| Περίληψη |
Οι ιχθυοκαλλιέργειες αποτελούν έναν από τους τρεις γρηγορότερους τομείς ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας (ηλεκτρονικοί υπολογιστές, κινητή τηλεφωνία). Η ανάπτυξη τους την τελευταία δεκαετία είναι αλματώδης. Οι ιχθυοκαλλιέργειες της Ελλάδας ασχολούνται με την παραγωγή τσιπούρας και λαβρακίου και η ετήσια παραγωγή τους (60.000tones, 2004) ανέρχεται στο μισό ποσοστό της συνολικής παραγωγής στην Ευρώπη. Προκύπτουν επομένως ερωτηματικά σχετικά με το αν η ραγδαία αυτή ανάπτυξη των υδατοκαλλιεργειών επιφέρει ρύπανση στο θαλάσσιο περιβάλλον. Η παρούσα εργασία περιλαμβάνει την μελέτη της παρουσίας δύο σημαντικών κατηγοριών οργανικών ρυπαντών, των αλειφατικών και πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (ΠΑΥ) σε ιζήματα από δύο μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας της Ελλάδας, στη Σητεία και στο Σούνιο, καθώς και σε διάφορες αποστάσεις από αυτές. Η ιχθυοκαλλιέργεια της Σητείας βρίσκεται στα βορειοανατολικά παράλια της Κρήτης και σε απόσταση 10km από το κοντινότερο χωριό. Θεωρείται μια από της μεγαλύτερες μονάδες στη Ευρώπη, με την ετήσια παραγωγή να ανέρχεται στους 1,3ktones. Η ιχθυοκαλλιέργεια του Σουνίου βρίσκεται στα νότια παράλια της Αττικής σε απόσταση 500m από την ακτής και 100m από ένα μικρό νησί που ονομάζεται Πάτροκλος. H ετήσια παραγωγή είναι 400tones. Μελετήθηκε επίσης δείγμα της τροφής η οποία χρησιμοποιείται για την εκτροφή της τσιπούρας και του λαβρακίου και ίζημα από παγίδα η οποία βρίσκεται στο κάτω μέρος κλουβιού εκτροφής ψαριών στην ιχθυοκαλλιέργεια της Σητείας. Η παρουσία των υπό μελέτη οργανικών ρυπαντών εντοπίστηκε τόσο στα δείγμα της τροφής και της παγίδας, όσο και στα δείγματα των θαλάσσιων ιζημάτων, οδηγώντας μας στο συμπέρασμα της πιθανής συνεισφοράς της ρύπανσης που εμφανίζει η τροφή σε αυτή των ιζημάτων . Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις και των δύο οργανικών ρυπαντών εντοπίστηκαν στο δείγμα της παγίδας, όπου εμφάνιζε υψηλή συσσώρευση περιττωμάτων από τα ψάρια. Η συνολική συγκέντρωση των ΠΑΥ στο δείγμα της τροφής βρέθηκε σχεδόν σε τριπλάσια επίπεδα από αυτή που έχει μετρηθεί σε τροφή ιχθυοκαλλιέργειας σολομού, ενώ δεν υπάρχουν συγκριτικά αποτελέσματα για τη συνολική συγκέντρωση των αλειφατικών υδρογονανθράκων . Υψηλότερες συγκεντρώσεις αλειφατικών υδρογονανθράκων και ΠΑΥ εμφανίστηκαν στην ιχθυοκαλλιέργεια της Σητείας, όπου πρόκειται για μια μεγαλύτερη μονάδα σε σχέση με αυτήν του Σουνίου και με τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του ιζήματος να είναι πιο προσφορά στην κατακράτηση των ημιπτητικών ενώσεων. Στα ιζήματα και των δύο ιχθυοκαλλιεργειών, εντοπίστηκαν μεγαλύτερα επίπεδα ρύπανσης στην απόσταση των 5m, όπου πιθανότατα παρασύρεται από ρεύματα το οργανικό υλικό. Παρατηρήθηκε, επίσης, μείωση της ρύπανσης αυτής κατά την απομάκρυνση από τις μονάδες. Οι συνολικές συγκεντρώσεις των κ-αλκανίων στα ιζήματα και των δύο ιχθυοκαλλιεργειών κυμαίνονται σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με αυτές μελετών οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί σε θαλάσσια ιζήματα στην Κρήτη. Όσον αφορά τις συνολικές συγκεντρώσεις των ΠΑΥ στη μονάδα της Σητείας βρίσκονται σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με αυτές θαλάσσιων ιζημάτων της Κρήτης, ενώ στη μονάδα του Σουνίου σε χαμηλότερες. Γενικά η ρύπανση των ΠΑΥ και στις δύο ιχθυοκαλλιέργειες είναι λιγότερη από αυτήν σε ιχθυοκαλλιέργειες στη Σκοτία και την Κίνα. Παράλληλα κατά τον προσδιορισμό του ολικού οργανικού υλικού δεν παρατηρήθηκαν ιδιαίτερες διακυμάνσεις συγκεντρώσεων στα δείγματα των ιζημάτων.
|
Μελέτη της παρουσίας των αλειφατικών και πολικυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων σε μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας στη Σητεία και στο Σούνιο
