμένων διαγνωστικών κριτηρίων καθώς και με τη μελέτη της κατανομής τους μεταξύ αέριας/σωματιδιακής φάσης και των ρετροπορειών των αερίων μαζών που κατέφταναν στο σταθμό κατά τις ημέρες των δειγματοληψιών (HYSPLIT_4). Η κατανομή των ρυπαντών μεταξύ αέριας/σωματιδιακής φάσης είναι σημαντική τόσο για την περιβαλλοντική τους τύχη, όσο και για τη μεταφορά τους από μακρινές αποστάσεις, μέσω της κίνησης των αερίων μαζών. Οι διαφορές που παρατηρήθηκαν στην κατανομή των οργανικών ενώσεων μεταξύ αέριας και σωματιδιακής φάσης οφείλονται στον τρόπο με τον οποίο αυτές εισάγονται στην ατμόσφαιρα. Σε γενικές γραμμές παρατηρήθηκε απόκλιση από την θερμοδυναμική ισορροπία κάτι το οποίο έχει παρατηρηθεί και σε άλλες απομακρυσμένες περιοχές της γης. Επιπλέον, οι ρετροπορείες των αερίων μαζών αποτέλεσαν ένδειξη επιρροής στην ατμόσφαιρα της Hyytiälä από τις ρυπασμένες χώρες της δυτικής Ευρώπης αλλά και από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Φιλανδίας. Τέλος, διερευνήθηκαν ορισμένοι παράγοντες που πιθανώς επιδρούν στις ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις των SVOCs, όπως η θερμοκρασία περιβάλλοντος, η ταχύτητα του ανέμου, η σχετική υγρασία κ.α. Σε γενικές γραμμές δεν επηρέασαν σημαντικά τις συγκεντρώσεις των ρυπαντών στην ατμόσφαιρα.
|
Μελέτη της παρουσίας ημιπτητικών οργανικών ρυπαντών στην ατμόσφαιρα δασικής περιοχής στη νότια Φιλανδία
