Περίληψη |
H ιδέα της “αναταραχής και πίεσης” στην εφηβική ηλικία προκύπτει από βιολογικές προσεγγίσεις της έννοιας της
εφηβείας. Έστω και αν δεχθούμε ότι η εφηβική ηλικία αποτελεί προβληματικό στάδιο της ζωής του ατόμου, αυτό αφορά
συγκεκριμένα κοινωνικά πλαίσια. Ακόμα και σε αυτά τα πλαίσια η προβληματικότητα ως χαρακτηριστικό στοιχείο της
συμπεριφοράς των εφήβων αμφισβητείται από εμπειρικές έρευνες. Η ηλικία, όπως και άλλες χρονολογικές έννοιες, συχνά
εξαντικειμενικεύται αποκτά αυτόνομη ύπαρξη, υποστασιοποιείται. Ωστόσο, η επίδραση του βιολογικού παράγοντα στη
διαμόρφωση της συμπεριφοράς του ατόμου δε θα πρέπει να εκμηδενίζεται. Η ηλικία αποκτά βιολογική, κοινωνική και προσωπική
σημασία, αποτελεί στοιχείο της ταυτότητας του ατόμου και συνδέεται με συγκεκριμένα πρότυπα συμπεριφοράς. Εξετάζοντας τους
διαφορετικούς, σε κάθε ιστορικο-πολιτισμικό πλαίσιο, κοινωνικούς προσδιορισμούς της παιδικής, της εφηβικής και της νεανικής
ηλικίας, βλέπουμε τις αλληλοεπικαλύψεις και τις αμφισημίες που χαρακτηρίζουν τους ορισμούς των κοινωνικών/ ηλικιακών
κατηγοριών. Με κεντρικό άξονα την περίπτωση της αμερικανικής κοινωνίας, όπου ανακαλύπτεται η ιδέα της “ταραχώδους”
εφηβείας, καταδεικνύεται ότι η εφηβική ηλικία ως κοινωνική κατηγορία διαμορφώνεται από τους δομικούς μετασχηματισμούς στις
βιομηχανικές κοινωνίες, τις αλλαγές και τον επαναπροσδιορισμό των κοινωνικών σχέσεων στην οικονομία, την οικογένεια και την
εκπαίδευση. Η ανάπτυξη της επιστήμης και της γραφειοκρατίας, φορέων ταξινόμησης και διαχείρισης πληθυσμών, διαδραματίζει
καθοριστικό ρόλο στην εννοιολογική συγκρότηση αυτή της ηλικιακής ομάδας σε κοινωνική κατηγορία με συγκεκριμένα, συνήθως
“προβληματικά”, χαρακτηριστικά. Τα χαρακτηριστικά της εφηβικής ηλικίας εξαρτώνται, σε τελική ανάλυση, από κοινωνικές
διαδικασίες προσδιορισμού αξιών και κανόνων που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ παιδιών-ενηλίκων και που ρυθμίζουν τη
συμπεριφορά του ενήλικα, η οποία αποτελεί και τον τελικό στόχο της αναπτυξιακής πορείας του εφήβου.
|